کشت غیرمجاز برنج؛ عامل اصلی خشک شدن بخش‌هایی از هورالعظیم
معاون محیط‌زیست طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان گفت: مهم‌ترین عاملی که باعث شده است تالاب هورالعظیم وضعیت نامناسب امروز را داشته باشد، کشت غیرمجاز محصولات آب‌بر در بالادست حوضه آبریز کرخه در سال آبی جاری بوده است که در این میان، کشت شلتوک (برنج) بسیار بیشتر از سایر محصولات آب‌بر به منابع آبی استان ضرر می‌زند.
سید عادل مولا با بیان اینکه هم‌اکنون میزان موجودی آب در تالاب هورالعظیم کمتر از ۴۵ درصد است، درباره علت قرار گرفتن این تالاب در وضعیت نامناسب کنونی توضیح داد: مهم‌ترین عاملی که باعث شده است تالاب هورالعظیم در حال حاضر در آستانه خشک شدن قرار داشته باشد، عدم مدیریت منابع آبی در بالادست تالاب است؛ چراکه در سال آبی جاری (مهر ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲) شاهد کشاورزی‌های خارج از الگوی کشت و برداشت‌های غیرمجاز آب در بالادست بوده‌ایم که این مساله، عدم تامین حقابه هورالعظیم را سبب شده است.
معاون محیط‌زیست طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان ادامه داد: کشت‌های آب‌بر از جمله کشت صیفی‌جات و در درجه اول کشت شلتوک (برنج)، عامل اصلی برداشت‌های بیش از حد از منابع آبی بالادست تالاب هورالعظیم هستند، زیرا میزان آب مصرفی این کشت‌ها، از آنچه که به عنوان سهم آب کشاورزی در الگوی کشت استان تعریف شده، بیشتر است و کشاورزان حوضه آبریز کرخه که در زمین‌های خود اینگونه محصولات آب‌بر را کاشته‌اند، برای تامین آب مورد نیاز خود، عملا از حقابه هورالعظیم استفاده می‌کنند.
حتی یک قطره از حقابه رهاسازی‌شده به تالاب هورالعظیم نرسید
مولا با بیان اینکه در روز ۱۴ تیر، سازمان آب و برق استان خوزستان، ۱۶۰ متر مکعب آب را از سد حمیدیه به عنوان حقابه تالاب هورالعظیم رهاسازی کرد، اظهار داشت: بازدیدهای میدانی ما نشان می‌دهد که حتی یک قطره آب از این میزان رهاشده در روزهای اخیر به تالاب نرسیده است، زیرا تمام این آب را کشاورزان بالادست تالاب به صورت غیرمجاز برداشت کرده‌اند.
متاسفانه هیچ نظارتی برای جلوگیری از این اتفاق وجود ندارد و اهرم‌های قانونی موجود هم نمی‌توانند مانع از برداشت‌های غیرقانونی برخی کشاورزان شوند. معاون اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان با تاکید بر اینکه وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی باید برای مدیریت کشت‌های مجاز و غیرمجاز در این استان تدبیری اساسی بیندیشند، عنوان کرد: براساس الگوی کشت سراسری که در ابتدای سال آبی جاری اعلام شد، کشت شلتوک در حوضه آبریز کرخه ممنوع است، ولی امسال هم شاهد کشت پاییزه برنج در این حوضه آبریز بوده‌ایم و هم برخی کشاورزان در حال تدارک برای انجام کشت دوم یا همان کشت تابستانه شلتوک هستند.
وی در ادامه گفت: کشت غیرقانونی برنج مهم‌ترین نقش را در وضعیت نامناسب امروز تالاب هورالعظیم داشته است، زیرا کشت شلتوک بسیار آب‌بر است و با توجه به اینکه در حال حاضر پرسودترین محصول کشاورزی در سطح استان خوزستان برنج محسوب می‌شود و همواره بازار فروش این محصول وجود دارد، کشاورزان بسیاری برخلاف الگوی کشت ابلاغ‌شده توسط وزارت جهاد کشاورزی به سراغ کشت شلتوک رفته‌اند؛ چراکه درباره کشت سایر محصولات، نه تضمینی برای فروش وجود دارد و نه حتی در صورت فروش رفتن، سود بالایی به کشاورزان می‌رسد.
اگر حقابه نرسد، هورالعظیم در آستانه خشک شدن کامل قرار می‌گیرد
مولا با بیان اینکه در صورت تداوم وضعیت موجود و نرسیدن حقابه به هورالعظیم، این تالاب در آستانه خشک شدن کامل قرار می‌گیرد، اظهار داشت: خشک شدن تمام یا بخش‌هایی از تالاب می‌تواند تبعات زیست‌محیطی خطرناکی به همراه داشته باشد که از جمله آن می‌توان به افزایش احتمال وقوع آتش‌سوزی‌ها، مرگ‌ومیر آبزیان و حتی تشدید ریزگردها در آینده نزدیک اشاره کرد. در چنین شرایطی با توجه به افزایش میزان تبخیر از سطح تالاب در گرمای تابستان، هرچه زودتر باید حقابه مورد نظر را به هورالعظیم برسانیم و به گونه‌ای اعمال نظارت کنیم که کشاورزان نتوانند به صورت غیرمجاز از این حقابه برداشت کنند.
