ردپای انحصارطلبان در واردات «سامسونگ»
تعادل|
شائبه وجود رد پای انحصارطلبان واردات سامسونگ در انجمن انجمن واردکنندگان موبایل، با نگاهی به اتفاقات سال گذشته -یعنی زمانی که واردات آیفون ۱۴ به کشور ممنوع شد- وارد فاز جدیدی شده است.
گزارش‌ها حاکی از استعفای قطعی سه عضو انجمن واردکنندگان موبایل به دلایل شفاف نبودن عملکرد انجمن و حتی مسائل شخصی است؛ اما شنیده‌ها حاکی از اعتراض این افراد به حمایت یکی از اعضای موثر انجمن از انحصارطلبی برخی از شرکت‌های بزرگ واردکننده برند سامسونگ است. در همین حال، رشیدی کوچی نماینده مجلس در یک افشاگری عنوان کرده، باید مشخص شود، چه کسانی دو هفته مانده به ممنوعیت، آیفون ۱۴و ۱۳ وارد کردند؟
چه کسانی آیفون ۱۴و ۱۳ وارد کردند؟
ممنوعیت واردات آیفون ۱۴ موضوع تازه‌ای نیست؛ از تابستان ۱۳۹۹ گوشی‌های بالاتر از ۳۰۰ یورو به عنوان راه‌حلی برای مشکل واردات و کمبود گوشی مطرح شد. پس از آن تصمیمات جدیدی برای ممنوعیت واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار و در صدر آنها برند اپل گرفته شد به گونه‌ای که اوایل امسال اعضای کمیسیون اصل ۹۰ مجلس وعده دادند تا نیمه اول سال ۱۴۰۱ واردات آیفون ممنوع شود. سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس در آن زمان در توضیح علت ممنوعیت واردات کالاهای لوکس همچون گوشی برند اپل گفته بود در شرایطی که درگیر جنگ اقتصادی و کمبود منابع ارزی هستیم و برای تامین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی و دارو دچار مشکلاتی هستیم، منطقی نیست که ما برای واردات کالاها و ازجمله گوشی‌های لوکس ارز نیمایی مصرف کنیم.
اما از اوایل مهرماه 1401موضوع رجیستر شدن یا نشدن این برند در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت تا اینکه از سوی مسوولان اعلام شد واردات رسمی و تجاری آیفون انجام نخواهد شد، در این مدت آیفون ۱۴ فقط از رویه مسافری یا با سوءاستفاده از این رویه به صورت قاچاق به کشور وارد می‌شد که از این طریق هم رجیستر نمی‌شد. در نهایت با ابلاغیه سازمان توسعه تجارت به گمرک ایران در بهمن ماه 1401ورود آیفون ۱۴ و مدل‌های بعد از آن به عنوان کالای همراه مسافر یا پستی از ابتدای اسفند سال گذشته ممنوع اعلام شد.
همچنین تأکید شد که گمرکات اجرایی از ثبت اطلاعات گوشی‌های وارد شده، در سامانه مسافر بری و پستی از اول اسفند خودداری کنند. به دنبال تصمیمات گرفته شده در ممنوعیت واردات رسمی این برند تلفن همراه هنوز همه دلایل اصلی این ممنوعیت مشخص نبوده و این باعث شد که شایعات و ابهاماتی درباره علت این موضوع از جمله اعلام ممکن بودن اتصال به اینترنت ماهواره‌ای از طریق این گوشی مطرح شد. برخی کارشناسان معتقدند اتصال به اینترنت ماهواره‌ای به عنوان دلیل مطرح شده برای ممنوعیت وارد آیفون ۱۴ به کشور صحت ندارد.
از دلایل دیگری که برای ممنوعیت واردات آیفون ۱۴ مطرح شد، لوکس بودن و ارزبری این مدل گوشی است. اما بحث ارزبری هم مصداق نداشت؛ چراکه از ابتدای این هفته پرچمدار جدید سامسونگ بدون ممنوعیت وارد بازار شد و اتفاقا قیمت آن هم نزدیک به قیمت آیفون است. حال اما رشیدی کوچی نماینده مجلس درباره یک پرونده عجیب ممنوعیت واردات آیفون، دست به افشاگری زده است. این نماینده اخیرا در مصاحبه‌ای گفته است: «من این سوال را از وزیر ارتباطات می‌پرسم و قبلا نیز پرسیده‌ام، به ما لیست کسانی را بدهید که گوشی آیفون ۱۳ را ۲ هفته قبل از ممنوعیت آیفون ۱۴چند برابر ظرفیت ثبت سفارش کردند، تا ببینیم چه کسانی با علم بر اینکه قرار است آیفون ۱۴ ممنوع شود، آیفون ۱۳ وارد کردند. با ممنوعیت آیفون ۱۴، قیمت نسخه قبلی ۲ برابر شد. من در حال پیگیری این موضوع هستم.»
حمایت خاص از انحصار سامسونگ!
اما ماجرا ممنوعیت واردات آیفون با انتشار نامه استعفای سه عضو انجمن واردکنندگان تلفن همراه، تبلت و لوازم جانبی، از جمله رییس این انجمن، وارد فاز جدیدی شده است. شنیده‌ها حاکی از این است که دو عضو دیگر نیز از این انجمن نیز استعفا داده‌اند، اما هنوز نامه‌ای منتشر نشده است. گویا پای محدودیت واردات آیفون و ممنوعیت رجیستری آیفون ۱۴ حالا به انجمن باز شده است. در نامه‌های استعفایی که تاکنون منتشر شده، دلایلی همچون نبود تفاهم و صداقت، عملکرد نادرست، غیرشفاف و بی‌عدالت انجمن و حتی مسائل کاری عنوان شده است.
