گروه راه و شهرسازی|
در شرایطی که منطقه یک تهران متراکم‌ترین منطقه شهری پایتخت به شمار می‌رود و هم اینک به دلیل ساخت و سازهای بلندمرتبه دچار مشکلات شدید ترافیک و اشباع جمعیتی است و افزون بر این، این منطقه روی گسل واقع شده، شهردار منطقه یک تهران از رونق ساخت و ساز در بافت فرسوده شمال پایتخت خبر داده و گفته است، تراکم ۲۴۰ تا ۳۰۰ درصدی برای این بافت در نظر گرفته می‌شود.
معنا و مفهوم این خبر برای شهرداری (و البته سوداگران و سفته‌بازان)، کسب درآمدهای نجومی اما ناپایدار از محل دریافت عوارض ساخت و ساز و احتمالا قطع اشجار است. معنای این خبر اما برای شهرتهران و شهروندان آن، به ویژه ساکنان کنونی منطقه یک، داستانی غمناک و در عین حال هولناک است. چه آنکه تنها باغات باقیمانده این منطقه و همچنین طبیعت روستایی آن زیر چرخ ماشین‌آلات ساختمان‌سازی از بین خواهند رفت و نتیجه چیزی جز «رویش آهن و سیمان» روی کوه‌های تهران نخواهد بود.
به گزارش «تعادل»، منطقه یک تهران، به واسطه جغرافیای خوش آب و هوای خود و اینکه از قدیم محل سکونت شاهان و دربایان و اشراف قاجار و پهلوی بوده است، از منظر شهری و شهرسازی دارای مختصات خاصی است. به همین دلیل نیز طی دهه‌های اخیر و همزمان با رشد بی‌رویه شهرتهران، این منطقه نیز روز به روز پرتقاضاتر شده و طبقه‌ای نوکیسه و رانت‌زده را در خود جای داده است. طبقه‌ای که همگام با تمایل مدیران شهرداری در کسب درآمد از تراکم فروشی، با اشغال ملکی در این منطقه، تلاش کرده است تا گذشته خود را به فراموشی سپرده و در میان شهروندان این منطقه جای گیرد.
همین اشتها و ولع، زمینه را برای گران شدن زمین و ملک در این منطقه نسبت به سایر مناطق تهران و بلکه سایر مناطق شهری کشور فراهم آورده است به گونه‌ای که منطقه یک تهران طی دهه‌های اخیر همواره گرانترین منطقه و بازار مسکن پایتخت و کشور به شمار رفته است و به نوعی لیدری بازار مسکن تهران را از آن خود کرده است. حال در چنین شرایطی، با انجمادزدایی از مناطق روستایی این منطقه، و اعطای مجوز تراکم تا 300 درصد به راحتی می‌تواند نابودی باغات و طبیعت این منطقه را تصور کرد. همچنین به راحتی قفل شدگی ترافیک این منطقه قابل پیش بینی است. چون با ساخت و سازهای جدید، جمعیت این منطقه بی‌تردید دچار جهش خواهد شد.
رانت مسکن‌سازی در مناطق شمالی پایتخت
اواخر آذرماه سال جاری، مسوولان شهرداری اعلام کردند که تعدادی از 11 هزار و 7 واحد مسکونی که قرار است در مناطق مختلف پایتخت احداث شوند، در منطقه یک تهران (گرانترین منطقه پایتخت و بلکه گرانترین بازار مسکن کشور) بنا خواهند شد. اگرچه ساخت و ساز در مناطق شمالی تهران فی‌نفسه بحث برانگیز است و پرسش‌های زیادی را در میان افکار عمومی ایجاد کرده است که چه کسانی در نهایت از آپارتمان‌های ساخته شده در گرانترین منطقه شهری پایتخت و بلکه کشور استفاده خواهند کرد؟ اما اظهارات رییس سازمان نوسازی شهر تهران بر ابهامات افزود.
مهدی هدایت گفته بود، ساخت و ساز در هر منطقه بر اساس مشخصات آن منطقه صورت خواهد گرفت. به‌طور مثال در منطقه ۱۹ مشخصات پروژه‌ها با کیفیت‌تر از منازل مسکونی منطقه ۱۹ است و اگر قرار باشد در منطقه یک نیز پروژه‌ای را بسازیم حتماً کیفیت منازل به مانند منطقه یک خواهد بود؛ لذا اینگونه نیست که یک مدل واحد با مشخصات واحد را به همه مناطق تزریق کنیم. رییس سازمان نوسازی شهر تهران اما همزمان با انتشار این اظهارات، در حاشیه اولین همایش تخصصی مدیران عامل سازمان‌های نوسازی کلان‌شهرهای کشور اعلام کرده بود که 197 محله تهران (از 376 محله) کم‌برخوردار هستند. بنابر این به نظر می‌رسد، ساخت 11 هزار آپارتمان یادشده بر اساس کیفیت هر منطقه به شکاف اقتصادی و اجتماعی میان مناطق و محلات تهران دامن خواهد زد.
