گره بازار خودرو باز می‌شود؟
فرشته فریادرس| درحالی که وزارت صمت از عرضه خودروهای وارداتی و ایجاد رقابت در بازار و تنظیم این بازار سخن می‌گوید، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو معتقد است گره بازار خودرو دیگر به همین راحتی‌ها باز نمی‌شود. به گفته او، در بازاری که ارزان‌ترین خودروهای داخلی آن رقمی بالغ بر۲۵۰ میلیون تومان است، چگونه می‌توان از خودروی خارجی انتظار قیمت مناسب و البته کاهش التهاب بازار و قیمت‌ها را داشت؟!
اما فاطمی امین از برنامه‌ریزی برای عرضه خودرو خبر داده و می‌گوید: طی 6 ماه آینده ۷۰۰ هزار خودروی داخلی و ۲۰۰ هزار خودروی وارداتی عرضه خواهد شد که در قالب طرح‌های فروش فوری یا پیش‌فروش چندماهه خواهد بود. بنابر اعلام او، ۲۷ هزار دستگاه خودرو ثبت سفارش شده که بخش زیادی از آنها ۱۰ هزار دلار یا کمتر هستند وخودروهای اقتصادی محسوب می‌شوند. اما فاجعه بزرگ ومهم‌ترین مساله این است که قیمت خودروها تا این حد افسارگسیخته شده و کسی مسوولیت این بازار آشفته که اکثریت خودروها دو یا چند برابر قیمت‌های کارخانه در بازار آزاد قیمت دارند، را نمی‌پذیرد و هیچ مسوولی در این باره صحبت نمی‌کند.
آیا کسی هست که پاسخ دهد که چرا بازار به این شکل درآمده؟ به قول دادفر از نمایندگانی که سال‌ها مخالف واردات بودند و اجازه ندادند خودرویی وارد کشور شود، باید سوال کرد ایستادن مقابل واردات بستن درهای کشور به روی خودروهای خارجی، چه دستاوردی برای کشور داشته است؟
قیمت خودرو تا کجا بالا می‌رود؟
نخستین محموله خودروهای وارداتی پس از پنج سال وقفه به دلیل ممنوعیت واردات و پس از بالغ بر چهار ماه تاخیر نسبت به زمان اعلامی برای واردات، سوم دیماه سال جاری از کره جنوبی وارد بندر لنگه شد. این محموله شامل ۲۲ خودرو از شش نمونه محصولات برند کیا نظیر سراتو، ریو، پیکانتو، پگاس، سونت (شاسی بلند) و اسپورتیج (شاسی بلند) می‌شود که قرار است به گمرک شهریار تهران بارگیری شود. شرکت واردکننده این محموله، عضو انجمن واردکنندگان خودرو بوده و بر اساس اظهارات مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، همه خودروهای وارد شده زیر ۲۰ هزار یورو فوب هستند و نمایندگی خدمات پس از فروش نیز دارند.
متناسب با وارد شدن اولین محموله از خودروهای وارداتی، وزیر صمت، مشکل اصلی صنعت خودرو را عدم توازن بین عرضه و تقاضا می‌داند و اولین اقدام را افزایش عرضه از دو مسیر تولید و واردات تعریف می‌کند. به گفته فاطمی امین، مسیر دیگر هم افزایش تولید است که خیلی خوب جلو می‌رود؛ آبان امسال ۱۲۲ هزار دستگاه تولید شد که در پنج سال گذشته بی‌سابقه بود و آذرماه بیش از ۱۲۲ هزار دستگاه شد که رکورد آبان را شکست. شرکت‌های خودروسازی هم الان تولیدشان را به‌شدت افزایش داده‌اند و برخی تا ۷۰ هزار در ماه و برخی تا ۵۰ هزار دستگاه را تولید می‌کنند. ما برنامه‌ریزی کردیم که حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار دستگاه خودرو را تا شش ماه آینده عرضه کنیم.
