با وجود چالش‌های ایجاد شده در خصوص نرخ محاسباتی ارز در گمرک و تشکیل هزاران پرونده بلاتکلیف، وجود دو نرخ محاسباتی زمینه سود جویی از مالیات ارزش افزوده را فراهم کرد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، ابتدای سال جاری و در مقطع محاسبه ارزش گمرکی کالای وارداتی با دلار 4200 تومانی، نرخ دلار در بازار آزاد تا 30 هزار تومان نیز افزایش پیدا کرده بود. این درحالی است که با توجه به واقعی بودن مبنای محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در سازمان امور مالیاتی کشور در حوزه مالیات ارزش افزوده از این اختلاف ایجاد شده از سوی برخی واردکنندگان سودجویی‌های کلانی رخ داده است.
چراکه در زمان متفاوت بودن نرخ محاسباتی ارز در گمرک و نرخ واقعی ارز که مد نظر سازمان امور مالیاتی برای محاسبه ارزش افزوده قرار می‌گرفت، سودجویان گزارش‌های فصلی فروش خود را دیر ارایه می‌کردند. در آن مقطع همچنین از برخط نبودن سامانه جامع انبارها و عدم اتصال ان با سامانه ارزش افزوده، برای کتمان اطلاعات فروش جهت تاخیر در پرداخت مالیات ارزش افزوده واقعی سوءاستفاده شد. به عبارت ساده‌تر با عدم ارایه یا تاخیر در ارایه گزارش‌های فصلی فروش کالای وارداتی به سازمان امور مالیاتی کشور مبالغ هنگفتی مرتبط با ارزش افزوده نصیب سودجویان می‌شد. به نظر می‌رسد با تعیین نرخ محاسباتی 28500 تومانی، مجددا همین روند تکرار خواهد شد.
چراکه با دلار محاسباتی 28 هزار و 500 تومانی در حالی که این نرخ با نرخ ارز در بازار آزاد تفاوت چشم‌گیری داشته و مالیات ارزش افزوده وصولی از خریداران نهایی کالای وارداتی با نرخ آزاد محاسبه می‌شود هرگونه تاخیر در اظهار و ارایه گزارش فصلی فروش، سود غیرقانونی هنگفتی نصیب متخلفان خواهد کرد. این سوءاستفاده از تاخیر در ارایه گزارش فصلی فروش واقعی، در حالی رخ می‌دهد که در زمان یکسان‌سازی نرخ‌ها، مانند فاجعه‌ای که در زمان اعمال نرخ ETS در خرداد 1401 برای مبنا قرار گرفتن نرخ جدید محاسباتی ارز در گمرک رخ داد، چالش بزرگ‌تری ایجاد می‌کند.
