ماجرای سی‌ان‌جی رایگان چیست؟!

گلناز پرتوی مهر|

سی‌ان‌جی یکی از سوخت‌های پاک، ارزان در عرصه بین‌الملل به حساب می‌آید که مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است، اما این روزها یکی از موضوعات خبرساز در رسانه‌ها شده است به‌طوری که رییس هیات‌مدیره انجمن CNG خبر توزیع رایگان CNGبه مدت 3 سال را گفته که مردم به تبدیل خودروهای خود به دوگانه‌سوز رغبت نشان دهند و با این روش از ظرفیت‌های خالی جایگاه‌های عرضه CNG استفاده و بخش قابل‌توجهی از ناترازی بنزین رفع شود.

به گزارش خبرنگار «تعادل» استفاده از سی‌ان‌جی به عنوان سوخت به دهه ۱۹۲۰ باز می‌گردد. اوج‌ استفاده از آن مربوط به سال‌های ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۹ است. چراکه در آن زمان بحران‌ نفتی در جهان سایه افکنده بود.

بر اساس این گزارش، استفاده از CNG در کشور به سال‌ها قبل باز می‌گردد به‌طوری که در سال ۱۳۹۸ یک مصوبه ابلاغ شد که قرار بود ۱ میلیون ۲۰۰ هزار خودرو تبدیل شوند، که به گفته برخی از کارشناسان با اجرایی شدن آن می‌توانستیم ۱۰ میلیون لیتر دیگر کاهش مصرف بنزین داشته باشیم.

از ابتدای سال ۸۲ پروژه تبدیل خودروهای بنزینی به CNGسوز کلید خورد. دانش مربوط به این حوزه از طریق اروپا به کشور انتقال پیدا کرده بود و سبب شد ۲۰ میلیون گاز طبیعی جایگزین ۲۰ میلیون بنزین شود. اما از سال ۹۰ به بعد رشد بنزین افزایش پیدا کرد .

با وجود زیرساخت‌های گسترده و دارا بودن منابع گازی سرشار ۵۰ درصد ظرفیت جایگاه‌های CNG خالی است که در بعضی از شهرها به ۷۰ درصد نیز می‌رسد این در صورتی است که تنها ۳ درصد از گاز در صنعت CNG استفاده می‌شود. با توجه به حجم بالای مصرف بنزین و نبود راهکارهای غیرقیمتی به‌دلیل داشتن تبعات اجتماعی، به‌کارگیری ابزارهای غیرقیمتی برای تشویق و ترغیب هرچه بیشتر مصرف‌کنندگان صنعت سی‌ان‌جی می‌تواند راهگشا باشد.

    نظر مدیرعامل شرکت ملی پالایش  و پخش فرآورده‌های نفتی  درباره استفاده از سی‌ان‌جی 

در همین زمینه، جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به اختلاف قیمت بین بنزین و سی‌ان‌جی اشاره و اظهار کرد: ظرفیت‌های خوبی در این عرصه شکل گرفته، اما آنچه مهم است، باید انگیزه لازم برای متقاضیان مصرف سی‌ان‌جی ایجاد شود. وی افزود: اقدام‌هایی با خودروسازها انجام شده است که البته همه این موارد منوط به تأمین منابع مالی لازم است تا بر اساس آن بتوانیم ظرفیت‌های مورد نیاز را ایجاد کنیم، همچنین جایگاه‌های عرضه سی‌ان‌جی هم نیازمند پشتیبانی و حمایت هستند.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تصریح کرد: بهینه‌سازی در بخش‌های دیگر از جمله صنایع باید اتفاق بیفتد و سبد گاز کشور باید در تعادل باشد. در بعضی از روزهای سال مانند زمستان ما با ناترازی گاز روبرو هستیم و به ناچار باید از ظرفیت‌های ذخیره‌سازی استفاده کنیم که این مورد باید مورد توجه قرار گیرد. کیفیت و مصرف خودروها نیز از دیگر مواردی است که باید در این زمینه دیده شود.

   میانگین مصرف بنزین 

به‌طور میانگین مصرف بنزین در کشور بین شش تا هفت درصد رشد سالانه دارد و اکنون متوسط مصرف روزانه بنزین به بیش از 100 میلیون لیتر رسیده است.

مصرف بنزین که در سال 83 بالغ بر 61 میلیون لیتر در روز بود با اجرای این طرح، در سال 90 به 60 میلیون لیتر در روز رسید، و با رشد 8برابری نرخ CNG در سال 90 و کاهش فاصله قیمتی بنزین و CNG، جذابیت رشد مصرف CNG برای مصرف‌کننده کاهش پیدا کرد و شاهد بودیم که از سال 90 به بعد، دوباره رشد مصرف بنزین ادامه یافت.

در زمان حاضر نگرانی برای تأمین منابع مالی برای تأمین بنزین کشور وجود دارد به‌طوری که پیش‌بینی شده است امسال 2 میلیارد دلار نیاز در این بخش وجود داشته باشد.

    اما و گرهای توزیع رایگان CNG 

رییس هیات‌مدیره انجمن CNG گفته است پیشنهادی به دولت ارایه کرده‌ایم که به‌مدت ۳ سال توزیع رایگان CNG صورت بگیرد تا مردم به تبدیل خودروهای خود به دوگانه‌سوز رغبت نشان دهند؛ این پیشنهاد هم‌اکنون در سازمان برنامه‌وبودجه درحال بررسی است.

