ترکمنستان چاره‌ای جز توسعه همکاری گازی با ایران ندارد!

ترکمنستان چهارمین کشور دارنده منابع گازی جهان است و ایران هم ظرفیت دریافت روزانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون مترمکعب گاز را به‌ منظور واردات و انتقال در مرزهای خود دارد. از این رو وزارت نفت درصدد است، سهم تجارت گازی (سوآپ، ترانزیت، خرید و فروش) کشور را در منطقه افزایش دهد. 

به گزارش خبرنگار «تعادل»، متاسفانه در سال‌های گذشته ارتباط مان با بسیاری از کشورهای دیگر قطع شده است، هر چه بیشتر بتوانیم با دیگران به ویژه کشورهای اطرافمان در زمینه انرژی ارتباط داشته باشیم، بهتر است. ارتباطات گازی و انرژی با کشورهای نزدیک از نظر کاهش هزینه‌های حمل و نقل اهمیت زیادی دارد. در همین راستا نیز قرارداد گازی میان ایران و ترکمنستان می‌تواند برای هر دو کشور مزایای زیادی به همراه داشته باشد.

با واردات گاز از ترکمنستان می‌توانیم به تقویت جایگاه خود در تجارت گازی منطقه بپردازیم. به‌طوری که گاز را در شمال تحویل بگیریم و در جنوب به کشورهای دیگر مانند عراق و پاکستان تحویل دهیم. ترکمنستان نیز از طریق ایران می‌تواند از یک مسیر امن به فروش گاز خود مبادرت کند و از درآمدهای حاصله سود ببرد.

همچنین موقعیت ژئوپولیتیکی کشور ما یک نقطه قوت برایمان محسوب می‌شود و می‌توانیم از این فرصت برای تقویت جایگاه خود در تجارت گازی منطقه استفاده کنیم. از سوی دیگر، آمارها نشان می‌دهد که ما با ناترازی گاز در کشورمان روبرو هستیم. به ویژه در فصول سرد سال به لحاظ تأمین گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها، صنایع و بخش خانگی به مشکل می‌خوریم. 

وزارت نفت در راستای حل این مشکل راهکارهای متفاوتی را به اجرا گذاشته است. یکی از مهم‌ترین راهکارها، واردات نفت از ترکمنستان است که انعقاد قراردادی با این کشور در همین زمینه در دستور کار قرار دارد. از گاز وارداتی می‌توانیم در دو زمینه بهره ببریم. اول اینکه در کوتاه‌مدت به رفع ناترازی خود بپردازیم و از صدمات جبران‌ناپذیر قطع انرژی مورد نیاز صنایع جلوگیری کنیم و در درازمدت نیز از این گاز وارداتی در راستای بازطراحی جایگاه خود در تجارت گازی منطقه بهره ببریم. با واردات گاز از ترکمنستان می‌توانیم به تقویت جایگاه خود در تجارت گازی منطقه بپردازیم. به‌طوری که گاز را در شمال تحویل بگیریم و در جنوب به کشورهای دیگر مانند عراق و پاکستان تحویل دهیم. ترکمنستان نیز از طریق ایران می‌تواند از یک مسیر امن به فروش گاز خود مبادرت کند و از درآمدهای حاصله سود ببرد.

همچنین کشور ترکمنستان نیز که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز طبیعی در جهان است با محدودیت جدی در زمینه تجارت گاز مواجه است. تجارت گاز کشور ترکمنستان به دلیل عوامل متعددی از جمله نبود زیرساخت‌ها و محدودیت مسیرهای صادرات گاز محدود شده است. برای غلبه بر این چالش‌ها، ترکمنستان باید بر توسعه روابط گازی خود با ایران تمرکز کند که این پتانسیل را دارد که به عنوان یک بازار کلیدی برای صادرات گاز ترکمنستان عمل کند.

