هشدار صندوق بین‌المللی پول؛ اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۳ سخت‌تر می‌شود
رئیس صندوق بین‌المللی پول هشدار داد کند شدن روند رشد اقتصادهای بزرگ دنیا یعنی امریکا، اروپا و چین، شرایط اقتصاد دنیا در ۲۰۲۳ را سخت‌تر از سال گذشته خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری ویترز، کریستالینا جرجیوا، رییس صندوق بین‌المللی پول گفت ۲۰۲۳ سالی سخت برای اقتصاد دنیا خواهد بود، چون موتورهای اصلی رشد اقتصاد جهان یعنی امریکا، اروپا و چین با کاهش فعالیت‌های اقتصادی مواجه هستند. وی هشدار داد سال جدید میلادی سخت‌تر است سال گذشته خواهد بود. صندوق بین‌المللی پول در اولین ماه پاییز پیش‌بینی خود از رشد اقتصاد جهان در ۲۰۲۳ را کاهش داد و آن را نتیجه ادامه جنگ اوکراین، تورم بالا و افزایش نرخ بهره بانک‌های مرکزی اعلام کرد.
از آن زمان چین سیاست کرونای صفر خود را کنار گذاشته و اقتصاد خود را باز کرده است. اما مصرف‌کنندگان هنوز هم به‌خاطر افزایش موارد ابتلا به کرونا محتاطانه عمل می‌کنند. رییس‌جمهور چین در سخنرانی خود در آستانه سال نوی میلادی خواستار تلاش بیشتر و وحدت شد و اعلام کرد چین وارد مرحله جدیدی می‌شود.
جرجیوا که در اواخر ماه گذشته میلادی به چین سفر کرده بود گفت: «رشد اقتصاد چین در ۲۰۲۲ برای اولین‌بار طی ۴۰ سال گذشته پایین‌تر از رشد اقتصاد دنیا یا هم‌اندازه با آن خواهد بود. به‌علاوه، افزایش موارد ابتلا به کرونا در این کشور در ماه‌های آینده آسیب بیشتری به اقتصاد آن می‌زند و رشد اقتصاد منطقه‌ای و جهانی را هم آهسته‌تر می‌کند.»
وی تأکید کرد: «چند ماه آینده ماه‌های سختی برای چین است که تأثیر آن بر رشد اقتصاد چین منفی خواهد بود، بر رشد اقتصاد منطقه هم تأثیر منفی می‌گذارد و رشد اقتصاد دنیا را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.»
صندوق بین‌المللی پول در پیش‌بینی خود در ماه اکتبر رشد تولید ناخالص داخلی چین در ۲۰۲۲ را ۳.۲ درصد اعلام کرد، یعنی به‌اندازه دورنمای رشد اقتصاد دنیا. این بانک پیش‌بینی می‌کند رشد اقتصاد چین در ۲۰۲۳ برابر با ۴.۴ درصد باشد و فعالیت اقتصادی در دنیا کندتر شود.
جرجیوا اما گفت اقتصاد امریکا مقاوم‌تر است و ممکن است بتواند از رکود دوری کند.
اما این شرایط هم به نوبه خود مخاطره‌آمیز است چون پیشرفتی را که فدرال رزرو برای پایین آوردن تورم تا هدف بانک مرکزی نیاز دارد فراهم نمی‌کند. تورم در امریکا در ۲۰۲۲ به بالاترین رقم طی ۴۰ سال گذشته رسیده بود و در حال حاضر هم ۳ برابر هدف ۲ درصد بانک مرکزی است.
بانک مرکزی امریکا نرخ بهره را در سال گذشته میلادی از حدود صفر در ماه مارس به ۴.۲۵ تا ۴.۵۰ درصد رساند و پیش‌بینی می‌شود این رقم در ۲۰۲۳ به ۵ درصد برسد که از ۲۰۰۷ بی‌سابقه است.
بازارهای جهانی سال ۲۰۲۳ را چگونه آغاز خواهند کرد؟
بازارهای جهانی در ۳۰دسامبر ۲۰۲۲ آخرین نوسانات خود را به ثبت رساندند و سال مذکور را با افت‌وخیزهای فراوان به پایان رساندند. اما سالی که گذشت بازارهای جهانی چه سرگذشتی داشتند و آیا روند آنها در سال ۲۰۲۳ نیز قابل تکرار است؟
بازارهای جهانی در ۳۰دسامبر ۲۰۲۲ آخرین نوسانات خود را به ثبت رساندند و سال مذکور را با افت‌وخیزهای فراوان به پایان رساندند. اما سالی که گذشت بازارهای جهانی چه سرگذشتی داشتند و آیا روند آنها در سال ۲۰۲۳ نیز قابل تکرار است؟
در پاسخ به این سوال باید در چند جمله به روند سال گذشته (۲۰۲۲) و همچنین سال ۲۰۲۳ اشاره کرد. سال پرفرازونشیب ۲۰۲۲ با از دست دادن ارزش ۷۵ درصدی بیت‌کوین، رشد بازار طلا، افت شاخص دلار جهانی و همچنین ریزش بازارهای جهانی، رشد نرخ بهره، کاهش تورم، کاهش رشد اشتغال، افزایش نرخ بیکاری، افت بی‌سابقه شاخص مدیران خرید و… به اتمام رسید. اکنون پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که سال ۲۰۲۳ صعود نرخ بهره، کاهش تورم، تقویت طلا، افزایش نرخ بیکاری، شیب نزولی بازار رمزارزها و کاهش رشد اشتغال را به دنبال خواهد داشت.
