یک پای درمان همچنان می‌لنگد

گلی ماندگار|

 هر بار گزارشی از کمبود یا گرانی دارو منتشر می‌شود، مسوولان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو قبل از هر اقدامی به فکر ارسال جوابیه هستند، به جای اینکه گزارش‌های منتشر شده که عموما هم میدانی بوده و در گفت‌وگو با مردمی که از این داروخانه به آن داروخانه می‌روند تا شاید داروی مورد نیاز خود را پیدا کنند، گرفته می‌شود، اما باز هم مساله مهم برای مسوولان این حوزه بیش از هر اقدامی فرستادن جوابیه به روزنامه و سایت‌های خبری و ... است.

این در حالی است که حداقل هفته‌ای یک بار هم یکی از مسوولان این حوزه در مورد رفع مشکلات دارویی و درمانی وعده‌هایی که هیچ‌وقت محقق نمی‌شوند رابه مردم می‌دهد. مساله دارو یعنی مساله حفاظت از جان افراد. اینکه داروهای بیماران خاص کمیاب و نایاب باشد یا با قیمت‌های نجومی به مردم فروخته شود یعنی به خطر افتادن سلامت افراد. یعنی یک پای درمان همیشه می‌لنگد. اینکه بیمارستان‌های دولتی ساختمان‌هایشان فرسوده است، تجهیزاتشان فرسوده است و با کمبود کادر درمان مواجه‌اند یک طرف ماجراست و اینکه مردم برای پیدا کردن دارو باید روزها از این داروخانه به آن داروخانه بروند و در نهایت اگر هم دارویشان را پیدا کنند به دلیل گرانی توان خرید آن را نداشته باشند سوی دیگر ماجرایی است که هیچ‌کس خود را موظف به پاسخگویی درباره آن نمی‌داند.

   وعده‌های بی‌شمار و چشم انتظاری مردم

16 آبان ماه سال 1401 بود که معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت از اجرای آزمایشی طرح دارو رسانی به درب منزل بیماران خاص و صعب العلاج خبر داد. مهدی رضایی گفت: این طرح در شهر تهران با گروه هدف بیماران‌ام اس آغاز شده است و به تدریج مشمول سایر بیماری‌های خاص خواهد شد.

او افزود: هدف ما این بوده است که برای رفاه حال بیمه‌شدگان خاص به شکل آزمایشی در استان تهران با مشارکت دانشگاه علوم پزشکی تهران و داروخانه ۱۳ آبان این طرح را اجرایی کنیم. در استان تهران ۱۳ هزار و ۴۰۰ بیمار خاص داریم که از این تعداد ۶۸۰۰ نفر مبتلا به ام‌اس هستند و مقرر شد برای این دسته از بیماران دارورسانی درب منزل انجام شود. رضایی با اشاره به اینکه ارتباط با بیماران از سوی سازمان بیمه سلامت برقرار خواهد شد، تصریح کرد: اسامی این بیماران برای ما مشخص است و ابتدا با بیمار تماس می‌گیریم تا ببینیم تمایلی به دریافت دارو درب منزل دارند یا خیر؟ که در این مرحله آزمایشی ۶۰ درصد بیماران گروه هدف در تهران با دریافت دارو درب منزل موافقت کردند. چون داروها به شکل نسخه الکترونیک است زمانی که پزشک برایشان نسخه نویسی می‌کند، کد رهگیری به داروخانه‌ ۱۳ آبان می‌رود و سپس با رعایت زنجیره سرما دارو به آدرس بیمار ارسال می‌شود.

اما نکته جالب اینجاست که بسیاری از بیماران مبتلا به ‌ام‌اس حتی در همین شهر تهران که قرار بود طرح به صورت پایلوت در آن اجرایی شود از سال گذشته تاکنون نه تماسی دریافت کرده‌اند و نه اینکه دارو برایشان ارسال شده است. در واقع این طرح هم به صورت دست و پا شکسته اجرایی و بعد هم به دست فراموشی سپرده شد. مساله اینجاست که طرح مذکور قرار بود تمامی بیماران خاص و صعب العلاج را در بر بگیرد و از سال گذشته تاکنون هیچ پیشرفتی در این زمینه صورت نگرفته است. 