اما به گفته وزیر صمت، طرف تقاضا اما همچنان چالش وجود دارد و راه‌حلش قانونی به نام مالیات عایدی سرمایه است که این قانون مالیات بستن به مردم نیست، بلکه مالیات بستن به سوداگری و دلالی است و نباید مردم نگران باشند. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که به باور دادفر قیمت‌ها به‌شدت عجیب است و قیمت اکثریت خودروها در بازار آزاد دو یا چند برابر قیمت‌های کارخانه است و متاسفانه هیچ‌کس مسوولیت آن را نمی‌پذیرد. به‌طوری‌که به گفته دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، در بازاری که ارزان‌ترین خودروهای داخلی آن رقمی بالغ بر۲۵۰ میلیون تومان است، چگونه می‌توان از خودروی خارجی انتظار قیمت مناسب و البته کاهش التهاب بازار و قیمت‌ها را داشت معتقد است که گره بازار خودرو دیگر به همین راحتی‌ها باز نخواهد شد.
دادفر در گفت‌وگو با ایسنا، واردات انجام شده را مهندسی شده می‌داند و معتقد است راهکار درست این بود که قیمت خودروها در داخل آزاد و در کنار آن مجوز واردات به کشور با تعرفه و عوارض پایین داده می‌شد؛ اما اجازه ندادند و فضای فعلی شکل گرفت، حال چگونه می‌خواهند این بازار را سامان دهند؟ چگونه انتظار دارند که خودروهای وارداتی زیر ۵۰۰ میلیون تومان عرضه شود. وقتی دیگنیتی پرایم که در بازار قیمتی بالغ بر یک میلیارد و ۷۸۰ میلیون تومان دارد، انتظار داریم که میتسوبیشی ASX، قیمت ۵۰۰ میلیون تومانی داشته باشد؟ همه این پیش‌بینی‌ها شده بود؛ اما گوش شنوایی نبود.
ثبت سفارش ۲۷ هزار دستگاه خودرو
وزیر صمت همچنین با حضور در یک برنامه تلویزیونی درباره برنامه‌های صنعت خودروسازی اینطور گفته است: در ۹ ماه نخست امسال تقریباً به اندازه ۱۲ ماه سال گذشته، خودرو تولید شده است.
فاطمی امین به مسائل مزمن چند دهه‌ای صنعت خودرو اشاره کرد و اولویت‌های این صنعت را اینگونه برشمرد: اول باید انحصار در صنعت خودرو شکسته شود. برای همین هدف، خودروسازان کوچک را تقویت می‌کنیم و امسال سهم آنها از تولیدات خودرو تاکنون ۲ برابر شده است. از سوی دیگر واگذاری خودروسازان را پیگیری می‌کنیم و طرح سوم هم واردات است که عرضه ۲۰۰ هزار خودروی خارجی طی ۶ ماه را برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
او با اشاره به تسریع در اجرای فرآیند واردات خودرو در فاصله کوتاهی پس از ابلاغ مصوبه دولت، گفت: در سال ۱۳۸۲ که واردات خودرو آزاد شد ۲ سال طول کشید تا واردات انجام شود اما این‌بار در ۲ ماه واردات خودرو شروع شده است و از این پس محموله‌های متعدد خودروهای وارداتی را شاهد خواهیم بود.
وزیر صمت از اقدامات دولت برای کاهش قیمت تمام‌شده خودروهای وارداتی خبر داد و گفت: ۲۷ هزار دستگاه خودرو ثبت سفارش شده که بخش زیادی از آنها ۱۰ هزار دلار یا کمتر هستند و خودروهای اقتصادی محسوب می‌شوند. فاطمی امین همچنین افزود: با عرضه خودروهای وارداتی و ایجاد رقابت در بازار، به تدریج قیمت خودروهای تولید داخل و خودروهای کارکرده پایین خواهد آمد و کل بازار تنظیم خواهد شد.