روند تورمی ۲۰۲۲
افزایش هزینه مواد خوراکی و انرژی در سطح جهان در سال ۲۰۲۲، دو محرک اساسی در شیب صعودی تورم به شمار می‌روند. این امر در مناطق مختلف جهان رکود یا احتمال رکود در بازارها را به دنبال داشته است.
در این میان باید به تبعات افزایش تورم از جمله: کاهش قدرت خرید خانوارها، کاهش رشد اقتصادی، افزایش نرخ بیکاری، افزایش هزینه وام و مسکن، کاهش رشد اشتغال، کاهش کسب‌و‌کارها و… اشاره کرد. گرچه تورم در سطح جهان عوامل مذکور را در پی خواهد داشت. در این میان امریکا و اروپا توانستند خود را از منجلاب رکود تورمی با افزایش سیاست‌های پولی انقباضی نجات دهند. شاخص قیمت مصرف‌کننده در نوامبر سال ۲۰۲۱ با سطح ۷ درصدی نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته خود (۲۰۲۰)، رشد ۶ درصدی را تجربه کرد.
صعود نرخ بهره از سطح صفر به سطح ۵/ ۴ درصدی، سبب شد پس از ثبت رکورد ۱/ ۹ درصدی تورم در ۴۰ سال گذشته و افزایش بیشتر نرخ بهره، در مسیر نزولی قرار گیرد. امریکا پس از فتح قله ۴۰ ساله تورم، سه ماه متوالی در حوالی ۸درصد و دو ماه گذشته نیز در بازه ۷ درصدی به روند کاهشی خود ادامه داد. اکنون تورم، آخرین داده‌های خود را در آخرین ماه سال ۲۰۲۲ با سطح ۱/ ۷ درصدی نمایان کرد. این درحالی است که نرخ بهره در ماه دسامبر با سرعت کمتری (۵/ ۰واحد درصد) افزایش پیدا کرد و به ۵/ ۴ درصد رسید. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که مقامات پولی ایالات‌متحده به اعمال سیاست‌های انقباضی تا میانه سال ۲۰۲۳ ادامه خواهد داد و با عملکرد خود اقدامات مثبتی را در جهت نزول تورم در ماه‌های آتی ثبت خواهند کرد. اما افزایش نرخ بهره چه اثری بر روند بازارها در سال گذشته (۲۰۲۲) و همچنین سال جدید خواهد داشت؟
اثر نرخ بهره و جنبش شاخص دلار
نخستین اثر نرخ بهره خود را در تقویت شاخص دلار نمایان خواهد کرد. شاخص دلار در اواخر سال ۲۰۲۱، زمانی که تورم امریکا با نرخ ۷ درصدی در حال صعود بود، این شاخص ارزی در حال ثبت کانال ۹۰ واحدی در بازه مذکور بود. در این میان که تورم در حال شتاب گرفتن بود، سیاست‌گذاران ایالات‌متحده ابراز نگرانی کردند و تصمیم گرفتند که از آغاز سال ۲۰۲۲ سیاست‌های ضد تورمی خود را شروع کرده تا از افزایش بیش از پیش تورم در ماه‌های آتی جلوگیری کند.
پس از گذشت حدود یک ماه، نرخ بهره توسط کمیته باز فدرال رزرو اندکی افزایش یافت، اما همچنان زیر یک درصد باقی مانده بود. در این هنگام شاخص دلار نیز بلافاصله واکنش مثبت خود را اعلام کرد و به کانال ۹۹ واحدی در اوایل سال ۲۰۲۲ صعود کرد. با توجه به عوامل ذکر شده، شاخص دلار در آوریل ۲۰۲۲، با حمایت کانال ۱۱۰ واحدی، سه رقمی شد. این امر حاصل دومین افزایش نرخ بهره در زمان مذکور بود، اما بازهم زیر یک درصد باقی ماند. در این بحبوحه تورم در ماه ژوئن بالاترین نرخ تورم در سال ۲۰۲۲ را با سطح ۱/ ۹ درصدی به نام خود ثبت کرد.
گزارش تورم این منطقه، مقامات پولی این منطقه را تشویق کرد تا نرخ سیاستی را تا سطح ۲درصدی در ماه جولای افزایش دهند. در این میان شاخص دلار نیز بیش از پیش تقویت شد و به کانال۱۰۸ واحدی راه پیدا کرد. مسیر کاهشی تورم به گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده در ماه آگوست نیز سرایت کرد؛ زیرا داده‌های تورمی در ماه اوت نشان می‌دهد که سطح تورم ۲/ ۰ واحد درصد کاهش یافته و به ۳/ ۸ درصد رسیده است.
