اشتباه سهوی یا محک بازخوردها/ چگونه مدارس خیرساز در لیست مولدسازی جا گرفتند؟
گلی ماندگار| خبر کوتاه اما شوک برانگیز بود، طبق گفته‌های یکی از خیرین مدرسه ساز، وقتی لیست مولد سازی وزارت آموزش و پرورش منتشر شده است، آنها در کمال تعجب دیده‌اند که بسیاری از مدارسی که توسط خیرین ساخته شده در لیست فروش مولد سازی قرار گرفته است. مدارسی که قطعا در مالکیت دولت نیستند و با بودجه دولتی ساخته نشده‌اند، بلکه مدارسی هستند که خیرین با عشق و علاقه برای دانش‌آموزان محروم در مناطق دور افتاده ساخته‌اند تا آنها نیز از نعمت تحصیل بهره مند شوند.
این در حالی است که بیش از 60 درصد مدارس کشور که در شهرهای محروم و مناطق دورافتاده ساخته شده است، توسط خیرین بنا نهاده شده و دولت هیچ نقشی در ساخت و ساز آنها نداشته اما حالا که پای تامین بودجه و رفع مشکل کسری بودجه دولت به میان آمده بر روی این مدارس هم دست گذاشته و می‌خواهد آنها را در طرح مولد سازی به فروش برساند. مساله‌ای که باعث شده طی روزهای گذشته تعداد زیادی از خیرین مدرسه ساز به آن اعتراض کرده و عنوان کنند چنین رفتارهایی باعث می‌شود تا آنها اطمینان خود به دولت را از دست بدهند و دیگر انگیزه‌ای برای ادامه ساخت و ساز مدارس نداشته باشند.
مساله اینجاست زمانی که طرح مولد سازی مطرح شد بسیاری از کارشناسان با آن مخالف بودند و اجرایی شدن آن را به نحوی باعث بروز فسادهای جدید می‌دانستند، اینکه قرار است افرادی مسوول این کار شوند اما به کسی پاسخگو نباشند خود زمینه ساز آسیب‌هایی مانند فساد خواهد بود، اما از آنجایی که دولت تصمیم خود را گرفته و در این تصمیم‌گیری هم نظر کارشناسان مورد بررسی قرار نگرفته بود، این طرح کلید خورد.
اما مساله اینجاست که چرا باید در چنین طرحی مدارس خیر ساز که بیشتر در مناطق محروم است جزو املاک مازاد وزارت و آموزش و پرورش و برای فروش قرار بگیرد. این سوالی است که هر چند باعث شد تا وزارت آموزش و پرورش این مساله را تکذیب و آن را یک اشتباه سهوی در انتشار لیست‌ها بداند، اما بسیاری هم بر این عقیده‌اند، که انتشار این لیست با وجود مدارس خیر ساز در آن بیشتر محک زدن واکنش افرادی بود که در این کار خیر دست داشته‌اند. شاید آنها هم از این مولد سازی استقبال می‌کردند حساب و کتابی که البته خیلی زود مشخص شد که از ابتدا اشتباه بوده است. اما سوال دیگری که این طرح مولد سازی مدارس مطرح می‌کند این است که اگر آموزش و پرورش مدارس مازاد دارد که آن را در طرح مولد سازی به فروش برساند، پس دیگر چه نیازی به ساخت مدرسه توسط خیرین است؟
تکذیب قرار گرفتن مدارس خیرین در لیست مولدسازی املاک مازاد دولت
دبیرخانه اجرایی مولد سازی املاک مازاد وزارت آموزش و پرورش در اطلاعیه‌ای اخبار و گمانه زنی‌های منتشر شده در برخی سایت‌ها و فضای مجازی با موضوع قرار گرفتن مدارس خیرین در لیست مولدسازی املاک را تکذیب کرد.
