محمود گودرزی، مدیرعامل شرکت بورس در همایش چشم‌انداز حاکمیت شرکتی، الزامات و چالش‌ها، اعلام کرد: سال گذشته دستورالعمل راهبری شرکتی از سوی سازمان بورس اصلاح و ابلاغ شد. مسوولان در شرکت بورس تهران به این جمع‌بندی رسیدند که تقویت اعتماد در بازار سرمایه دغدغه موجود در این بازار است و همچنین با توجه به ماده ۲ قانون بازار اوراق بهادار یکی از وظایف سازمان بورس و ارکان را افزایش و ارتقای شفافیت، انصاف و پاسخگویی دانسته است. گودرزی خاطرنشان کرد: بر این اساس شرکت بورس تهران این همایش را برگزار کرد تا ناشرین در بورس و فرابورس بدانند که قرار است با چه شاخص و معیاری مورد ارزیابی و سنجش قرار بگیرند.
بنا داریم در آینده نزدیک، پس از اعلام معیارها و ارزیابی‌های صورت گرفته در بورس تهران شاخصی را با عنوان حاکمیت شرکتی تعریف و آن را متناسب با زمان‌بندی افشای اطلاعات بنا کنیم و از این طریق بازار سرمایه دارای شاخص و معیاری مشخص شود. وی اظهار داشت: همچنین حدود ۵۰ سالی است که موضوع حکمرانی شرکتی در دنیا مطرح شده است، اکنون بورس‌های دنیا از حاکمیت شرکتی گذر کردند و وارد مقوله رابطه بین حاکمیت شرکتی و بنگاه‌های اقتصادی شدند. امیدوارم این همایش بتواند ایجاد‌کننده بازتعریف جدیدی از روابط مابین مدیران اجرایی شرکت‌ها و ذینفعان بازار باشد و در این راستا شاهد آغاز جدیدی در افزایش اعتماد و نظام پاسخگویی در ناشران بورسی باشیم.
موضوع حاکمیت شرکتی دغدغه جدی بازار سرمایه است
مجید عشقی، رییس سازمان بورس نیز در این همایش اعلام کرد: در سال‌های اخیر یکی از بحث‌های جدی ما در بازار بحث تعادل بین منافع ذینفعان شرکت‌ها بود. یکی از دغدغه‌های جدی ما در سه حوزه اصلی نظارتی مانند نظارت بر ناشران، نظارت بر نهادهای مالی و نظارت بر بازار بحث اجرای حاکمیت شرکتی است که این موضوع در حوزه ناشران و نهادهای مالی معنا پیدا می‌کند. این موضوع سالیان سال است که در بازار مغفول مانده و در مقاطع مختلف شاهد بودیم که ذینفعان مختلف تحت تاثیر دلایل متعدد در یک شرکت قدرت پیدا می‌کردند منافع ذینفعان را به چالش می‌کشیدند.
رییس سازمان بورس گفت: بحث حاکمیت شرکتی بیش از ۵۰ سال است که در دنیا مطرح شده است و قوانین آن در مقاطع مختلف و زمان بحران تغییر حدی داشته و مقررات جدیدی وضع شده است. قوانین حاکمیت شرکتی در بازار سرمایه ایران وضع شده اما لازم است سازمان بورس، ارکان بازار سرمایه، نهادهای مالی و کانون‌ها در این زمینه تلاش بیشتری انجام دهند تا بتوان گفتمان اجرای حاکمیت شرکتی را پیگیری و به فراخور وضعیت موجود به خوبی مقوله تنظیم منافع ذینفعان را در شرکت‌ها اجرا کنیم.
عشقی اعلام کرد: اگر بحث حاکمیت شرکتی به درستی پیاده‌سازی و در شرکت‌ها تعادل بین منافع ذینفعان برقرار شود؛ به‌طور حتم این مساله به حفظ منافع سرمایه‌گذاران، افزایش شفافیت و افشای اطلاعات درست، تضمین سلامت بازار، کاهش ریسک شرکت‌ها و کاهش هزینه‌های مالی را به همراه خواهد داشت.
یکی از مقوله‌هایی که سال گذشته در سازمان به آن توجه شد، بحث اصلاح دستورالعمل حاکمیت شرکتی بود، در آن بندهایی وجود داشت که با فضای اقتصادی کشور و فضای قانون و تجارت سازگار نبود. وی خاطرنشان کرد: در این راستا براساس واقعیات اقتصادی کشور اصلاحاتی در دستورالعمل حاکمیت شرکتی صورت گرفت که پنج سال بود با توجه به تصویب آن اما از قابلیت اجرا برخوردار نبود.
