چند وقتی می‌شود که تالار شیشه‌ای روند نوسانی دارد و شاخص در دومین روز هفته دوباره سرخ‌پوش شد. برخی از کارشناسان علت ریزش و رشد را روند طبیعی بازار میدانند؛ اما برخی از کارشناسان نوسان قیمت دلار و همچنین اخبار و حواشی بازار سرمایه را علت ریزش میدانند. به‌طور کلی بازار سرمایه تاثیر بسزایی از اخبار می‌گیرد و این روزها اخبار ناشی از عرضه یا عدم عرضه خودرو در بورس کالا و انتشار صورت مالی‌ها توانسته نحوه معامله و تصمیم‌گیری سهامداران را تغییر دهد. به گفته کارشناسان اگر تاثیر این اخبار منفی روی بازار ادامه‌دار باشد شاهد افت و ریزش بیشتر شاخص خواهیم بود و احتمالا ادامه‌دار بودن این روند زیان سنگینی را به سهامداران تحمیل کند.
حال بازار بهتر می‌شود؟
پیچیده شدن خبر انتشار صورت‌های مالی ایران‌خودرو و سایپا برای سال ۱۴۰۱ و پیش بینی‌ها از زیان سنگینی که احتمالا این دو خودروساز برای سال گذشته منتشر خواهند کرد، یکی از اثرگذارترین اتفاقات بر روی بورس امروز بود و بار دیگر روند معاملات کلیت بازار را به خود گره زد. صحبت‌ها در حاشیه بورس از احتمالا شناسایی زیان بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومانی برای ایران خودرو حکایت دارد و همین موضوع باعث شد که نه تنها صنعت خودرو که با فشار فروش بسیار زیادی همراه شده بود، دیگر صنایع نیز با عرضه‌های سنگین مواجه شوند.
اگرچه همچنان انتقاد به این موضوع بسیار زیاد است و اکثریت بورس تهران اعتقاد دارند که بازار سهام نباید به صورت لیدرمحور به معاملات نگاه کند و دلیل موجهی برای رنگ سرخ دیگر گروه‌ها به دلیل گزارش نامناسب احتمالی خودروسازان وجود ندارد، اما روند روز جاری چیز دیگری را نشان می‌دهد. از منظر دیگر اما اتفاقات رخ داده برای صنعت خودروسازی کشور طی سالیان گذشته و آن هم در شرایطی که واردات خودروی خارجی به کشور ممنوع بوده و این دو شرکت به صورت انحصاری و بدون رقیب به فعالیت خود ادامه داده‌اند، این سیگنال را مخابره می‌کند که دخالت‌های دولتی و پافشاری بر قیمت‌گذاری دستوری به بهانه حمایت از مصرف‌کننده یا تولید داخلی، تنها به وخیم‌تر شدن وضعیت دامن زده و هیچ‌گونه عایدی مثبتی برای هیچ گروهی نداشته است. از این رو سهامداران دیگر گروه‌ها نیز همواره این ترس را پس ذهن خود دارند که شاید سیاستگذار در دیگر صنایع نیز دست به اقداماتی مشابه بزند و شرکت‌ها را از اوج خود به دره زیان‌دهی بکشاند. بنابراین ترس ایجاد شده در بازار به این واسطه را می‌توان تا حدی منطقی قلمداد کرد. از سمت دیگر بسیاری از صنایع همچنان ابهامات مختص به خود را دارند.
در گروه‌های بزرگی همچون فولادی، پتروشیمی، پالایشی و بسیاری از دیگر گروه‌ها، نگرانی بابت بازارهای جهانی پایان نیافته است، هنوز نرخ خوراک این صنایع از سمت دولت به صورت قطعی مشخص نشده و پس از ۳ ماه معلوم نیست که هزینه گاز این شرکت‌ها با چه نرخی محاسبه خواهد شد، اقدامات و تلاش‌های صورت گرفته در بورس کالا برای کنترل و کاهش قیمت ادامه دارد و از سمت دیگر وضعیت توافق هسته‌ای و تایید و تکذیب‌های فراوانی که صورت می‌گیرد پیش بینی از آینده نرخ دلار را با چالش زیادی همراه کرده است. بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که بورسی‌ها بی‌گدار به آب بزنند و بدون توجه به این مسائل به خرید سهام بپردازند. اگرچه در این بین همچنان صنایعی هستند که هیچکدام از این چالش‌ها و ابهامات را ندارند اما سهامشان به پای دیگر صنایع می‌سوزند.
