پیام زیست محیطی امیرعبداللهیان

متن پیام  حسین امیر عبدالهیان، وزیر امور خارجه به همایش ملی دیپلماسی زیست محیطی که توسط رضا نجفی معاون امور  حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه در این همایش قرائت شد، به شرح زیر است :

به گزارش ایسنا، ظرفیت‌های محیط زیست و توانایی آن برای بازسازی خود، با حجم تخریب ناشی از دست اندازی بشر به این موهبت الهی همخوانی ندارد. نتیجه زیاده خواهی و بی مهری بشر به طبیعت، چالش های متعددی است که در حال حاضر مردم جهان از سطوح محلی تا بین المللی با آن دست به گریبان هستند.

دخالت های انسانی در چرخه های طبیعی محیط زیست و تخریب وسیع آن، از جمله مدیریت نامناسب منابع آبی، منابع انرژی و تخریب سرزمینی سبب شده اند تا توسعه و امنیت جوامع دستخوش نگرانی های واقعی و فوری شوند.

از دیگر سو مداخلات نظامی، جنگ و تروریسم مثلث شومی را شکل داده اند که در کنار تمامی آثار ویران کننده خود، تخریب گسترده محیط زیست و از بین بردن زیرساخت ها را به دنبال داشته است.

دخالت خارجی، پدیده تروریسم و ایجاد نا امنی در برخی کشورهای منطقه همه توجهات و منابع محدود این کشورها را به خود معطوف کرده و چالش های زیست محیطی به اندازه کافی مورد توجه قرار نمی گیرند.

این وضعیت، مدیریت پایدار محیط زیست را با موانع جدی روبرو ساخته و تخریب سرزمینی را شدت بخشیده است. در منطقه غرب آسیا جنگ ها و بحران های چند دهه اخیر، ساز وکارهای منطقه ای و زیرساخت های موجود برای همکاری در حوزه های مختلف از جمله محیط زیست را تضعیف کرده و یا از بین برده اند.

این درگیری ها آثار دهشتناکی بر محیط زیست منطقه که بایستی بعنوان یک کلیت واحد دیده شود، تحمیل کرده است ، نابودی منابع آبی و تالابها، آسیب به منابع زیستی و تخریب سرزمینی به گونه ای بوده است که در بهترین حالت نیازمند دهه ها همکاری نزدیک منطقه ای برای بازسازی این منابع هستیم.

در این کنفرانس چالش نوظهور و فرامرزی تغییرات اقلیم، طوفان های گردوغبار، آلودگی دریایی و آلودگی رودخانه های مرزی که مناطق گسترده ای از جهان و منطقه اطراف کشور ما را دستخوش تبعات ناگوار خود ساخته، مورد بررسی قرار می گیرد تا راه حل هایی برای کاهش تبعات و مدیریت این چالش های بزرگ زیست محیطی از طرف کارشناسان ارائه گردد. از آنجا که چالش های زیست محیطی رابطه ای تنگاتنگ با دیگر مسایل اقتصادی، بهداشتی، اجتماعی، سیاسی - امنیتی و همچنین فرهنگی دارند، هر گونه همکاری در سطح منطقه ای نیازمند حمایت و همراهی نهادهای ذیربط داخلی و کارگزاری های بین المللی برای فراهم نمودن منابع مالی و ارائه و انتقال فناوری های لازم و همچنین ظرفیت سازی جهت تحکیم و تداوم این همکاری ها می باشد.

جای تاسف است که دولت های توسعه یافته که بیشترین سهم را در مداخلات نظامی و بزرگترین نقش را در آلودگی محیط زیست به ویژه تغییرات اقلیمی داشته اند، بر خلاف تعهدات مندرج در قراردادهای بین المللی، به مسئولیت های تاریخی خود توجهی ندارند. تاسف بار تر آنکه برخی از این کشورها سیاست های غیرقانونی خود نظیر تحریم های یکجانبه راحتی بر حوزه هایی چون همکاری های محیط زیستی تحمیل می نمایند؛ در حالیکه این همکاری ها خیر و منفعت جهانی را تعقیب می کنند.