اما شنیده‌ها حاکی از این است که علت این موارد استعفا، شائبه حمایت از انحصارطلبی برای برخی از شرکت‌های بزرگ واردکننده برند سامسونگ از سوی یکی از اعضای اصلی انجمن است. شاید با نگاهی به فهرست افراد استعفادهنده بتوان به هویت فرد انحصارطلب پی برد.شائبه وجود رد پای انحصارطلبان واردات سامسونگ در انجمن زمانی رنگ و بوی جدی می‌گیرد که نگاهی به اتفاقات سال گذشته داشته باشیم؛ یعنی زمانی که واردات آیفون ۱۴ به کشور ممنوع شد.
در واقع از ابتدای پاییز سال قبل رجیستر شدن یا نشدن آیفون ۱۴ در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. اما در نهایت مسوولان ابتدا به صراحت اعلام کردند که واردات تجاری این موبایل ممنوع است و پس از مدتی هم واردات آیفون ۱۴ و مدل‌های جدیدتر از رویه مسافری نیز ممنوع شد. این تصمیم باعث شد قیمت آیفون ۱۳ به دلیل داشتن رجیستری و گارانتی، از آیفون ۱۴ قاچاق هم بیشتر شود. در این بین ترجیح عده‌ای این بود که با پول کمتر، از آخرین تکنولوژی، یعنی آیفون ۱۴ بدون رجیستری استفاده کنند و در کنار آن، با استفاده از یک موبایل ارزان‌قیمت سیم کارت خود را فعال نگه دارند.
در این باره تجارت نیوز نوشته است: اما این تمام ماجرا نیست و برخی فروشندگان مدعی هستند که ساخت یا واردات آنتن دایمی در دستور کار قرار دارد. برخی هم با وعده رجیسترشدن آیفون ۱۴، این موبایل‌ها را که عمدتاً از مسیر قاچاق وارد شده و سرنوشت آنها مشخص نیست را به مشتریان می‌فروشند. هرچند شنیده‌ها حاکی از این است که بخشی از موبایل‌های آیفون ۱۴ که تاکنون وارد شده هنوز فعال بوده و قطع نشده است. در تمام این مدت مقامات رسمی هم از اظهارنظر در این رابطه خودداری کرده‌اند و هنوز مشخص نیست آیا تصمیم ممنوعیت واردات آیفون ۱۴ و مدل‌های پس از آن دایمی است یا خیر؟ همچنین مشخص نیست تکلیف کسانی که پیش از خبر نهایی ممنوعیت واردات از رویه مسافری آیفون ۱۴ به همراه خود و برای مصرف شخصی آورده‌اند، چه می‌شود؟
البته ابهاماتی هم از سوی برخی مسوولان مطرح شده است. برای مثال حجت‌الله فیروزی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، پیش از این گفته بود که باید مجموعه‌های اجرایی به این موضوع پاسخ دهند که چه تفاوتی بین واردات تلفن همراه سامسونگ وجود دارد که جلوی واردات گوشی مدل آیفون ۱۴ به بعد را گرفته‌اند. موضوعی که تاکنون پاسخی نداشته است.
تنها حاشیه بخش واردات موبایل در ماه‌های اخیر به آنچه گفته شد محدود نمی‌شود. بخش دیگری از ماجرا هم مربوط به استفاده از ارز حاصل از صادرات برای موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار است. علت این وضعیت مصوبه‌ای است که بر اساس آن واردات موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار باید با ارز حاصل از صادرات خود وارد شود، نه مانند سایر موبایل‌ها ارز تالار دوم مرکز مبادله ارز و طلا. همین مصوبه باعث شده نظارتی هم بر قیمت این موبایل‌ها نباشد.
دو نفر از اعضای انجمن در ماه‌های اخیر گفته بودند که این رویه باعث شده موبایل‌های رفرش مدل ۱۳ به قبل آیفون، به قیمت بالا فروخته شود. در اصل واردکنندگانی که اتفاقا واردکننده موبایل هم نیستند و فقط برای رفع تعهد ارزی به این بازار وارد شده‌اند، آنها را به قیمت پایین‌تر در بازار‌های جهانی می‌خرند و به قیمت بالا در بازار داخل می‌فروشند. اما موبایل رفرش چیست؟ وقتی موبایل آیفون خراب می‌شود، فروشگاه‌های اپل در دنیا این موبایل را از مشتری می‌گیرند و یک محصول نو به آنها ارایه می‌دهند.
بعد از مدتی وقتی دوره عرضه موبایل‌های قدیمی تمام می‌شود، موبایل‌هایی که خراب شده بازسازی و با برچسب RF به معنی رفرش عرضه می‌شود. البته این محصول در بازار کشور‌های دیگر هم عرضه می‌شود و قیمت آن پایین‌تر است. اما چون در ایران نمایندگی اپل وجود ندارد، این برچسب روی کالا تغییر می‌کند. البته این موبایل‌ها تقلبی نیست و در خود شرکت اپل تولید شده است.