محسن جوهری، رییس هیات‌مدیره انجمن CNG، با بیان اینکه ما از لحاظ منابع گاز در جهان بعد از روسیه رتبه دوم را داریم تصریح کرد: گسترده‌ترین شبکه گاز در کشور وجود دارد و شرکت‌های تولیدی در زمینه تامین تجهیزات، مخزن‌سازها زیرساخت‌های مناسبی برای توسعه این صنعت در اختیار دارند.

وی اضافه کرد: سهم سی‌ان‌جی در سبد سوخت کشور رو به کاهش است به‌طوری که در سال گذشته سهم سی‌ان‌جی در سبد سوخت ۱۷ درصد بود اما امسال این عدد ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده است. رییس هیات‌مدیره انجمن CNG با بیان اینکه به‌طور میانگین ۵۰ درصد ظرفیت سی‌ان‌جی و حتی در برخی از شهرها ۷۰ درصد این ظرفیت خالی است، گفت: کل مصرف سی‌ان‌جی در سبد انرژی کشور سه درصد بوده که این رقم بسیار ناچیز است.

جوهری با اشاره به مقایسه توسعه سی‌ان‌جی در ایران و روسیه گفت: ۱۵ هزار جایگاه سی‌ان‌جی در روسیه وجود دارد در حالی که این عدد در ایران تنها ۲۵۰۰ جایگاه است که ۵۰ درصد آن نیز بلااستفاده مانده است. رییس هیات‌مدیره انجمن CNG مهم‌ترین مشکل در این حوزه را موضوع قیمت‌گذاری‌ها دانست و افزود: متاسفانه طی سال‌های اخیر برنامه دولت‌ها برای تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز به نتیجه نرسیده است و این در حالی است که اگر سی‌ان‌جی را نداشتیم روزانه حدود ۱۷ میلیون دلار ارز باید از کشور خارج می‌شد.

وی اضافه کرد: به عبارتی با نبود سی‌ان‌جی سالانه شش میلیارد دلار را از دست می‌دادیم و این موضوع بیانگر اهمیت نقش سی‌ان‌جی در کشور است. اگر مصرف را به ۴۰ میلیون مترمکعب برسانیم ۱۰ میلیارد دلار سالانه ارزآوری برای کشور را شاهد خواهیم بود.

جوهری کل خودروهای دوگانه سوز که توسط خودروسازان داخلی در سال ۱۴۰۰ تولید شده است را ۱۲ هزار و ۳۹۶ دستگاه اعلام کرد و گفت: این عدد نسبت به سال قبل از آن ۵۰ درصد کاهش داشته است.

    از سال ۱۳۹۰ رشد مصرف انرژی  هفت درصد بود

علی محمودیان، مدیر اجرایی اتحادیه کشوری سوخت‌های جایگزین سی‌ان‌جی و خدمات وابسته با بیان اینکه به‌طور میانگین مصرف بنزین در کشور بین شش تا هفت درصد نرخ رشد دارد، تصریح کرد: از ابتدای سال ۱۳۸۲ پروژه‌ای در کشور کلید خورد که به واسطه آن بحث دوگانه‌سوز کردن خودروهای بنزینی مطرح شد در آن زمان دانش فنی را از اروپا وارد می‌کردیم و تا پایان سال ۱۳۹۰، ۲۰ میلیون مترمکعب سی‌ان‌جی جایگزین بنزین شد.

وی ادامه داد: از سال ۱۳۹۰ رشد مصرف انرژی هفت درصد بود اما بعد از آن میزان مصرف بنزین افزایش بالایی داشت.

مدیر اجرایی اتحادیه کشوری با بیان اینکه به دلایلی طرح دولت برای تبدیل یک میلیون و ۲۰۶ هزار خودروی دوگانه‌سوز اجرایی نشد و اگر این اتفاق می‌افتاد می‌توانستیم ۱۰ میلیون بنزین را صرفه‌جویی کنیم، افزود: از پایان سال ۱۳۹۸ هیچ کالایی را در حوزه توسعه صنعت سی‌ان‌جی از خارج از کشور وارد نکرده‌ایم و اکنون توانایی بالایی در تولید تجهیزات داریم به‌طوری که به کشورهای عراق، ارمنستان، روسیه و آفریقا این تجهیزات را صادر می‌کنیم.

مدیر اجرایی اتحادیه کشوری با اشاره به واردات بنزین از روسیه اظهار کرد: روسیه اولین دارنده ذخایر گاز در دنیا بوده و در این حوزه نیز گام‌هایی را به منظور توسعه گاز طبیعی برداشته است و اکنون به عنوان صادر‌کننده بنزین می‌تواند نقش‌آفرینی کند.

وی با اشاره به مصوبه‌ای که در ۲۵ اسفندماه سال ۱۳۹۷ به تصویب دولت رسید تصریح کرد: مطابق این مصوبه ۱۵۰۰ میلیارد تومان اکنون در صندوق ذخیره‌سازی برای ایجاد ایمنی وجود دارد اما وارد مرحله اجرا نشده است.