   داروهای مشابه کارآمد نیستند

فاطمه کوثری بیماری است که برای تهیه داروی ضد اضطراب (زولیور) به داروخانه هلال احمر مراجعه کرده است، متصدی باجه به او می‌گوید که این دارو را ندارند و اما مشابه ایرانی آن موجود است. فاطمه در این باره به «تعادل» می‌گوید: یک بار قبلا مشابه ایرانی را گرفتم و هیچ تاثیری نداشت. اگر قرص‌هایم را به موقع نخورم استرس و اضطراب زندگی‌ام را مختل می‌کند، در این مدت یک سال گذشته بارها و بارها داروی مورد نیازم کمیاب و نایاب شده است این مساله باعث شد شغلم را از دست بدهم. 

عاطفه رهوار، هم برای گرفتن همین دارو مراجعه کرده است و او هم در مورد مشابه ایرانی دارو تجربه خوبی ندارد و می‌گوید: از زمان کرونا و با درگذشت برادر جوانم که مبتلا به کووید شده بود دچار اضطراب و استرس شده‌ام. شدت بیماری‌ام گاهی وقت‌ها باعث می‌شود که توان حرکتی خود را از دست بدهم. کودک خردسال دارم و باید به او رسیدگی کنم اما .... اگر مادرم نبود نمی‌دانستم چطور می‌توانستم به زندگی‌ام ادامه دهم. به خاطر این بیماری و شدت آن حتی زندگی مشترکم هم دچار مشکل شده نبود دارو هم بیشتر به این وضعیت دامن می‌زند و گاهی فقط به خودکشی فکر می‌کنم.

   افزایش قیمت دارو در راه است

از مدت‌ها قبل زمزمه افزایش 30 تا 40 درصدی دارو از سوی تولید‌کنندگان و وارد‌کنندگان دارو بلند شده بود اما حالا خسرو علیاری، کارشناس یکی از شرکت‌های تولیدی دارو در این باره به تعادل می‌گوید: این پیش بینی مربوط به قبل از افزایش دوباره تورم بود و حالا باید منتظر افزایش قیمت دارو بیش از 40 درصد باشیم. متاسفانه داروهای وارداتی با ارز آزاد قیمت نجومی پیدا می‌کنند و وارد‌کننده هم چاره‌ای جز بالا بردن قیمت‌ها ندارد و از سوی دیگر تولید‌کنندگان دارو هم به دلیل اینکه مواد اولیه را با ارز آزار می‌خرند برای اینکه بتوانند سر پا بمانند مجبورند قیمت داروها را افزایش دهند.  او می‌افزاید: اگر دولت از تولید داخلی حمایت می‌کرد و اگر طرح دارویار به درستی اجرا می‌شد امروز مجبور نبودیم با این مشکلات دست و پنجه نرم کنیم، در واقع زمانی که ارز دولتی دارو حذف شد اشتباه اول صورت گرفت. مجلس نباید به وعده‌های دولت درباره تامین هزینه‌ها اطمینان می‌کرد و به راحتی ارز دارویی را حذف می‌کرد. به هر حال اگر قرار باشد مشکلات کمبود و گرانی دارو حل شود دولت باید اقدام عاجل در این زمینه انجام دهد.