دبیرخانه اجرایی مولد سازی املاک مازاد وزارت آموزش و پرورش در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: به اطلاع خیرین، مدیران، معلمان، دانش‌آموزان و والدین می‌رسانیم که برخی سایت‌ها و شبکه‌های مجازی موضوع قرار گرفتن مدارس خیرین در لیست مولدسازی املاک را مطرح می‌کنند، که این موضوع را قویا رد می‌کنیم. از آنجایی که سازمان نوسازی مدارس کشور در دوره مدیریت جدید همواره احترام به اصول اخلاقی و شفافیت در اخبار و اطلاعات را در دستور کار خود قرار داده است همچنین در این مسیر برای خیرین به عنوان بازوان مستحکم و قابل اعتماد در جهاد مدرسه سازی احترام ویژه‌ای قائل است به اطلاع می‌رساند که هیچ ملک خیرسازی در طرح مولدسازی قرار نگرفته است. املاکی که مالکیت آن به نام دولت و دولتی ساز نباشد اساسا نمی‌تواند در مسیر مولدسازی قرار بگیرد.
لازم به ذکر است وزارت آموزش و پرورش تعداد ۵۲۰ ملک مازاد خود را جهت مولد سازی و تعداد ۱۴۴۶ پروژه که غالبا نیمه تمام خیری هستند را جهت تکمیل در ازای مولد سازی املاک ارایه شده معرفی کرده است و دبیرخانه سازمان خصوصی سازی وزارت اقتصاد نیز در راستای شفافیت، املاک مازاد و املاک نیاز به تکمیل را در اتاق شیشه‌ای مولدسازی املاک مازاد قرار داده است.
شاید کنار هم قرار گرفتن دولیست باعث این ابهام شده است که با پیگیری‌های انجام شده و همراهی دبیرخانه مستقر در وزارت اقتصاد، دو فایل از هم مجزا شده‌اند.
افشاگری موسسه مهر گیتی
موسسه مهرگیتی با انتشار توییتی اعلام کرد: «فروش این املاک بدون رضایت و اجازه خیرین عزیز مدرسه‌ساز از نظر شرعی، اخلاقی و قانونی صحیح نیست. مهرگیتی اقدامات خود را جهت پیگیری این موضوع آغاز کرده است.»
زهرا گیتی‌نژاد، مدیرعامل موسسه مهرگیتی که بخش عمده فعالیت‌های این موسسه مدرسه‌سازی است، ویدیویی از خود منتشر کرده و از تعداد زیاد مدرسه‌های خیرساز که در لیست مولدسازی املاک فروش اعلام شده، متعجب و پرسشگر است.
او می‌گوید: خیرین وقت و اموال خود را به امید پیشرفت کشور، وقف کودکان این سرزمین می‌کنند. آنها مسوول جبران کمبود بودجه دولت نیستند. ۷۰ درصد مدارس را خیرین می‌سازند و بعد با لیست فروش مدارسشان مواجه می‌شوند که اعتمادشان را از بین می‌برد.
با این حال حسین قربان‌زاده رییس سازمان خصوصی سازی و مسوول در توییتی در واکنش به ویدیوی پر گلایه خانم گیتی نژاد با رد واگذاری مدارس خیرساز ادعا کرده است آنچه سبب اشتباه خیرین مدرسه ساز شده انتشار لیست مدارس درحال ساخت به عنوان لیست درحال واگذاری است. او در حالی چنین ادعایی دارد که در روزهای گذشته خودش یکی از افرادی بود که در راستای شفاف سازی اعلام کرد وزارت کشاورزی و وزارت آموزش و پرورش در راس واگذاری‌ها قرار گرفتند چون فهرست اموال مازاد شان آماده بود و منتشر شده است و می‌توانید با رجوع به سایت‌های شان این اموال را ببینید.
چطور چنین اشتباهی رخ می‌دهد؟
هنگامه وفایی، کارشناس آموزش در این باره به تعادل می‌گوید: چطور ممکن است چنین اشتباهی رخ بدهد، اصلا چه کسی گفته که مدارس حالا چه خیر ساز باشند چه نباشند جزو اموال دولت به حساب می‌آید که بخواهد آنها را مولد سازی کند. در تمام کشورهای دنیا آموزش و درمان جزو مایملک عمومی هستند، در واقع تمامی افراد جامعه به یک میزان باید از آن بهره مند شوند، در چنین شرایطی چرا باید دولت روی مدارس برای فروش و مولد سازی دست بگذارد.