همانطور که اشاره شد یکی از چالش‌های اصلی تجارت گاز ترکمنستان محدودیت کانال‌های ارسال گاز به اروپا و چین است. در حال حاضر ترکمنستان در زمینه تجارت گاز با اروپا بیشتر گاز خود را از طریق خطوط لوله‌ای صادر می‌کند که از روسیه یا ایران می‌گذرد. با این حال، این خطوط لوله اغلب با ظرفیت کامل کار می‌کنند و توانایی ترکمنستان برای افزایش صادرات خود را محدود می‌کند. یکی دیگر از چالش‌های پیش روی تجارت گاز ترکمنستان کمبود زیرساخت‌ها است. ترکمنستان سرمایه‌گذاری زیادی در ساخت خطوط لوله گاز و زیرساخت‌های دیگر انجام داده است، اما هنوز نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر برای توسعه زیرساخت‌های لازم برای صادرات گاز به سایر کشورها وجود دارد و به خصوص عدم دسترسی به آب‌‌های آزاد نیز توسعه زیرساخت‌‌های مبتنی بر صادرات LPG را برای این کشور بسیار محدود کرده است.

با توجه به این چالش‌ها، ترکمنستان نیز باید بر توسعه روابط گازی خود با ایران تمرکز کند. ایران یک بازار کلیدی برای صادرات گاز ترکمنستان است که پتانسیل واردات مقادیر زیادی گاز را دارد. در سال‌های اخیر، ایران سرمایه‌گذاری زیادی در زیرساخت‌های گازی خود از جمله ساخت خطوط لوله جدید و توسعه میادین جدید گازی انجام داده است. این سرمایه‌گذاری فرصت‌های جدیدی را برای ترکمنستان ایجاد کرده است که جهت صادرات گاز خود به ایران ایجاد کرده است.

ایران علاوه بر مجاورت با ترکمنستان، دارای یک صنعت گاز مستقر، با زیرساخت‌ها و تجربه گسترده در تجارت گاز است که دسترسی به آب‌‌های آزاد دارد. این امر ایران را به شریکی جذاب برای ترکمنستان تبدیل می‌کند، به ویژه با توجه به چالش‌هایی که تجارت گاز ترکمنستان با سایر کشورها با آن مواجه است. علاوه بر این، توسعه روابط گازی ترکمنستان با ایران نیز می‌تواند به تقویت روابط اقتصادی و سیاسی بین دو کشور کمک کند. ایران و ترکمنستان سابقه طولانی در روابط فرهنگی و اقتصادی مشترک دارند و توسعه تجارت گاز آنها می‌تواند به تقویت بیشتر این روابط کمک کند.

ترکمنستان برای توسعه روابط گازی خود با ایران باید بر چند حوزه کلیدی تمرکز کند. نخست، ترکمنستان باید در توسعه میدان‌های گازی جدید و توسعه زیرساخت‌های گازی خود سرمایه‌گذاری کند. این امر برای افزایش صادرات گاز ترکمنستان به ایران ضروری خواهد بود. دوم، ترکمنستان باید با ایران برای توسعه خطوط لوله جدید و سایر زیرساخت‌ها برای حمایت از صادرات گاز همکاری کند. این می‌تواند شامل ساخت خطوط لوله جدید یا توسعه تاسیسات جدید ذخیره‌سازی گاز باشد و ظرفیت صادرات گاز از ترکمنستان به ایران نیز افزایش یابد. همچنین ترکمنستان باید با ایران برای توسعه مدل‌های قیمت‌گذاری جدید برای صادرات گاز همکاری کند. این موضوع می‌تواند شامل توسعه قراردادهای بلندمدت یا اکتشاف مکانیسم‌های قیمت‌گذاری جدید باشد که ماهیت نوسان بازار گاز را در نظر بگیرد.

در پایان، توسعه روابط گازی با ایران برای ترکمنستان برای غلبه بر چالش‌های پیش روی تجارت گاز خود ضروری است. ایران با داشتن زیرساخت‌ها و تجربه گسترده در تجارت گاز، پتانسیل این را دارد که به عنوان یک بازار کلیدی برای صادرات گاز ترکمنستان خدمت کند. ترکمنستان برای توسعه روابط گازی خود با ایران باید در توسعه میادین گازی جدید و توسعه زیرساخت‌های گازی خود سرمایه‌گذاری کند، با ایران برای توسعه خطوط لوله جدید و سایر زیرساخت‌ها برای حمایت از صادرات گاز همکاری کند و مدل‌های جدید قیمت‌گذاری گاز را بررسی کند.

