وزن‌‌کشی انتخاباتی در اتاق

تعادل| فرشته فریادرس|

انتخابات اتاق بازرگانی، تحت تاثیر مصاف ائتلاف‌ها قرار گرفته تا جایی که یکی از عجیب‌ترین دوره‌های رقابت در پارلمان بخش خصوصی را رقم زده است. انتخاباتی که امروز شنبه بیستم اسفندماه زیر سایه غیبت چهره‌های شاخص برگزار می‌شود و اعضای اتاق بازرگانی رای خود را به سبد کاندیدای موردنظرشان می‌ریزند.

البته تعدد اتفاقات و رخدادهای سیاسی و اجتماعی کشور از یک‌سو و تغییر آیین‌نامه انتخابات اتاق از سوی دیگر باعث شد رقابت سختی برای پیروزی در انتخابات دور دهم بین نحله‌های مختلف بخش خصوصی شکل بگیرد. از طرفی، منتقدین عملکرد هیات‌رییسه اتاق ایران در دوره نهم با یکدیگر متحد شده‌اند تا آن‌طور که ادعا شده، «تک‌صدایی در اتاق بازرگانی» را از بین ببرند.

اما با ‌کنار ماندن خوانساری از انتخابات دوره دهم، به نظر می‌رسد، اجماعی نانوشته میان شاخص‌ترین منتقدان اتاق ایران و رییس فعلی ان در حال شکل گرفتن است. حال با توجه به تقابل جدی دو جریان ائتلاف برای فردا و اتاق شفاف و رقابت دیرینه خوانساری و شافعی، باید منتظر پایان رای‌گیری امروز باشیم و ببینیم در این آوردگاه کدام یک پیروز میدان انتخابات دهم خواهند شد. 

   تقابل دو جریان

انتخابات اتاق‌های بازرگانی سراسر کشور، امروز شنبه ۲۰ اسفند برگزار خواهد شد. بر خلاف دوره قبل، پیش بینی طرف پیروز انتخابات کاری دشوار است. چهار سال قبل، تیم «ائتلاف برای فردا» با سر لیستی مسعود خوانساری پیروز انتخابات نهم شد و به راحتی تمامی ۴۰ کرسی هیات نمایندگان اتاق تهران را تصاحب کرد. 

 باتوجه به قدرت‌گیری این جریان در اتاق تهران؛ طیف موسوم به پیشگامان تحول هم که در آوردگاه قبلی دست خالی مانده بود، و برگ برنده را در دست جریان مقابل می‌دید، در این چهار سال ساکت ننشست وبا تشکیل اپوزیسیونی فراگیر خود را به عنوان رقیب اصلی جریان ائتلاف فردا برای انتخابات دهم آماده کرد.

 این ائتلاف این‌بار به نام «اتاق شفاف» اعلام موجودیت کرد. محمدرضا بهزادیان رییس اسبق اتاق بازرگانی تهران و حمید حسینی عضو اتاق بازرگانی ایران و عراق، جزو شناخته شده‌ترین افراد این فهرست هستند. چهار سال قبل این لیست با محوریت اسدالله عسگراولادی بسته شده بود، اما در این دوره رهبری این طیف به مجیدرضا حریری رییس فعلی اتاق بازرگانی ایران و چین که در این دوره از انتخابات حضور ندارد، اما از منتقدان سرسخت هیات رییسه فعلی اتاق‌هاست، سپرده شده است.

هرچند در انتخابات پیش رو دو رقیب دیرینه یعنی مسعود خوانساری رییس اتاق تهران و غلامحسین شافعی رییس اتاق ایران حضور ندارند؛ اما همچنان گعده‌های انتخاباتی به میزبانی این دو فرد طی هفته‌های گذشته در جریان بود. البته هیچ یک از اعضای هیات رییسه اتاق تهران نیز در انتخابات پیش رو حضور ندارند؛ به‌طوری‌که «محمد اتابک، علا میرمحمد صادقی و ناصر ریاحی» در انتخابات ثبت نام نکردند و صلاحیت فاطمه مقیمی نیز برای حضور در این عرصه احراز نشد. در میان دیگر اعضای فعلی اتاق نیز نبود محمد لاهوتی، رییس کنفدراسیون صادرات ایران در میان ثبت نام‌کنندگان به چشم می‌خورد. با این وجود ائتلاف برای فردا با نیمی از اعضای فعلی خود و نیمی از افراد جدید همچنان در انتخابات حضور دارد. 

اما یکی از عجیب‌ترین رخ‌دادهای این وزن‌کشی انتخاباتی، حضور همزمان یحیی آل‌اسحاق در چند لیست انتخاباتی بود که حواشی برای او رقم زد. ائتلاف برای فردا، ابتدا یحیی آل اسحاق وزیر اسبق بازرگانی و رییس اسبق اتاق بازرگانی تهران را به عنوان سرلیست خود در انتخابات معرفی کرد، اما پس از چند روز ناگهان نام آل اسحاق از فهرست اتاق شفاف سر براورد و به این ترتیب ائتلاف فردا مجبور شد که نام این چهره کهنه کار را از فهرست خود حذف کند.