باید به‌طور حتم در بازار سرمایه یک نهضت تبیین دستورالعمل حاکمیت شرکتی راه بیفتد و باید یک سلسله آموزش‌های حاکمیت شرکتی برای ذینفعان مختلف شرکت‌ها داشته باشیم. وی اعلام کرد: گاهی در کمیته تخلفات و پرونده‌هایی که بررسی می‌شود، با پدیده‌هایی مانند اظهار بی‌اطلاعی اعضای غیرموظف هیات‌مدیره ناشران نسبت به یک تصمیم مواجه می‌شویم که در برخی موارد این موضوع، زمینه‌ساز ایجاد چالش خواهد بود.عشقی با بیان اینکه باید این موضوع مورد توجه قرار بگیرد که تصمیمات در هیات‌مدیره ناشران به همه اعضا مربوط می‌شود، گفت: این مسائل باید در دوره‌های آموزشی مطرح و الزامات دستورالعمل حاکمیت شرکتی مانند قانون تجارت، دستورالعمل‌های افشا و پذیرش و سایر مفادی که ملزم به رعایت آن هستند، گوشزد شود.
پیگیر «تبدیل حاکمیت شرکتی به قانون» هستیم
رییس سازمان بورس اظهار داشت: باید دستورالعمل حاکمیت شرکتی گسترش پیدا کند، اکنون به فکر تبدیل آن به قانون هستیم تا به این واسطه ضمانت اجرایی آن افزایش یابد.بنا داریم که این مساله را در مجلس مطرح کنیم و مفاد آن از پشتوانه قانونی بیشتری برخوردار بشود.
عشقی گفت: باتوجه به فضای بازار سرمایه و گسترش جامعه سهامداری به ۶۰ میلیون نفر، فعالیت هزار نهاد مالی و... اجرای حاکمیت شرکتی گریزناپذیر است و بدون اجرای آن نمی‌توان شاهد بازار سالمی باشیم. به‌دنبال تصویب میانجی هستیم تا میزان اجرای حاکمیت شرکتی، سنجیده و رتبه‌بندی اعلام شود و سهامداران از این میزان مطلع شوند. بسیاری از مشکلات بازار سرمایه که از بیرون بازار به ما تحمیل می‌شود، به عدم رعایت حاکمیت شرکتی باز می‌گردد.
عشقی اظهار داشت: درخواست اصلاح نرخ خوراک گاز صنایع را ارایه دادیم و اکنون از طریق وزارت اقتصاد پیگیر این موضوع هستیم اما هنوز نتیجه آن مشخص نشده است. دولت مصوبه‌ای را در این زمینه ارایه داده و همه معاملات آن زمان به دقت در حال بررسی است. اگر برای سازمان افشای اطلاعات محرز شود، مورد برخورد قرار خواهد گرفت؛ پرونده برای آن تشکیل می‌شود و معاملات اشخاص مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
نرخ خوراک هاب‌های تولیدکننده گاز به جای هاب مصرف‌کننده
رییس سازمان بورس همچنین با اشاره به موضوع نرخ خوراک گاز صنایع ادامه داد: با توجه به برگزاری میزهای صنعت، پیشنهاد سازمان بورس این بود که فرمول اصلاح شود و پیشنهاد سازمان بورس این بود تا هاب‌های مصرف‌کننده از فرمول حذف شود. عشقی گفت: فرمول خوراک گاز باید شامل هاب‌های تولیدکننده گاز و قیمت داخلی باشد، این عدد می‌تواند اهدافی که در قانون الحاق ۲ به آن اشاره شده است محقق کند. این پیشنهاد در دستور کار مراجع ذیربط است و باید دوباره بررسی شود. سازمان بورس گزارش‌های لازم را به سیاست‌گذاران می‌دهد اما اینکه در نهایت چه تصمیمی اخذ شود در اختیار این سازمان نیست.
رییس سازمان بورس درباره ارتباط بین ریزش بازار در اردیبهشت ماه و نرخ خوراک اعلام کرد: این موضوع باید بررسی شود، باید دید دلیل کدهایی که در آن زمان فروش سهام داشتند اطلاع از این مصوبه بوده یا خیر. بر اساس قانون، برای فردی که بر اساس اطلاعات پنهانی معامله کرده باشد، جرایمی در نظر گرفته شده است که قاضی بر اساس آن حکم خواهد کرد؛ سازمان اعلام جرم خواهد کرد و دادگاه مسائل را مشخص خواهد کرد. وی در ادامه درباره آخرین تصمیمات اتخاذ شده برای عرضه خودرو در بورس کالا اعلام کرد: این مساله را باید با توجه به تغییرات ایجاد شده با وزارت صمت رایزنی کنیم تا به یک جمع‌بندی برسیم.
برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی
عشقی، درباره برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی اعلام کرد: نخستین اقدامی را که درخصوص سهام عدالت انجام خواهیم داد، برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی است که سعی داریم آن را پایان تیر ماه نهایی کنیم و فرآیند برگزاری مجامع آغاز شود.