صادرات ترکمنستان با تمرکز بر این حوزه‌ها می‌تواند تجارت گاز خود با ایران را تقویت کند و فرصت‌های جدیدی برای رشد اقتصادی ایجاد کند و روابط دو کشور را تقویت کند. افزایش سهم تجارت گاز بین ایران و ترکمنستان یک بازی برد برد برای هر دو طرف است. ترکمنستان نیز چاره‌ای جز توسعه همکاری گازی با ایران ندارد و محدودیت‌های زیرساختی و سرزمینی، توسعه همکاری گازی ترکمنستان با ایران را در زمینه تجارت گاز افزایش خواهد داد. همچنین ایران نیز برای تبدیل شدن به هاب گازی باید همکاری‌‌های خود با ترکمنستان و به ویژه واردات گاز با حجم بیشتر از کشورهای شمالی را در دستور کار خود قرار دهد.

در همین رابطه نظرات فریدون عباسی، عضو کمیسیون انرژی مجلس را در خصوص واردات گاز از ترکمنستان جویا شدیم که در ادامه می‌آید.

گسترش ارتباطات گازی با کشورهای منطقه به افزایش همبستگی‌های منطقه‌ای می‌انجامد؛ تأمین گاز مورد نیاز مناطق شمالی کشور از طریق واردات از ترکمنستان به نفع ماست. 

فریدون عباسی، عضو کمیسیون انرژی مجلس ضمن تأیید مزیت‌های واردات گاز از ترکمنستان در گفت‌وگو با خبرنگار تعادل تصریح کرد: با توجه به اتفاقاتی که قبلاً در روابط ما با این کشور رخ داد و باعث کدورت‌هایی شد، از ابتدای شروع به کار مجلس یازدهم ما بر اساس ترکیب دیپلماسی پارلمانی و دیپلماسی اقتصادی به سمت حل و فصل این موضوع حرکت کردیم. اولین دیداری که کمیسیون انرژی مجلس با یک فرد خارجی داشت، دیدار با سفیر ترکمنستان بود. قصد داشتیم فضا را عوض کنیم. 

وی در ادامه گفت: متاسفانه دولت سیزدهم در شروع کار خیلی برداشت خوبی از این ملاقات نداشت ولی با پافشاری مجلس این ملاقات از طریق وزارت خارجه برگزار شد. نحوه برگزاری این دیدار مورد تحسین کارشناسان و مسوولان وزارت خارجه قرار گرفت. این امر مقدمه‌ای شد که مسوولان دولت فعلی به ادامه این روند بپردازند و روابط با ترکمنستان گسترش یابد. 

این عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: به ویژه وزیر نفت ارتباطات خوبی با عشق آباد گرفته است و مجلس نیز در این رابطه با دولت همراهی دارد. تلاش کرده‌ایم از ظرفیت‌های مجلس نهایت بهره را ببریم و از طریق روابطی که داریم، در راستای گسترش مبادلات دو کشور گام‌برداریم. به این ترتیب، روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف به ویژه در حوزه گاز توسعه یافت و هماهنگی‌هایی در این زمینه صورت گرفت. 

وی در ادامه گفت: الان این فرصت را داریم که به سوآپ گاز ترکمنستان بپردازیم و از مزیت‌هایش بهره ببریم. می‌توانیم گاز این کشور را بگیریم و به آذربایجان، عراق یا ترکیه بدهیم. حتی می‌توانیم گاز ترکمنستان را از مرزهای جنوبی خود از طریق دریا صادر کنیم. 

عباسی خاطرنشان کرد: علاوه بر مشارکت در فروش گاز ترکمنستان می‌توانیم از گاز وارداتی در راستای رفع ناترازی کشور بهره ببریم. این امکان برایمان فراهم است که از گاز ترکمنستان در مناطق شمال و شمال شرق کشور استفاده کنیم و گاز خودمان را صادر کنیم. 

این عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: امکان برقراری روابط با همسایگان در زمینه‌های مختلف وجود دارد. باید این طور روابط را گسترش دهیم و از مزیت‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و... بهره مند شویم. امنیت ما تضمین‌کننده امنیت همسایگان است و رشد اقتصاد هر کدام به رشد دیگری کمک خواهد کرد. وقتی امنیت در منطقه حاکم شود، مرزهای ما هم امن است. یکی از راه‌هایی که باعث می‌شود کشورها با یکدیگر مقابله نداشته باشند، تبادلات اقتصادی است. به دنبال آن تبادل اجتماعی و فرهنگی ایجاد می‌شود. حتی گسترش روابط کشورها در حوزه‌های اقتصادی و انرژی می‌تواند به همسویی آنها در محیط بین‌الملل بیانجامد.