رفع انحصار از فروش امتیاز وام مسکن

گروه راه و شهرسازی|

بانک مرکزی مجوز انتشار اوراق گواهی حق‌تقدم استفاده از تسهیلات مسکن را به همه بانک‌ها و موسسات اعتباری به شرط اخذ تاییدیه از این بانک اعطا کرد. به این ترتیب، انحصار «فروش» امتیاز وام مسکن از بانک مسکن برداشته شد.

اینک اما سئوال این است که این اقدام چه پیامدهایی برای متقاضیان خرید آپارتمان و بازار مسکن خواهد داشت؟ آیا منجر به کاهش قیمت دستیابی به وام مسکن از طریق اوراق و بازار سرمایه خواهد شد؟ آیا رونق بازار مسکن را در پی خواهد داشت؟ اگرچه انحصارزدایی از فروش امتیاز وام مسکن، ممکن است اقدامی شایسته ارزیابی شود، اما بی‌گمان، همچنان هزینه دستیابی به وام مسکن برای مردم عادی و بدون ارتباط با منابع قدرت و رانت، بالا خواهد بود.

 آنگونه که آمارها نشان می‌دهد و البته مسوولان دولتی نیز اظهار می‌کنند، دریافت هر گونه تسهیلات مستلزم نزدیکی به منابع قدرت و رانت است و هر کسی که نزدیکتر به این منابع باشد، دسترسی راحت‌تر و کم هزینه‌تری به تسهیلات خواهد داشت. از این رو، علی رغم انحصار زدایی از فروش امتیاز دستیابی به وام مسکن از طریق اوراق، با توجه به نرخ سود 18 درصدی و همچنین پرداخت هزینه اولیه خرید این امتیاز، همچنان نرخ دستیابی به تسهیلات مسکن برای مردم عادی بالا است.

در عین حال، از آنجا که پرداخت اقساط این وام برای همه اقشار مردم ممکن نیست، اعطای چنین وام تقویت شده مسکن که به حدود یک میلیارد تومان رسیده است، منجر به تشدید شکاف طبقاتی خواهد شد و در واقع، این وام خود، نوعی توزیع رانت میان اقشار و طبقات خاص به شمار می‌رود و همچنان دست مردم عادی با حقوق‌ها و درآمدهای عادی از سفره وام کوتاه است.

به گزارش «تعادل»، در پی ابلاغ بخشنامه افزایش سقف تسهیلات ساخت و خرید مسکن از محل اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن (تسه) و سقف تسهیلات جعاله تعمیر، بانک مرکزی اعلام کرد: به‌منظور کمک به رونق بخش مسکن و ایجاد رقابت بیشتر، تمام بانک‌ها و موسسات اعتباری می‌توانند نسبت به انتشار اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن اقدام کنند.

بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به شبکه بانکی اعلام کرد: شورای پول و اعتبار در جلسه مورخ 30 خرداد 1402 به منظور کمک به رونق بخش مسکن و ایجاد رقابت بیشتر در شبکه بانکی و کاهش قیمت اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن در فرابورس، با تسری بند (2) از یکهزار و دویست و دومین صورتجلسه مورخ 1395/5/19 شورا مبنی بر مجوز انتشار اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن، مشروط به تأیید طرح ارایه شده از سوی بانک عامل از حیث عملیاتی بودن و شرط تعادل در منابع و مصارف آن توسط بانک مرکزی، به کلیه بانک‌ها و موسسات اعتباری موافقت نمود.

بانک مرکزی همچنین تأکید کرده که لازم است بانک‌ها در صورت تمایل به انتشار اوراق مذکور، نسبت به ارایه طرح خود جهت بررسی به این بانک اقدام نماید.‌

   افزایش سقف وام مسکن

در همین حال، بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به بانک مسکن، افزایش سقف تسهیلات ساخت و خرید واحد مسکونی از محل اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن و سقف تسهیلات جعاله تعمیر مسکن را برای اجرا ابلاغ کرد.

بانک مرکزی ضمن ابلاغ افزایش سقف تسهیلات ساخت و خرید واحد مسکونی از محل اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن و سقف تسهیلات جعاله تعمیر مسکن به بانک مسکن، تأکید کرده که امکان بازپرداخت اقساط تسهیلات مزبور به روش پلکانی برای متقاضیان فراهم شود.

در این بخشنامه آمده، به منظور افزایش پوشش هزینه‌های خرید مسکن، سقف تسهیلات ساخت و خرید مسکن از محل اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن برای افراد مجرد در تهران، به 400 میلیون تومان، مراکز استان‌ها به 320 میلیون تومان و در سایر مناطق شهری به 240 میلیون تومان افزایش می‌یابد. این ارقام برای زوجین دو برابر خواهد شد. به این ترتیب، یک زوج تهرانی می‌توانند 800 میلیون تومان وام دریافت کنند. افزون بر این، وام جعاله نیز به 160 میلیون تومان افزایش یافته است و افراد می‌توانند از این مبلغ نیز استفاده کنند. 

نرخ تسه در هفته گذشته حدود 85 هزار تومان بود. بر این اساس، یک متقاضی دریافت وام 400 میلیون تومانی به همراه وام جعاله یا یک زوج تهرانی برای دریافت وام 800 میلیون تومانی به همراه 160 میلیون تومان وام جعاله به ترتیب باید بیش از 48 میلیون تومان و بیش از 82 میلیون تومان بپردازند.

   سود ۱،۸ میلیارد تومانی وام خرید مسکن 

 با بخشنامه بانک مرکزی متقاضیان وام جدید خرید مسکن می‌توانند اقساط را پلکانی پرداخت کنند که سود این وام ۱.۸ میلیارد تومان است.