موضوعی که باعث واکنش صریح نایب رییس سابق اتاق بازرگانی شد. پدرام سلطانی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام ودر پاسخ به سوال یک کاربر درباره این دوره از انتخابات نوشت: «من در این دوره هیچ فعالیتی برای انتخابات اتاق ندارم. از این رو مشارکتی در تدوین لیست یا انتخاب نامزدهای ائتلاف (برای فردا) نداشته‌ام. شخصا با شناختی که از آقای آل اسحاق دارم، وی را فرد شایسته‌ای برای اتاق نمی‌دانم.» یحیی آل اسحاق هم درباره حواشی به وجود آمده در بیانیه‌ای نوشت: «برای انتخابات اتاق از هیچ تشکلی تقاضا نکردم نام اینجانب را در لیست خود قرار دهد یا از لیست خود حذف کند.»

اخبار پشت پرده؛ جلسه شافعی با بزرگان!

از سوی دیگر، اما اخبار پشت پرده انتخابات پارلمان بخش خصوصی حاکی از این است که سه نام عجیب در فهرست ائتلاف اتاق شفاف، شفافیت آن را به چالش می‌کشد: «احمد پورفلاح، ارشدترین مشاور غلامحسین شافعی، رییس فعلی اتاق ایران و «علی عبدالهیان» عضو قدیمی حزب موتلفه و از منتسبان و نزدیکان وی! البته در این روزها باید نام ابراهیم جمیلی را هم به عنوان یار قدیمی و لابی من نزدیک به رییس مشهدی اتاق اضافه کرد. این سه نام که به تازگی به مثلث حریری- حسینی- بهزادیان، اضافه شده‌اند، شائبه دوگانه خوانساری- شافعی را در این دوره از انتخابات تشدید می‌کند‌. با ‌کنار ماندن خوانساری از انتخابات دوره دهم، به نظر می‌رسد که اجماعی نانوشته میان شاخص‌ترین منتقدان اتاق ایران و رییس فعلی ان در حال شکل گرفتن است.

از سوی دیگر، برخی از منتقدان به جریان موسوم به اتاق شفاف می‌گویند: تلاش سخنگوی این ائتلاف برای انتقاد از هیات رییسه اتاق ایران به جای انتقادهای گذشته از شافعی، سلب مسوولیت از وی به بهانه یکدست بودن هیات رییسه فعلی علیه شافعی و شائبه‌هایی از این دست که رییس اتاق ایران در اداره آن نقشی نداشته است، حاکی از پررنگ بودن نیمه تاریک ائتلافی است که به جای اصول و مرام و برنامه، حول یک دشمن‌ مشترک شکل گرفته است! به گفته آنها، این شائبه وقتی پر رنگ‌تر می‌شود که تحلیلگران به جلسات شافعی با بسیاری از صاحبان بنگاه‌های بزرگ در ماه‌های گذشته نگاه می‌کنند. 

همچنین اخبار پشت پرده حاکی از این است، از ابتدای پاییز امسال با محوریت پورفلاح، شافعی جلسات متعدد و ادواری با افراد صاحب نامی مانند غلامعلی سلیمانی (کاله)، مرتضی سلیمانی (زر ماکارون)، فضلی (گلرنگ)، فردوس (ماموت)، قدسی (دلپذیر) و… با موضوعیت تشکیل یک ائتلاف از کارآفرینان برای تصاحب اتاق و صف‌بندی در مقابل خوانساری برگزار کرد.

البته اخبار منتشر شده، گویای این است که هیچکدام از این بزرگان تمایل یا رغبتی برای کاندیداتوری و تشکیل گروه در مقابل خوانساری نشان ندادند، اما این عدم موفقیت باعث نشد که شافعی کوتاه بیاید. البته پس از انتخابات‌های استانی، اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران معرفی خواهند شد و احتمالا در بهار سال آینده، رییس و هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران نیز معرفی می‌شوند. طبق قانون انتخابات، یک فرد نمی‌تواند همزمان رییس اتاق بازرگانی تهران و ایران باشد و با توجه به ثبت نام نکردن غلامحسین شافعی رییس فعلی اتاق بازرگانی ایران در انتخابات، احتمالا چالش اصلی رقبای امروز در سال آینده معرفی رییس اتاق ایران خواهد بود.

