وضعیت شوینده‌ها در بازار سرمایه
ماده شوینده (Detergent) و پاککننده، به موادی گفته می‌شود که می‌توانند ذره‌های چربی و آلودگی را از روی اجسام و انواع سطوح پاک کنند. شرکت‌های تولیدکننده مواد شوینده به عنوان گروه مواد شیمیایی مصرفی دسته‌بندی می‌شوند.
در بخش‌بندی صنعت، محصولات شوینده به عنوان محصولات زود مصرف با فروش بالا و کالایی عمومی به شمار می‌آیند. در این دسته از صنایع، حاشیه سود فروش محصولات زیاد بالا نبوده و عموما سود تولیدکنندگان از حجم بالای فروش تامین می‌شود. از دید مصرف‌کننده این نوع از کالاها جزو نیاز روزانه هستند و همیشه در دسترس قرار دارند.
فروش این دسته از کالاها توسط شبکه‌های خرده‌فروشی گسترده، معمولا متعلق به هلدینگ شرکت‌ها یا به صورت برون‌سپاری، صورت می‌گیرد و در نتیجه بحث نام تجاری و تبلیغات در این صنعت اهمیت بالایی دارد. به همین جهت بازار محصولات بهداشتی و شوینده یک بازار رقابتی به‌شمار می‌آید و برندها و شرکت‌های زیاد داخلی و خارجی در این بازار فعال هستند. به‌طور کلی، بازار هدف محصولات شوینده داخلی است و بیش از ۸۰درصد محصولات تولیدی شرکت‌ها در داخل کشور به فروش می‌رسد.
شرکت‌های شوینده‌ای که در بورس ایران معامله می‌شوند عبارتند از شرکت‌های پدیده شیمی قرن، پاکشو، پاکسان، گلتاش، صنایع بهداشتی ساینا، بین‌المللی محصولات پارس، کف و تولی پرس. سهامدار عمده شرکت‌های پاکشو و پدیده شیمی قرن و همچنین پدیده شیمی جم که به زودی در بورس عرضه می‌شود، گروه گلرنگ است. همچنین سهامدار عمده شرکت‌های پاکسان، گلتاش و ساینا، شرکت مدیریت صنعت شوینده بهشهر است. با توجه به قیمت‌گذاری دستوری این صنعت از طریق سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، کاهش قدرت خرید مردم، وجود ویروس کرونا و اهمیت استفاده از محصولات شوینده در افزایش سلامت جامعه، نرخ این محصولات همگام با تورم و افزایش بهای تمام‌شده افزایش پیدا نکرده است.
صنعت شوینده یکی از صنایع بورسی است که دچار محدودیت در قیمت‌گذاری بوده و به همین علت با حاشیه سود پایین یا زیان‌دهی به فعالیت خود ادامه می‌دهد. صنعت شوینده یکی از صنایع کوچک بازار سرمایه است، این صنعت اما بسیار مهم و استراتژیک بوده و نیاز روزمره مردم در تمامی خانه‌هاست. شوینده‌ها شامل انواع پودرهای شوینده مانند پودر لباسشویی دستی و ماشینی، انواع مایعات شوینده مانند ظرفشویی و دستشویی، انواع مایعات سفیدکننده، ضدعفونی‌کننده و خوشبوکننده، انواع مواد شوینده جامد مانند صابون و خمیردندان و همچنین انواع لوازم‌آرایشی هستند. محصولات این صنعت جزو کالاهای زودمصرف (FMCG=Fast Moving Consumer Goods) محسوب می‌شوند. کالای زودمصرف کالایی است که به سرعت فروش رفته و قیمت نسبتا کمی دارد.
بر اساس گزارش مهر؛ در صنعت شوینده بیش از بیست نوع ماده اولیه اصلی وجود دارد که در بین آنها می‌توان به پلی‌اتیلن، آلکیل بنزن خطی، پلی‌اتیلن ترفتالات، الکل چرب اتوکسیله، پلی‌پروپیلن، آیروپین، سدیم‌تری فسفات، سدیم سولفات، سدیم سیلیکات، سدیم، تگزوسیل، اسانس‌ها، آنزیم‌ها و انواع رنگ‌ها اشاره کرد. مواد اولیه صنعت شوینده عمدتا از پتروشیمی‌ها تامین می‌شود و قیمت هر یک به‌صورت ماهانه و هفتگی به‌روزرسانی می‌شود. این قیمت‌گذاری بر اساس مصوبه انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران انجام می‌شود. این محصولات به چند دسته تقسیم شده و باتوجه به جایگاه محصولات در سبد خانوارهای دهک‌های درآمدی بالا یا پایین، نرخ‌گذاری انجام می‌شود.