به گزارش تسنیم، در بازپرداخت پلکانی اقساط وام 800 میلیون تومانی در سال اول حدود 14.6 میلیون تومان و در ماه 12 سال دوازدهم 20 میلیون و 259 هزار تومان خواهد بود. کل سود این وام در روش بازپرداخت پلکانی حدود یک میلیارد و 692 میلیون تومان است.

همچنین برای وام 160 میلیون تومانی تعمیر نیز اقساط ماهانه در سال اول 4 میلیون و 259 هزار تومان و در سال پنجم 4 میلیون و 794 هزار تومان خواهد بود. کل سود این وام حدود 111 میلیون تومان است. به این ترتیب سود وام 960 میلیون تومانی در روش بازپرداخت پلکانی حدود 1.8 میلیارد تومان خواهد بود.

در روش بازپرداخت تسهیلات 800 میلیون تومانی سود وام حدود 1.5 میلیارد است که با احتساب سود وام تعمیر حدود 1.7 میلیارد تومان می‌شود.

    نماینده مجلس  نمی‌تواند قسط ۱۹ میلیونی بدهد

در این حال، یک عضو کمیسیون عمران مجلس گفت: من به عنوان نماینده مجلس توان پرداخت قسط 19 میلیون تومانی برای وام خرید مسکن را ندارم چه برسد به کارگر و کارمندی که صاحبخانه نیستند.

رحمت‌اله فیروزی در گفت‌وگو با ایلنا درباره اقساط 19 میلیون تومانی وام 960 میلیون تومانی خرید مسکن اظهار داشت: واقعیت این است که من به عنوان نماینده مجلس هم توان پرداخت قسط 19 میلیون تومانی برای وام خرید مسکن را ندارم، چه برسد به کارگر و کارمندی که صاحبخانه نیستند.

وی با تاکید بر اینکه مطمئن هستم کسی نمی‌تواند اقساط 19 میلیون تومانی را پرداخت کند، ادامه داد: آنهایی که درباره طراحی مدل این تسهیلات و مبلغ اقساط آن تصمیم می‌گیرند باید توجه داشته باشند که با این شرایط خانوار چگونه از عهده پرداخت اقساط این وام‌ها برمی‌آیند. عضو کمیسیون عمران مجلس گفت: در حال حاضر میانگین حقوق کارمندان 12 میلیون تومان است اما بسیاری از متقاضیان مسکن و اقشاری که صاحب خانه نیستند، از قشر کارگر هستند یا اینکه شغلی ندارند بنابراین دریافت این وام برای اغلب مردم نشدنی است.  

فیروزی تاکید کرد: دولت قانونی را تصویب کرده که امکان اجرای آن وجود ندارد. از سوی دیگر شاید چون دولت منابع ندارد، طرحی را مصوب می‌کند که به اجرا هم نرسد یعنی هرچند رقم وام را افزایش دادند اما مردم نمی‌توانند از آن استفاده کنند.

وی افزود: حتی زوجین هر دو کارمند باشند و حقوق 25 میلیون تومانی دریافت کنند، نمی‌توانند قسط 19 میلیون تومانی را پرداخت و با 6 میلیون تومان زندگی کنند چراکه این خانواده در کنار هزینه اجاره‌بها باید مخارج دیگری را هم بپردازد.

عضو کمیسیون عمران مجلس اظهار داشت: دولت وقتی برنامه‌ای را تصویب می‌کند باید این موضوع را در نظر بگیرد که آیا این برنامه امکان اجرا را دارد و عملیاتی می‌شود، صرف اینکه قانونی تصویب شود اما به اجرا نرسد، دستاوردی ندارد. 6 ماه که از اجرای این برنامه بگذرد، مشخص می‌شود که میزان استقبال از این وام چقدر بوده است اما امیدواریم تصمیم‌گیران نگاه جامعی داشته باشند.

   افزایش اختلاف طبقاتی با وام 800 میلیونی 

نادر قاضی‌پور نماینده ادوار مجلس نیز درباره وام 800 میلیونی مسکن گفت: متأسفانه باعث ایجاد اختلاف فاحش طبقاتی شدیم. تعدادی غنی و اکثریت فقیر شدند. با این وضع تورم، کارمندان، نظامیان، فرهنگیان و کارگران نیز زیر خط فقر قرار گرفته‌اند چراکه حقوق آنها 15 میلیون تومان بیشتر نیست. او در گفت‌وگو با فردا افزود: برای حقوق‌بگیران مقدور نیست که 15 میلیون تومان هر ماه قسط وام مسکن 800 میلیون تومانی را بدهند، مگر اینکه زن و شوهر هر دو کارمند و مدیر باشند که کمتر از 10 درصد کارمندان و کارکنان چنین شرایطی را دارند. وی با بیان اینکه اکثریت قریب به اتفاق حقوق بگیران با وام 800 میلیونی نمی‌تواند صاحب مسکن شود، افزود: امروز خرید خانه رویا شده است. البته دهک‌های بالای درآمدی توانایی خرید خانه دارند اما دهک‌های پایین درآمدی خیر. انتظار داشتیم در طرح نهضت ملی مسکن مقداری یارانه یا تخفیف برای حقوق‌بگیران درنظر می‌گرفتند اما اتفاق نیفتاد.

این نماینده ادوار مجلس با بیان اینکه امروز وضع طوری شده است که سرمایه دار، سرمایه دارتر می‌شود و فقیر، فقیرتر می‌شود، اظهار کرد: با وام 800 میلیونی اختلاف طبقاتی بیشتر می‌شود چراکه کمک می‌کند غنی‌ها غنی‌تر شوند.