از دیگر خبرهای مهم اما غیر رسمی این دوره از انتخابات اتاق بازرگانی، منع شرکت‌های دولتی و خصولتی از ورود به عرصه رقابت است؛ گفته می‌شود محمد مخبر، معاون اول رییس‌جمهور و فرمانده تیم اقتصادی دولت، مدیران عامل شرکت‌های دولتی را از حضور در لیست‌ها و موضع‌گیری آشکار له یا علیه لیست‌های موجود برحذر داشته است. حال با توجه به تقابل این دو جریان و رقابت دیرینه خوانساری و شافعی، به نظر می‌رسد، باید تا ساعات پایانی شنبه ۲۰ اسفند ماه منتظر بمانیم، تا ببینیم در این آوردگاه خوانساری پیروز میدان خواهد بود یا شافعی. 

   توقف انتخابات در برخی استان‌ها؟

از سوی دیگر، بر اساس شنیده‌ها، در تعدادی از استان‌های جنوبی و غربی کشور، مدیران ارشد اجرایی، به ویژه معاونین اقتصادی استانداران که نتوانسته‌اند افراد مدنظر خود را در انتخابات وارد کنند، در حال رایزنی سیاسی برای انصراف نامزدهای انتخابات اتاق بازرگانی و از حد نصاب انداختن و در نتیجه تعلیق انتخابات در اتاق‌های این استان‌ها هستند.

به‌طوری‌که در برخی از کانال‌های تلگرامی نیز آمدهْ این تماس‌ها با ابلاغ پیامی دروغین به نام معاون اول رییس‌جمهور برقرار می‌شود. از این رو، از وزارت کشور خواسته شده تا از طریق استانداران مانع دخالت مدیران اجرایی در انتخابات پیش روی اتاق‌های بازرگانی شود.

در همین راستا، رییس انجمن نظارت بر دهمین دوره انتخابات اتاق‌های سراسر کشور، گفته که در همه استان‌ها رای‌گیری برگزار خواهد شد و اتاق‌ها در هیچ استانی با توقف رای‌گیری روبرو نیستند.

حسین میرمحمدصادقی در گفت‌وگو با «اتاق ایران آنلاین» در مورد این بند از آیین نامه که باید تعداد داوطلبین دو برابر کرسی‌های هیات نمایندگان در هر استان باشد توضیح داده: از آنجا که در برخی استان‌ها تعداد داوطلبین کمتر بود، شورای عالی نظارت تفسیر کرد که در صورتی که در اتاق‌های شهرستان‌ها با 15 کرسی حداقل 16 کاندیدا و در تهران با 40 کرسی حداقل 41 کاندیدا حاضر باشند، انتخابات می‌تواند برگزار شود.

بنابه گفته او، بر این اساس در حال حاضر این شرایط حداقلی فراهم است و در هیچ استانی به دلیل نبود داوطلب کافی، انتخابات متوقف نشده است. مثلاً در تهران 192 نفر واجد شرایط و در بسیاری استان‌ها هم بیش از 30 نفر کاندیدا وجود دارد.

کمترین تعداد داوطلب مربوط به یکی از استان‌ها با 18 کاندیدا است. میرمحمدصادقی با بیان اینکه به جز در تهران و یکی دو استان، محل رای‌گیری همان محل اتاق در آن استان است ادامه داد: در مورد دستگاه‌های اخذ رای، شرکت‌های مختلفی مطرح بودند اما در نهایت شرکت ایزایران انتخاب شد. این شرکت 170 دستگاه احراز هویت با سیم کارت لازم و 330 دستگاه اخذ رأی را ارسال کرده که تحویل هیات‌های نظارت در استان‌ها شده‌اند. همچنین طبق تقویم انتخابات، 21 اسفند شمارش آرا انجام خواهد شد و ظرف 3 روز افراد می‌توانند اعتراض‌های خود را اعلام کنند.

برای اعتراض به رأی هیات نظارت در انجمن 4 روز زمان وجود دارد. 22 فروردین انجمن رسیدگی می‌کند و بعد داوطلبین ظرف سه روز می‌توانند شکایت خود نسبت به رأی انجمن را به شورای عالی نظارت منتقل کنند که انها اعلام نظر قطعی خواهند کرد. در نهایت 11 اردیبهشت اسامی قطعی توسط انجمن نظارت در روزنامه دنیای اقتصاد چاپ خواهد شد. در 20 اردیبهشت 1402 نیز اعتبارنامه‌ها به امضای رییس انجمن صادر خواهد شد. این انجمن تا یک هفته بعد از انتخابات هیات رییسه اتاق ایران مسوولیت خواهد داشت و بعد از آن به کار خود پایان می‌دهد.

با همه اینها بر اساس لیست‌های موجود، به نظر می‌رسد مانند شرایط حاکم بر انتخابات سال ۱۳۸۱، در این دوره نیز چهره اتاق بازرگانی تغییر قابل توجهی کند و افراد تازه نفسی به پارلمان بخش خصوصی راه یابند. همچنین برخی فعالان بخش خصوصی قول داده‌اند که از پس انتخابات اتاق بازرگانی در این دوره، بخش‌های تولیدی و صنعتی صدای رساتری در پارلمان بخش خصوصی داشته باشند.