نماد شوینده
این نماد در بازار اول (تابلوی فرعی) بورس قرار دارد. این نماد دارای eps خوب در محدوده ۵۸۲/۱ ریال است، اما نکته منفی این نماد pبرe بالای ۱۴ است، در صورتی که pبرe تی‌تی‌ام این نماد ۹۱/۱۴ است، p برe متوسط این گروه ۹ است. آخرین گزارش ۳ ماهه این نماد منتهی به انتهای اسفند سال ۱۴۰۱ بوده که این نماد با افزایش ۳۷ درصدی درآمدهای عملیاتی همراه شده و درآمد سه ماهه آن به ۳۹ میلیارد تومان رسیده است. سود عملیاتی این نماد اما با افزایش بیشتری نسبت به درآمد مواجه شده و با افزایش ۵۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۳۶ میلیارد تومان رسیده است.
سود خالص این نماد هم همان ۵۸ درصد افزایش نسبت به سال قبل و همان ۳۶ میلیارد تومان است، در نتیجه حاشیه سود خالص و ناخالص آن برابر بوده و به عدد ۹۲ درصد رسیده است. حاشیه سود این نماد سال قبل ۸۰ درصد بوده است که با افزایش ۱۲ درصدی در سال جاری به ۹۲ درصد رسیده است. نکته اینجاست که این نماد هلدینگ بوده و مدیریت چند نماد شوینده را برعهده دارد و نمادهای شوینده دیگر به این میزان حاشیه سود بالا ندارند.
نماد شپاکسا
نماد شپاکسا یا همان شرکت پاکسان یکی از نمادهای شوینده بازار سرمایه است که زیرمجموعه نماد شوینده محسوب می‌شود، درآمدهای عملیاتی این نماد با افزایش ۴۶ درصدی همراه شده و به ۶۳۵ میلیارد تومان رسیده است. نکته مثبت برای شپاکسا این است که سود ناخالص این نماد با افزایش ۱۷۱ درصدی همراه شده و به ۴۹ میلیارد تومان رسیده است، اما این نماد همچنان در حال زیان‌دهی است اما نکته مثبت کاهش زیان این شرکت از ۵۵ میلیارد تومان به ۲۱ میلیارد تومان است.
نماد پاکشو
گروه صنعتی پاکشو نماد دیگر بازار سرمایه است که دارای eps در محدوده ۱۶۷ ریال است. این نماد pبرe و pبرs بالا دارد و به همین علت وضعیت بنیادی ضعیف‌تری نسبت به نماد شوینده دارد، اما نکته مثبت پاکشو درآمدهای بالای عملیاتی است. این نماد در آخرین صورت مالی خود که مربوط به انتهای آذر سال قبل است با درآمد عملیاتی ۵ هزار و ۴۴ میلیارد تومانی همراه بوده است. سود ناخالص این نماد نیز ۲۵۶/۱ میلیارد تومان بوده است. حاشیه سود ناخالص این نماد در سال قبل ۲۵ درصد بوده که نسبت به سال قبل خود با افزایش ۵ درصدی همراه شده است، حاشیه سود خالص این نماد نیز با افزایش یک درصدی نسبت به سال قبل مواجه شده و به ۱۱ درصد رسیده است.
به غیر از نماد شوینده که در اصطلاح یک هلدینگ بوده و دارای حاشیه سود به‌شدت بالایی است، نمادهای دیگر شوینده با حاشیه سود کم در حال فعالیت بوده و نکته اینجاست که این نمادها با قیمت‌گذاری دستوری و وضعیت نابسامان ارز دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند به‌طوری که در برخی از امور مواد اولیه را با دلار دریافت کرده و برای فروش به ما‌به‌ازای دلار به ریال دچار محدودیت قیمت‌گذاری بوده که کار را برای آنان سخت کرده است. مواد اولیه تولید مایعات شوینده، عمدتا شامل ۳۵ تا ۴۰ درصد اسید سولفوریک و تکزاپون و ۲۵ تا ۳۰ درصد بطری و ادوات بسته‌بندی، همچنین حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد سایر مواد از جمله اسانس و رنگ است. آلکیل بنزن خطی (LAB) به دلیل تجزیه‌پذیری مناسب در محیط‌زیست به‌طور گسترده در صنایع تولید مواد شوینده مورد استفاده قرار می‌گیرد. آلکیل بنزن خطی پس از سولفونه‌شدن (Sulfonation) در واحدهای پایین‌دستی به سولفونیک آلکیل بنزن اسید (LABSA) تبدیل شده و به عنوان عامل پاککننده در شوینده‌های مایع و پودرهای لباسشویی دستی و ماشینی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
چربی‌زداها، از شوینده‌های قلیایی برای پاک‌کردن روغن، چربی، گریس و واکس استفاده می‌شوند. این محصولات، اغلب بر پایه هیدروکسید سدیم یا هیدروکسید پتاسیم هستند که باعث واکنش این ماده با چربی‌ها و هیدرولیز آنها می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد این صنعت چسبندگی بالایی به قیمت محصولات شیمیایی دارد. براین اساس با توجه به تغییرات قیمتی محصولات شیمیایی و پتروشیمی‌ها باید قیمت شوینده‌ها نیز دستخوش تغییر قرار گیرد، اما به دلایل حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان این تغییرات کمتر در این صنعت اعمال می‌شود.
