یارانه پنهان باید متناسب با قیمت تمام‌شده انرژی محاسبه شود

عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: مدل مطلوب قیمت‌گذاری انرژی این است که ابتدا قیمت تمام شده کالای عمومی محاسبه شده و سهم هر ایرانی متناسب با دهک‌بندی بر مبنای قیمت تمام شده اعطا شود و برای مصارف خارج از الگو مالیات پلکانی وضع شود.

مالک شریعتی ‌در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به وضعیت نامطلوب شدت مصرف انرژی و ناترازی در این حوزه عنوان کرد: درباره موضوعاتی که اخیرا پیرامون یارانه انرژی و وضعیت مصرف و ناترازی مطرح شده است، دو نگاه افراط و تفریطی وجود دارد که هر دو نگاه به کشور آسیب وارد می‌کند.

نگاه اول اینگونه ادعا می‌کند که قیمت انرژی در ایران مناسب وضعیت مردم نیست و ما در حال گران‌فروشی هستیم. مثلا ادعاهای عجیب و غریبی درباره قیمت تمام شده بنزین کمتر از هزار تومان مطرح می‌کنند که غلط است. وی افزود: طرفداران این نگاه معتقدند که باید قیمت انرژی پایین بیاید و ادعا می‌کنند که مصرف بی‌رویه و غیربهینه و ناترازی انرژی در کشور وجود ندارد و از اساس این موضوعات را انکار می‌کنند و می‌گویند بحرانی پیش روی کشور نیست، اما واقعیت این نیست و ما در مسیر تعمیق ناترازی انرژی هستیم که باید فکری اساسی به حال آن کرد. شریعتی گفت: نگاه دوم نیز معتقد است که باید همه قیمت‌های انرژی در کشور را به قیمت فوب خلیج فارس رساند، زیرا در صورت مصرف کمتر در داخل کشور می‌توان این انرژی را به قیمت فوب خلیج فارس صادر کرد، پس باید به مردم نیز به همین قیمت انرژی را فروخت. این نگاه نیز همانند قبلی غلط است.  عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: به نظر بنده نگاهی که نسبت به مساله یارانه انرژی صحیح است و اجماع روی آن وجود دارد، این است که «قیمت تمام شده» انرژی را مبنا قرار دهیم. هر کسب و کار و بنگاه و اقتصادی یک قیمت تمام شده دارد که می‌توان در یک فرآیند کارشناسی و معقول محاسبه اعلام شود.

این شیوه دو فایده دارد؛ اولا وقتی قیمت تمام شده محاسبه شود، شما می‌توانید با توجه به قیمت‌ مواد اولیه، درباره میزان بهره‌وری آن کسب و کار قضاوت کنید یا متوجه اثر دلالی در آن بازار شوید. وی تاکید کرد: پس فایده اول محاسبه و اعلام قیمت تمام شده، افزایش بهره‌وری و ایجاد شفافیت و حذف دلالی در هر کسب و کار است. فایده دوم این است که وقتی قیمت تمام شده محاسبه شود، یارانه واقعی در اقتصاد محاسبه می‌شود. فرض کنید کالای الف، قیمت تمام شده‌اش در اقتصاد ایران 10 هزار تومان است و دولت این کالا را 2 هزار تومان عرضه می‌کند. پس یارانه واقعی پرداختی بابت این کالا 8 هزار تومان است. شریعتی افزود: حالا دولت می‌تواند توزیع عادلانه این یارانه انرژی را مدیریت کند، ولی این کالایی که قیمت تمام شده 10 هزار تومان دارد را می‌توان با قیمت 40 هزار تومان صادر کرد و دولت می‌تواند با صادرات آن درآمد ارزی داشته باشد، پس یک هزینه فرصت اینجا مطرح می‌شود.

دولت می‌تواند با اخذ مالیات بر مصرف مضاعف به صورت پلکانی، از مصرف‌کنندگانی که بیشتر از الگو مصرف می‌کنند، هزینه بیشتری را دریافت کند. عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: پس در این مدل، ابتدا قیمت تمام شده کالای عمومی محاسبه و اعلام می‌شود. سهم هر ایرانی متناسب با دهک‌بندی بر مبنای قیمت تمام شده اعطا می‌شود و برای مصارف خارج از الگو مالیات پلکانی تعبیه و اخذ می‌شود تا با هدایت مردم به رعایت الگو، دولت نیز تا حد امکان از درآمد صادراتی آن محصول بهره‌مند شود. این مدل در سایر کشورهای دنیا نیز اجرا می‌شود.