رشد قیمت‌ها در بازار خودرو
علی‌رغم اظهارات وزیر صمت برای متعادل‌سازی بازار خودرو، بررسی‌ها نشان می‌دهد، قیمت‌ها همچنان روند صعودی دارد. قیمت خودرو که هم‌گام با افزایش نرخ دلار و سقف‌شکنی‌های پی در پی با افزایش همراه شد و رکوردهای جدیدی را ثبت کرد، همچنان ادامه دارد و بازار خودرو را دچار شوک بزرگی کرده است. به‌طوری‌که مقایسه قیمت‌ها در ۲۷ آذر ماه با 7دی ماه یعنی به فاصله 10 روز بیانگر رشد محسوس بین ۱۰ تا ۵۵ میلیون تومانی به خصوص در خودروهای شرکت ایران خودرو است؛ به عنوان نمونه خودروی پژو ۲۰۶ تیپ ۲ اگرچه در ۲۷ آذر ۴۰۴ میلیون تومان بود اما امروز به ۴۶۰ میلیون تومان رسیده است. همچنین قیمت خودروی پژو پارس LX که ۲۷ آذر ۴۷۵ میلیون تومان بود حال با نرخ ۵۳۰ میلیون تومان معامله می‌شود.
پژو ۲۰۷ دنده‌ای پانوراما نیز از ۵۴۰ میلیون تومان به ۵۹۰ میلیون تومان رسیده است؛ که افزایش عجیب وغریب 50 میلیون تومانی را تجربه کرده است. تارا دنده‌ای که ۲۷ آذرماه ۵۷۲ میلیون تومان بود حالا ۶۰۰ میلیون تومان معامله شد. خودروی دنا معمولی نیز از ۵۰۵ میلیون تومان به ۵۶۰ میلیون تومان رسیده؛ به عبارتی دیگر این خودرو فقط به فاصله 10 روز 55 میلیون گران شده است! رانا پلاس هم که ۲۷ آذر ۴۰۲ میلیون تومان قیمت داشت، تا دیروز۴۴۰ میلیون تومان معامله شد.
همچنین بررسی محصولات سایپا نشان می‌دهد، قیمت خودروی تیبا هاچ بک که ۲۷ آذر ماه ۲۶۰ میلیون تومان بود هم‌اکنون به ۲۹۵ میلیون تومان رسیده است؛ یعنی افزایش 35 میلیونی در عرض 10 روز. کوییک دنده‌ای از ۲۶۴ میلیون تومان به ۲۹۵ میلیون تومان و ساینا از ۲۶۴ میلیون تومان به ۲۹۰ میلیون تومان رسیده است. قیمت شاهین نیز از ۴۷۸ میلیون تومان به ۵۲۰ میلیون تومان رسیده است.
از ابتدای سال 1401 قیمت پراید که با ثبات نسبی همراه شده بود، اما حالا، سقف‌شکنی تاریخی دلار این ثبات را شکست و این خودرو را با افزایش قیمت همراه کرد. حال پراید ۱۱۱ که تولید آن مدت‌هاست متوقف شده، وارد بازه جدید قیمتی شد. این خودرو با پنج میلیون تومان افزایش نسبت به روزهای گذشته، در قیمت 258 میلیون تومان به فروش می‌رسد. پراید ۱۳۱ نیز چهار میلیون تومان گران شد و به نرخ 246 میلیون تومان عرضه می‌شود.
از سوی دیگر، هم‌زمان با ادعای قالیباف مبنی بر افزایش قیمت در بازار، نه در کارخانه، شرکت خودروساز کرمان موتور محصولات خود را نسبت به ماه گذشته با افزایش قیمت قابل توجهی همراه کرد. این شرکت برخی از خودروهای خود را تا 140 میلیون تومان نیز افزایش داد. طبق اعلام کرمان موتور، خودروهای KMC T8، جک J4، جکS5 جدید GDI، KMC K7، KMC J7 و جک S3 با افزایش قیمت همراه شدند. در این میان، خودرو KMC K7، با افزایش 140میلیون تومانی نسبت به آذر 1401 بیشترین افزایش قیمت را به خود اختصاص داد.