   قیمت 4 میلیون و 400 هزار تومانی  یک آمپول

فاطمه حکمت، 45 ساله و مبتلا به ‌ام‌اس است. او می‌گوید: 4 ماه قبل آمپول «گلاتیرامراستات» را یک میلیون 800 هزار تومان می‌خریده و الان برای خرید آن باید 4 میلیون و 400 هزار تومان پرداخت کند. پرداخت این هزینه به صورت ماهانه برای او بسیار سخت است و اگر هم دارو را استفاده نکند با مشکلات زیادی مواجه می‌شود. مساله اینجاست که امثال او در داروخانه‌های 13 آبان و هلال احمر و دیگر داروخانه‌هایی که داروی بیماران خاص را به آنها ارایه می‌دهند زیاد است.

از مادری که برای تهیه داروی فرزند مبتلا به سرطانش به داروخانه مراجعه کرده و وقتی می‌فهمد آمپول‌هایی که تا 2 ماه پیش با مبلغ 2 میلیون تومان می‌خرید به 5 میلیون و 500 هزار تومان افزایش پیدا کرده است، تنها می‌تواند بغضش را فرو بدهد تا پیرمردی که با شنیدن هزینه‌های داروهای درمانی‌اش بدون اینکه حرفی بزند از داروخانه بیرون می‌رود. 

   اجرای طرح دارویار به کجا رسید

طرح دارویار که با سر و صدای زیادی مطرح شد و وزیر بهداشت با اعلام اجرایی شدن این طرح به بیماران مژده دریافت دارو بدون مشکلات مالی را داد، گویا با شکست مواجه شده است. چرا که وقتی پای درد دل بیماران در داروخانه‌ها می‌نشینی اولین مساله‌ای که بسیاری از آنها به آن اشاره می‌کنند، گرانی داروهاست. در واقع نبود و کمبود دارو یک طرف ماجرا است و گرانی آن طرف دیگر. بارها و بارها در مورد بیمارانی صحبت شده که به خاطر مخارج سنگین درمانی از چرخه درمان خارج می‌شوند، این یعنی به خطر افتادن جان و سلامتی شان. این اتفاق هر روز بیشتر از روز قبل رخ می‌دهد. هستند افرادی که تمامی دارایی خود را برای درمان بیماری خود یا عزیزانشان هزینه کرده‌اند و دیگر توان ادامه دادن را ندارند. هستند خانواده‌هایی که فرزندانشان به دلیل ابتلا به بیماری‌های خاص یا 

صعب العلاج نیاز مبرم به دارو دارند اما این داروها یا گران است یا کمیاب. پرونده بیمارن مبتلا به اس ام‌ای هنوز بسته نشده است، چشم انتظاری این بیماران برای دریافت به موقع دارو همچنان ادامه دارد و بی‌توجهی مسوولان هم مشهود است.

   باز هم عدم تامین اعتبار متهم اصلی است

عضو کمیسیون بهداشت و درمان در مجلس درباره دلایل اجرایی نشدن کامل طرح دارویار می‌گوید: عدم تامین اعتبارات بودجه‌ای لازم برای طرح دارویار عامل اصلی اجرای ناقص این طرح است. همایون سامه یح می‌افزاید: طرح دارویاری به دلیل عد م وجود اعتبارات بودجه‌ای لازم به صورت کامل اجرایی نشده بر همین اساس شاهد بروز مشکلاتی در جهت مسائل دارویی هستیم، با تمام این تفاسیر داروخانه‌های کشور همکاری لازم را داشته و طرح بیمه را با همان شرایط قبلی پذیرفته‌اند تا فشاری به بیماران وارد نشود، امیدواریم بازپرداخت بیمه‌ها به مراکز طرف قرار آنها بسیار سریع‌تر انجام شود. او با اشاره به وابستگی صنعت دارویی کشور به بیمه‌ها، می‌گوید: اعتبارات اختصاص داده شده کفاف اجرای طرح دارویاری را نمی‌دهد و این مساله به وزارت بهداشت باز می‌گردد، نمایندگان در این راستا تذکرات لازم و کافی را داده‌اند اما با اعتبارات در نظر گرفته شده، نه تنها مشکلات دارویی کشور کمتر نمی‌شود حتی بیشتر هم خواهد شد.