علت ریزش بورس چیست؟
تقریبا شاخص بورس از ابتدای اسفندماه روند صعودی خود را آغاز کرد و در نیمه اردیبهشت ماه با افت شدید مسیر نزولی را پیش گرفت و در یک ماه گذشته بورس همچنان نزولی مانده است. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار مدعی است این مساله کمک می‌کند بورس به صورت غیرمنطقی رشد نکند اما مساله اینجاست که در یک ماه اخیر برخی نمادها به این بهانه اصلاحات سنگینی تجربه کرده‌اند، برای نمونه نمادهایی مانند چکاپا، بترانس، همراه و... در دوره صعود بورس مانند ثشاهد، ثبهساز و... رشد نکرده‌اند اما در شرایط اصلاح بیش از آنها اصلاح کرده‌اند.
به گفته فردین آقابزرگی در شرایط کنونی نمی‌توان ادعا کرد که عامل اصلی ریزش بورس افت دلار است، زیرا عوامل مختلفی همچون ریسک سرمایه‌گذاری، وضعیت فضای کسب و کار، ناترازی و کسری بودجه، تورم، ناترازی بانک‌ها و... در عملکرد بورس تاثیرگذار است. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه اصلاح اخیر بورس دخالت غیرمنطقی بازارساز در بورس بود به بازار گفت: هرچند آنها به بهانه کنترل تورم بازار را از طریق حقوقی‌ها و بازارگردان‌ها واردار به اصلاح کردند؛ اما از آنجایی که بورس نسبت به بازارهای دیگر عقب است خروج سرمایه از این بازار تبعات تورمی می‌تواند به همراه داشته باشد.
فردین آقابزرگی با بیان اینکه در سال ۹۹ ریزش بورس در شرایطی اتفاق افتاد که بازار خودرو و مسکن رشدهای بالا تجربه نکرده بودند، افزود: به همین دلیل بسیاری از نقدینگی از بورس وارد این بازارها شد اما در مقطع کنونی بازار خودرو و مسکن کاملا اشباع شده‌اند و این خروج نقدینگی اخیر از بورس می‌تواند به تبعات تورمی بینجامد.
او با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی نمی‌توان ادعا کرد که عامل اصلی ریزش بورس افت دلار است، تصریح کرد: عوامل مختلفی همچون ریسک سرمایه‌گذاری، وضعیت فضای کسب و کار، ناترازی و کسری بودجه، تورم، ناترازی بانک‌ها و... در عملکرد بورس تاثیرگذار است. به دلیل اینکه قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها پایین‌تر از ارزش واقعی خود معامله می‌شوند در صورتی که به نرخ‌های واقعی برسند شاخص به بالای سه میلیون واحد خواهد رسید.
آقابزرگی با بیان اینکه هرچند بازارساز از طریق مصاحبه‌های غیرمنطقی و سیاست‌های دستوری از طریق عرضه بازارگردان‌ها و حقوقی‌ها شاخص را وادار به اصلاح کرد، تصریح کرد: این سرکوب شاخص کل بورس نمی‌تواند در بلندمدت ادامه داشته باشد، زیرا بسیاری از نماد پتانسیل رشد دارند و در ادامه راه خود را می‌روند. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه در مقطع کنونی ارزش دلار برای واردات بسیاری از صنایع ۶۵ هزار تومان است، گفت: این افت قیمت دلار مقطعی بوده و از آنجایی که دست بانک مرکزی و دولت برای ارزپاشی هم بسته است، زیرا آزادسازی ۲.۷ میلیارد دلار عدد بالایی نیست ضمن اینکه این ارز قرار شد دولت به حجاج بدهد و عملا نمی‌تواند وارد بازار شود.
