معضل سکه در بورس کالا چیست؟

عرضه گسترده سکه در بورس کالا از روز شنبه آغاز شده و قرار است تا روز چهارشنبه ادامه پیدا کند؛ ربع سکه حبابی کالا در بازار فلزات ایران است و همزمان با افزایش شدید حباب ربع سکه در بازار، بانک مرکزی نسبت به عرضه گسترده این قطعه سکه در بورس کالا اقدام کرده است.

خریداران می‌توانند پنج روز کاری بعد از خرید سکه در بورس، به خزانه بانک‌های عامل مراجعه کنند و با ارایه اسناد مربوط به بورس، به‌صورت فیزیکی، معادل سکه‌های خریداری‌شده را تحویل بگیرند. تمامی اشخاص حقیقی بالای 18 سال دارای کد ملی می‌توانند حداقل یک قطعه و حداکثر پنج قطعه سکه طلای ربع بهار آزادی را خریداری کنند. تمامی متقاضیان خرید ربع سکه در مکانیزم حراج ناپیوسته شرکت می‌کنند و قیمت سکه عرضه‌شده بر این اساس، کشف می‌شود. حداقل یک قطعه و حداکثر 5 قطعه می‌توان خرید.

خریداران ربع سکه در بورس حتماً باید آن را به‌صورت فیزیکی تحویل بگیرند و بعداً نمی‌توانند در بازار بورس بفروشند. سفارشات ارسال‌شده باید مضربی از 100 باشد (هر 100 سفارش معادل یک ربع سکه) و ربع سکه‌های ‌تحویل داده‌شده به مشتریان بدون وکیوم است.

این سکه دارای هزینه انبار داری و مالیات است. هزینه انبارداری، مبلغ هزار ریال روزانه به ازای هر قطعه سکه طلای ربع بهار آزادی است که این هزینه بر عهده خریدار است و زمان تحویل کالا از خزانه باید با انباردار تسویه شود. مالیات بر ارزش افزوده نیز به میزان 9 درصد هزینه انبارداری محاسبه و به انباردار پرداخت می‌شود.

برای تحویل گرفتن ربع سکه از خزانه، مالک یا نماینده قانونی وی باید از تاریخ اول بهمن 1401 و پس ازهماهنگی با خزانه و دریافت نوبت دریافت کالا، در زمان نوبت مشخص شده، همراه با مدارک احراز هویت به محلی که هنگام اخذ نوبت توسط بانک اعلام خواهد شد، مراجعه کند. حداکثر زمان نگهداری کالا در خزانه تا تاریخ 20 اسفند 1401 است و پس از آن معاملات نماد برای فرآیند تحویل و تسویه حساب با انباردار متوقف خواهد شد. همچنین فرآیند عرضه‌های بعدی سکه‌های طلای تمام، نیم و ربع بهار آزادی به صورت منظم و پیوسته متعاقباً از سوی بانک مرکزی اعلام خواهد شد.

علت عرضه سکه چیست؟

برخی از کارشناسان عقیده دارند که بانک مرکزی برای جذب بیشتر نقدینگی این عرضه را انجام داده است چراکه ربع سکه حبابی فلز اسیای در بازار ایران است؛ البته با توجه به مبلغ عرضه و کسری بودجه احتمالا مبلغ نصیب دولت نشود. براساس اعلام بانک مرکزی تا پایان مهرماه میزان نقدینگی به ۵۷۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده بود. آن طور که از شرایط اقتصادی و سیاست‌های دولت پیداست، طی دو ماه گذشته هم موتور چاپ پول بانک مرکزی با آخرین توان کار کرده و نقدینگی را به میزان زیادی افزایش داده است.

یک کارشناس بازار سرمایه نیز در این خصوص نوشت که ماهیت بورس‌های کالایی برای کشف قیمت است، برای اینکه کالا بتواند به صورت شفاف و روشن در دسترس عموم قرار گیرد. در بورس کالا تقریبا هر چیزی را می‌توان عرضه کرد. در دنیا معمولا عرضه‌ها به صورت مداوم انجام می‌شود تا فعالان بتوانند از ابزارهای آن بهره ببرند تا در میان‌مدت دغدغه تامین نداشته باشند. در کشوری که از سال ۲۰۱۸ خودرو وارد نشده و عرضه خودرو کم شده اما تقاضا فراوان است و هر ثانیه ۴۴ میلیون تومان نقدینگی (تقاضا) خلق می‌شود بردن آن در بورس کالا معنایی ندارد. تنها تفاوت این است که نسبت به قرعه‌کشی شفاف‌تر شده اما در عین حال گران‌تر شده است.

عرضه طلا در بورس کالا همه جا مرسوم است اما سوال اینجاست که چرا عرضه به صورت مداوم انجام نمی‌شود و چرا بازارهای آتی بسته می‌شود؟ به محض اینکه قیمت در بازار آتی بالا می‌رود آن را می‌بندند. متاسفانه تصمیم‌های اقتصادی شتر‌گاوپلنگی است. ابزارهای اقتصادی استفاده می‌شود اما از درون آن را استحاله می‌کنند و بعد تبدیل به یک سیاست بی‌معنا می‌شود. باید گفت در یک اقتصادی که تورم دارد نمی‌توان انتظار داشت ابزارهایی مانند عرضه سکه چه در بورس کالا یا به شکل دیگر قیمت را در بلندمدت کاهش دهد. تنها کاری که عرضه سکه در بورس کالا می‌تواند انجام دهد این است که حباب قیمت سکه را ازبین ببرد.

آنچه که در اقتصاد باقی می‌ماند تورم است که بورس کالا نمی‌تواند مشکل تورم را حل کند. بورس کالا یک ابزاری برای شفاف‌سازی عرضه است. این عرضه هر چقدر که ادامه پیدا کند مردم باز هم می‌خرند چرا که تورم ۴۵ درصد است و برای فرار از تورم مردم دست به دامن طلا می‌شوند. در این بین عده‌ای دارند طلای خام خریداری می‌کنند و عده‌ای کمتر دارند ربع سکه می‌خرند. برای همین است که تقاضا برای ربع سکه زیاد است و حباب آن بالاست. کسی که این سکه را از بورس می‌خرد می‌تواند آن را با یک سود در بازار بفروشد. در حالی که می‌شد با همان روش ابزارهایی مانند صندوق‌های طلا و ابزارهای آتی را توسعه دهند اما متاسفانه سر بزنگاه جلوی آن را می‌گیرند. 

عرضه سکه ادامه دارد

مصطفی قمری‌وفا گفت: روش کشف قیمت ربع سکه طلا در بورس کالا به صورت ثبت سفارش دفتری و بر مبنای بیشترین حجم تقاضا و قیمت اعلامی توسط خریداران است و متقاضیان خرید هم از ساعت ۹ الی ۱۳ اقدام به سفارش‌گذاری می‌کنند. فرآیند تطابق قیمت خرید در ساعت ۱۳ بر اساس روش مذکور انجام می‌شود.

گفتنی است؛ در اولین عرضه گواهی سپرده ربع سکه طلا در بورس کالا، ۷۴۴ کد حقیقی موفق به خرید ۲۸۰۰ قطعه ربع سکه طلا به قیمت هفت میلیون و ۲۰۰ هزار تومان شدند. همچنین تعداد ربع‌سکه‌های قابل عرضه در بورس کالا ۵۰۰ هزار قطعه است و مدت عرضه سکه‌ها سه روز کاری است که در صورت وجود تقاضا توسط خریداران، این مدت تمدید می‌شود.