به دنبال این امر، رییس فدرال رزرو در سخنرانی جکسون هول بار دیگر اعلام کرد که تداوم سیاست‌های انقباضی تا دستیابی به تورم ۲ درصدی ادامه خواهد داشت. همچنین این مقام پولی نرخ بهره در ماه اوت را تا ۵/۲ درصد افزایش داد و سبب شد شاخص دلار با کسب حمایت کانال ۱۱۴ واحدی، رکورد تاریخی خود را به ثبت برساند.
برخی از تحلیلگران بر این باورند که با کاهش تورم، فدرال رزرو از سیاست‌های خود کناره‌گیری خواهد کرد که احتمالات مذکور سبب نگرانی شاخص دلار و در نتیجه ریزش آن به کانال ۱۰۳ واحدی شده است. اما اکنون که نرخ بهره در سطح ۵/۴ درصدی و تورم نیز در سطح ۱/۷ درصد -آخرین نرخ تورم در سال ۲۰۲۲ قرار دارند، شاخص دلار روند خود در سال ۲۰۲۳ را چگونه رقم خواهد زد؟
در این میان باید به این موضوع اشاره کرد که اگر تورم در سال ۲۰۲۳ طبق خواسته جرمی پاول پیش رود، فدرال رزرو از سیاست‌های انقباضی عقب‌نشینی خواهد کرد و بعد از مدتی به سیاست‌های انبساطی روی خواهد آورد و اگر تورم در سال جدید به ۲ درصد کاهش پیدا نکند، سیاست‌های انقباضی ادامه خواهد داشت که این موضوع اثر مستقیمی بر تقویت شاخص دلار خواهد گذاشت.
مسیر پر شیب رمزارزها
بیت‌کوین که در سال ۲۰۲۱ نرخ ۷۰ هزار دلاری و در سال ۲۰۲۲ کانال ۶۰ هزار دلاری را مشاهده کرده بود، با از دست دادن ۷۵ درصدی از ارزش خود به میانه کانال ۱۶هزار دلار رسید و محبوبیت خود را در بین سرمایه‌گذاران از دست داد. البته شکست صرافی FTX نیز به دلیل کسری و افت ارزش توکن‌های این صرافی در ماه‌های گذشته نیز نقش مهمی را در سرکوب ارزش این ارز دیجیتال مهم جهانی ایفا کرده است. عامل دیگری روند قیمتی بیت‌کوین را تحت تاثیر قرار داده است، اعمال سیاست‌های انقباضی توسط مقامات پولی این کشور در سال گذشته (۲۰۲۲) بوده است. اخبار ناامید‌کننده در خصوص بازارهای پرریسک را می‌توان به شکست حدود هزار رمزارز در سال گذشته (۲۰۲۲) به علت کمبود فعالیت‌های تجاری، اختصاص داد.
عوامل ذکر شده در نهایت سبب شد سرمایه‌گذاران دارایی‌های خود را به بخش‌های دیگر از جمله طلا انتقال دهند و با خروج سرمایه‌های خود، عامل سوم افت بازار رمزارزها در ماه‌های گذشته شود. در مقابل، این امر به رشد بازار طلا کمک بسزایی کرده است. بیت‌کوین در روز گذشته با نرخ ۱۶ هزار و ۵۰۰ دلار در نوسان بود. اتریوم نیز توانست رقم ۱۲۰۰ دلار را به ثبت رساند. بررسی‌های به‌عمل آمده در این حوزه نشان می‌دهد که بازار رمزارزها ماه‌های آتی در سال جدید را نیز در شیب نزولی خود باقی خواهد ماند.
کانال ۱۸۰۰ دلاری طلا در پایان ۲۰۲۲
آمارها حاکی از آن است که فلز زرد با قیمت ۱۸۲۹ دلار سال ۲۰۲۲ را آغاز کرد و توانست در میانه سال با قیمت ۲۰۷۱ دلار، مقام بالاترین سطح طلا در طول تاریخ را کسب کند، اما این روند ادامه‌دار نبود و این فلز درخشان با وجود محبوبیت و سطوح قوی قیمتی در سال جاری، پس از اتخاذ سیاست‌های بانک مرکزی امریکا در پی شتاب تورم، روند کاهشی به خود گرفت و تاحدودی محبوبیت خود را از دست داد.
اما در نهایت باید گفت که طلا سال ۲۰۲۲ را با قیمت ۱۸۲۹ دلار آغاز و با ۱۸۲۲ دلار پس از نوسانات بسیار به پایان رساند. در این مسیر پر فراز و نشیب، هر اونس طلای جهانی کانال ۱۵۰۰ دلاری را نیز تجربه کرد، اما توانست خود را تا آخر سال ۲۰۲۲ به جایگاه سابق خود بازگرداند. پیش‌بینی‌ها در این حوزه نشان می‌دهد که این فلز درخشان در سال جدید نیز همچنان در مسیر صعودی خود باقی خواهد ماند.