نقش مهم بازار سرمایه در تامین مالی دولت
مجتبی توانگر، عضو شورای عالی بورس در این همایش اعلام کرد: شفافیت، پاسخگویی، استقلال، نظارت مطلوب، سلامت مقام تنظیم‌گر یا حکمران از جمله مولفه‌های کلیدی تنظیم‌گر یا حکمرانی تلقی می‌شود. وجود تنظیم‌گری یا حکمرانی مطلوب می‌تواند زمینه را برای تقویت حاکمیت شرکتی، حقوق سهامداران خرد و ذینفعان، تسهیل رقابت، تسهیل تامین مال فراهم کند.
توانگر ادامه داد: بازار سرمایه کشور یکی از بازارهای مهم اقتصادی کشور است که نقش مهمی در تامین مالی دولت، شرکت‌ها و نهادهای عمومی ایفا می‌کند. با توجه به آزادسازی سهام عدالت، اکثریت افراد جامعه ذی‌نفع بازار سرمایه محسوب می‌شوند. با توجه به چنین مساله‌ای ضروری است که قانون‌گذار توجه ویژه‌ای به مساله حکمرانی در بازار سرمایه و حاکمیت شرکتی داشته باشد.
توانگر با بیان اینکه قانون بازار اوراق بهادار ایران مصوب مجلس به عنوان قانون اصلی بازار سرمایه کشور شناخته می‌شود، اظهار داشت: در این قانون احکام مختلفی در خصوص بازار سرمایه در نظر گرفته شده که به نظر می‌رسد از جامعیت خوبی برخوردار باشد. عضو شورای عالی بورس اعلام کرد: باید در کمیسیون اقتصادی مجلس تلاش شود تا اصلاحات جدی در حکمرانی مطلوب به خصوص در زمینه حاکمیت شرکتی صورت بگیرد. وی با تاکید بر اینکه بازار سرمایه به عنوان یکی از بازارهای مهم در هر کشوری شناخته شده است، خاطرنشان کرد: با توجه به حضور گسترده اشخاص حقیقی و حقوقی در این بازار، بحث حاکمیت شرکتی و حکمرانی در آن همواره از دغدغه دولت‌مردان است.
توانگر اظهار داشت: در دنیا این مساله را به‌طوری تنظیم کرده‌اند که کارایی، عدالت، شفافیت و سهولت در تامین مالی و... به وجود بیاید. در احکام متعددی سعی در دست‌یابی به این اهم داشته‌ایم اما با این حال حکمرانی بازار سرمایه با چالش‌هایی مواجه است.
وی تاکید کرد: محوریت حکمرانی در اصلاح قانون بازار اوراق بهادار مربوط به موضوعاتی همچون افزایش استقلال مقام تنظیم‌گر و در عین حال پاسخگویی آن، تخصصی‌تر شدن تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌های معطوف بازار، بهبود نظارت و کنترل و... می‌شود. در اصلاح قانون بازار اوراق بهادار بر رعایت حقوق سهامداران از جمله ممنوعیت سهام تودلی که دارای پیامدهای منفی مالی و حکمرانی شرکتی بوده، تمرکز شده است.
حاکمیت شرکتی مسوول قیمت‌گذاری را هیات‌مدیره شرکت می‌داند
رضا عیوضلو، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس اعلام کرد: شرکت‌ها در دنیا به سمت اخلاق کسب و کار و مدیریت مسوولانه (ESG) رفته‌اند، در ۱۰ سال اخیر توجه به ESG در دنیا بیشتر شده است. وی هدف این رویکرد رسیدن به اثربخشی، کارایی، رشد پایدار و ثبات مالی اعلام کرد و گفت: حاکمیت شرکتی بیشتر به دنبال این است از منظر مکانیسم‌های داخلی به این موضوع بپردازد تا یک دیده‌بان قانونی پرقدرت بیرونی. به‌طور کلی ذائقه سرمایه‌گذاران در دنیا به سمت شرکت‌هایی رفته است که حاکمیت شرکتی در آنها به‌خوبی اجرا می‌شود و جایی که حاکمیت شرکتی در آن اجرا شود، منافع همگی حتی سهامداران اقلیت رعایت می‌شود.
معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس گفت: در شرکتی که بر پایه حاکمیت شرکتی فعالیت می‌کند هیات‌مدیره باید نسبت به قیمت‌گذاری پاسخگو باشد.قیمت‌گذاری محصولات در چنین شرکتی باید شفاف و منصفانه باشد. حاکمیت شرکتی مسوول اول و آخر این موضوع را هیات‌مدیره شرکت می‌داند.
عیوضلو گفت: شرکت‌هایی که منطبق با حاکمیت شرکتی باشند، هیچ ابایی از نظارت ندارند و از آن استقبال هم می‌کنند. در کشور ما تضاد منافع میان سهامداران اکثریت و اقلیت وجود دارد. شرکت‌های مبتنی بر حاکمیت شرکتی باید ساختاری فراهم کنند که هیچ گروهی از سهامداران نگران منافع‌شان نباشند.افشای به موقع اطلاعات نیز از ویژگی‌های دیگر شرکت‌های مبتنی بر حاکمیت شرکتی است.