او افزود: از طرف دیگر در مقطع کنونی کشور ما چیزی به عنوان بازار ارز ندارد و عملا قیمت ارز هم بر مبنای ارزی که بانک مرکزی به صرافی‌ها و... می‌دهد قیمت‌گذاری می‌شود. بنابراین این ادعا که قیمت ارز کاهش یافته به همین دلیل بورس وارد اصلاح شده استدلال درستی نیست. این کارشناس بورس با بیان اینکه ما در کشوری زندگی می‌کنیم که دچار کسری بودجه، افزایش نقدینگی، نرخ رشد نقدینگی بالا، تورم و... است، به همین دلیل سیاست‌های دولت بیشتر از اینکه در راستای رونق اقتصادی باشد به سرکوب و مهار بازارها معطوف است، اظهار کرد: به همین دلیل بازار سرمایه هم تحت تأثیر سیاست‌های دستوری فعلا در یک روند اصلاحی قرار گرفته اما این مساله به زودی تغییر وضعیت خواهد داد.
بازار از دریچه معاملات
شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دومین روز کاری یعنی یکشنبه، ۲۸ خرداد با ۱۹ هزار و ۹۲۴ واحد کاهش در ارتفاع ۲میلیون و ۱۶۲ هزار واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن با ۱۱ هزار و ۲ واحد کاهش به ۷۳۲ هزار و ۶۵۷ واحد و شاخص قیمت با ۶ هزار و ۳۹۷ واحد افت به ۴۲۶ هزار و ۲۷ واحد رسید. در این روز در معاملات بورس تهران، بیش از ۹ میلیارد و ۳۸۰ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۶۶ هزار و ۴۵۶ میلیارد ریال معامله شد. معدنی و صنعتی چادرملو (کچاد) با ۴۴۲ واحد، نفت و گاز پتروشیمی تأمین (تاپیکو) با ۲۷۵ واحد، تراکتورسازی ایران (تایرا) با ۱۹۱ واحد، صنایع شیمیایی ایران (شیران) با ۱۵۷ واحد و پالایش نفت بندرعباس (شبندر) با ۱۰۹ واحد تأثیر مثبت بر شاخص بورس داشتند.
در مقابل ایران خودرو (خودرو) با یک هزار و ۱۷۹ واحد، بانک ملت (وبملت) با یک هزار و ۱۴۹ واحد، توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) با یک هزار و ۱۴۰ واحد، مخابرات ایران (اخابر) با ۹۲۸ واحد و فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۸۶۸ واحد تأثیر منفی بر شاخص بورس داشتند.
بر پایه این گزارش، بانک ملت (وبملت)، سایپا (خساپا)، گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر)، ایران خودرو (خودرو)، ایران تایر (پتایر)، ملی کشت و صنعت و دامپروری پارس (زپارس) و بهساز کاشنه تهران (ثبهساز) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند.گروه خودرو هم در معاملات در معاملات روز اخیر صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه یک میلیارد و ۵۴۰ میلیون برگه سهم به ارزش ۶ هزار و ۸۵۱ میلیارد ریال دادوستد شد.
شاخص فرابورس نیز در معاملات دومین روز هفته ۳۹۲ واحد کاهش داشت و به ۲۷ هزار و ۵۶۵ واحد رسید. در این بازار بیش از پنج میلیارد و ۵۲۳ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات روز گذشته فرابورس بیش از ۷۲۴ هزار و ۶۲۰ نوبت بود. پویا زرکان آق دره (فزر)، بهار رز عالیس چناران (عالیس)، مدیریت انرژی امید تابان هور (وهور)، صنایع گلدیران (گلدیرا) و توکاریل (توریل) تأثیر مثبت بر شاخص فرابورس داشتند. در مقابل سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات (وسپهر)، ایران خودرو دیزل (خاور)، پتروشیمی زاگرس (زاگرس)، گروه انتخاب الکتونیک آرمان (انتخاب)، آهن و فولاد غدیر ایرانیان (فغدیر)، بانک دی (دی)، پلیمر آریاساسول (آریا)، صنعتی مینو (غصینو) با تأثیر منفی بر این شاخص همراه بودند.