در سطح منطقه ای گامهای کوچکی برای نشان دادن اراده سیاسی جمعی جهت پرداختن به فوری ترین چالشهای زیست محیطی و مدیریت منابع به منظور تأمین همه جانبه حقوق نسل فعلی و آینده برداشته شده است. به هرحال اجرایی کردن  این توافقات علاوه بر اراده سیاسی نیازمند منابع و همکاری مناسب و ضروری در حوزه های فنی، فناوری و ظرفیت سازی می باشد. برای مثال تغییرات اقلیمی یکی از عوامل گسترش و افزایش تکرار و قدرت طوفان های گرد و غبار هستند. این تغییرات بر روی الگوهای بارشی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای منشاء این طوفان ها تأثیرات ناگواری داشته است.

به هر حال تغییرات اقلیمی به تنهایی برای توجیه این وضعیت کفایت نمی کند. تغییر اقلیم در کنار دخالت های بیش از اندازه و سوء مدیریت بشر در کنترل منابع آبی سبب بروز این وضعیت دشوار شده اند.

در کشور ما آسیب های زیست محیطی از جمله تبعات ناشی از تغییر اقلیم، طوفان های گرد و غبار و کمبود منابع آبی به موضوعی روزمره برای مردم بعضی از استان ها بدل شده و تأثیرات ناگواری را در این مناطق به جا گذاشته است. جابجائی جمعیت با تبعات درازمدت اجتماعی و اقتصادی تنها یکی از چالش های پیش رو است. مشارکت و همکاری نهادهای ذیربط داخلی در زمینه هایی چون امحاء فقر، تامین امنیت غذایی و بهداشت، مدیریت پایدار منابع آب و جلوگیری از تخریب سرزمینی، حفاظت از محیط زیست و رشد و توسعه اقتصادی می تواند کاهش اثرات بحران های زیست محیطی را به همراه داشته باشد.

وزارت امور خارجه در تلاش بوده است تا در زمینه مقابله با طوفان های گرد و غبار و تغییرات اقلیمی نهادهای ذیربط بین الدولی و بین المللی و همچنین منطقه ای را بسیج نماید و تا کنون با پیگیری های کشورمان چندین قطعنامه در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، برنامه محیط زیست سازمان ملل و کمیسیون منطقه ای ملل متحد برای آسیا و اقیانوسیه به تصویب رسیده است.

امیدوارم این قطعنامه ها ،الهام بخش فعالیت ها و اقدامات نهادها و کارگزاری های بین المللی برای مقابله با بحران های زیست محیطی باشند و این گردهمایی نیز بتواند ابتکارها و راه حل های مناسبی در این خصوص ارائه نماید.

وزارت امور خارجه آماده پیگیری همکاری های دو و چندجانبه در راستای توسعه پایدار با کشورهای منطقه است و این همکاری ها را برای ایجاد ثبات و آینده بهتر برای تمامی مردم منطقه مفید می داند.

تبعات و معضلات زیست محیطی منطقه تنها متوجه چند کشور خاص نیست؛ بلکه تمامی منطقه غرب آسیا را متأثر نموده و توسعه و رفاه مردم این منطقه را دستخوش ناملایمات جدی کرده است. سیل و خشکسالی، مرزهای سیاسی یا ملاحظات سیستم های سیاسی را رعایت نمی کنند. پرهیز از همکاری های زیست محیطی برای هیچ کشوری چاره ساز نیست. این چالش ها در درازمدت و در فقدان همکاری به بحران های زیست محیطی بدل می شوند که هزینه های بسیار زیادی را بر همه کشورهای منطقه تحمیل خواهندکرد.

امیدوارم شاهد توسعه معنادار این همکاری ها میان دولت های منطقه باشیم. کنفرانس ملی دیپلماسی زیست محیطی می تواند پیش درآمدی بر برگزاری کنفرانس بین المللی مقابله با توفان های گرد و غبار در سال آینده در کشورمان باشد. کنفرانسی که وفق قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل و با هدف تعمیم همکاریهای بین المللی در این حوزه برگزار خواهد شد.