او می‌افزاید: بسیاری از مدارس در شهرهای بزرگ هستند که از موقعیت تجاری قابل توجهی برخوردارند و قطعا مشتری خاص خودشان را دارند، اما کدام قانون این اجازه را به دولت می‌دهد تا مدارسی که محل تحصیل فرزندان این سرزمین است به فروش برسد آن هم در حالی که ما همچنان با کمبود فضای آموزش و معلم در کشور خود مواجه هستیم.
تناقض‌های بسیاری در میان است
این کارشناس آموزش در بخش دیگری از سخنانش به «تعادل» می‌گوید: از یک سو مساله افزایش جمعیت و طرح و برنامه‌هایی که دولت برای آن دارد، در دست اجراست و از سوی دیگر فضای آموزشی کشور به بهانه مولد سازی به حراج گذاشته می‌شود، این بچه‌هایی که قرار است به دنیا بیایند در کجا باید تحصیل کنند. این افزایش جمعیت قرار است چه امکاناتی داشته باشد. آموزش یکی از پایه‌ای‌ترین موضوعات است. دولت‌ها که با راه‌اندازی مدارس غیر انتفاعی و نمونه مردمی و هیات امنایی و ... آموزش را از حالت رایگان و همگانی در آورده‌اند، سال‌هاست که دیگر کسی به اصل 37 قانون اساسی پایبند نیست، حال با این ابتکار تازه حتی فضای آموزشی هم از بچه‌ها دریغ می‌شود. این همه تناقض را چه کسی باید به آن پاسخ بدهد.
میلیاردها تومان هزینه ساخت مدارس
در مورخ ۳۰ بهمن ۱۴۰۱ طی نامه‌ای به وزیرآموزش‌وپرورش از وزارتخانه خواستار رسانه‌ای کردن لیست ساختمان‌های مشخص شده برای واگذاری شد که به‌طور رسمی طی یک بخشنامه‌ای به اطلاع عموم خیرین برساند که مدارس خیرساز در لیست واگذاری قرار ندارد.
محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزش در گفت‌وگو با خبرآنلاین در این‌رابطه می‌گوید: «صحبت‌های خانم گیتی‌نژاد به موضوع عجیبی اشاره دارد. اگر مدرسه مازاد داریم در نتیجه وجود خیرین مدرسه‌ساز ضرورتی ندارد. اگر خیرین مدرسه ساخته‌اند بنابر ضرورت و نیاز ساخته شده است. هزاران میلیارد تومان هزینه کرده‌اند. طبق شنیده‌های من سالانه ۱۰ تا ۱۵ هزار میلیارد تومان خیرین مدرسه‌ساز هزینه‌می‌کنند. چطور کسی به خودش جرات می‌دهد که اموال خیرساز را به فروش بگذارد. کسانی که این کار را می‌کنند، عقل سالمی ندارند.»
اموال متعلق به ملت است نه دولت !
نیک‌نژاد درباره عمومی بودن آموزش بیان می‌کند: «آموزش و بهداشت در تمام جهان نهاد عمومی محسوب می‌شود. در تعریف نوین این اموال متعلق به دولت نیست، برای مردم است. هیچ حاکمیتی حق ندارد سلب مالکیت کند. مگر مدرسه جز اموال دولت است؟ هر 4 سال دولت جدیدی روی کار می‌آید بنابر این اموال برای ملت است و نمی‌تواند متعلق به یک دولت باشد.»
او ادامه می‌دهد: «700 الی 800 مکان ورزشی داریم که برای رفاه دانش‌آموزان ساخته شده است و امروزه چون خیلی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، اجاره می‌دهند. این به بحث مولدسازی امسال مربوط نمی‌شود و در طول دو دهه گذشته رواج داشته است و دانش‌آموزی که حق استفاده رایگان از این خدمات را داشته مجبور به پرداخت هزینه می‌شود. این مولدسازی از پیش در قالب اجاره شروع شده اما بحث فروش مطرح نبوده است. همه این موارد در چهارچوب‌های بین‌المللی، پولی‌سازی آموزش است.»