ضمن اینکه اساسا این انتقاد به شهرداری و دستگاه ذی‌مدخل در امر ساخت 11 هزار آپارتمان یادشده وارد هست که چرا مرغوب‌ترین زمین‌های خود را برای ساخت مسکن‌های سازمانی یا دولتی اختصاص داده‌اند؟ چرا با فروش این زمین‌ها و تهیه زمین‌های بیشتر در مناطق متوسط و متعارف شهر و کشور، زمینه‌های خانه‌دار شدن افراد بیشتری را فراهم نیاورده‌اند؟ بر اساس این گزارش، 339 واحد از آپارتمان‌های یادشده در منطقه یک و در محلاتی مانند سوهانک، کاشانک، ولنجک، قیطریه احداث خواهند شد. محلاتی که ارزش زمین در آنها حتی تا 10 برابر ارزش زمین در مناطق جنوبی پایتخت نیز بالغ می‌شود.
نوسازی بافت فرسوده با تراکم 300 درصدی
دیروز اما سید مهدی صباغ، شهردار منطقه یک تهران در این باره اعلام کرد: محله‌های سیمین قلعه، چیذر و شهرک شهید محلاتی با ارایه طرح موضعی و تصویب کمیسیون ماده ۵ شهرداری تهران با تراکم ۲۴۰ تا ۳۰۰ درصدی نوسازی می‌شود. به گزارش ایرنا، وی ادامه داد: برخی از محلات شمال تهران به علت بافت قدیمی و کمبود سرانه‌های خدماتی، مشکلاتی را برای ساکنان ایجاد کرده بود که با پیگیری و تلاش‌های معاونت شهرسازی و معماری منطقه، طرح موضعی سیمین قلعه، چیذر، شهرک شهید محلاتی به تصویب کمیسیون ماده ۵ رسید و نوسازی در این بافت‌ها افزایش می‌یابد.
صباغ این را هم گفت: طرح محله‌های اوین، درکه، کوهسار، محدوده‌هایی از دارآباد، بازار تجریش، امامزاده قاسم(ع) و گلابدره نیز با کمک مشاور تهیه شده و فرآیند آن در حال طی شدن مراحل تصویب کمیسیون است.
شهردار منطقه یک اظهار کرد: طرح موضعی محدوده‌های جماران، سعدآباد و باغ شاطر نیز در فرآیند تهیه طرح قرار دارد و برای طرح TOD (شهر انسان‌محور) مربوط به ایستگاه اقدسیه هم در حال عقد قرار داد با مشاور هستیم که طرح تهیه و تصویب خواهد شد.
رشد صدور پروانه ساخت در تهران
در همین حال، تازه‌ترین آمار منتشره از سوی بانک مرکزی حاکی از این است که در سه ماهه سوم سال گذشته، تعداد پروانه‌های صادره در شهر تهران نسبت به فصل قبل از آن 100 درصد رشد داشته است و از 1700 فقره در تابستان به 2500 فقره در پاییز افزایش یافته است. این در حالی است که میزان مساحت زیربنا در زمستان سال گذشته نسبت به فصل قبل از آن صرفا 51.7 درصد رشد را تجربه کرده و از 2.5 میلیون مترمربع به 3 میلیون متر مربع افزایش یافته است.
در عین حال، بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در پاییز سال ١٤٠١، تعداد 11 هزار و 261 واحد مسکونی در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری تهران، پیش‌‌بینی شده است که نسبت به فصل گذشته ١٢,٢ درصد کاهش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ١٩ درصد افزایش داشته است. متوسط تعداد واحد مسکونی برای هر یک از این پروانه‌های احداث ساختمان ٧.٢ واحد بوده است.تعداد ١٥٦١ پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری تهران در پاییز ١٤٠١ صادرشده است که نسبت به فصل گذشته ١,٧ درصد کاهش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٣٠.٣ درصد افزایش داشته است.
این گزارش همچنین حاکی است، مجموع مساحت زیربنا در پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده از سوی شهرداری تهران در پاییز ١٤٠١ بالغ بر ١٩٨١ هزار مترمربع بوده است که نسبت به فصل گذشته ١٢,٣ درصد کاهش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٥.٩ درصد افزایش داشته است. متوسط مساحت زیربنای این دسته از پروانه‌ها در دوره مورد بررسی ١٢٦٩ مترمربع بوده است.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در پاییز سال ١٤٠١، تعداد 101 و هزار و 878 واحد مسکونی در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری‌های کشور پیش‌‌بینی شده است که نسبت به فصل گذشته ٤,١ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٢٣.٢ درصد افزایش داشته است. متوسط تعداد واحد مسکونی در هر پروانه احداث ساختمان ٣.٣ واحد بوده است.
این گزارش همچنین حاکی است، تعداد 30 هزار و 626 پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری‌های کشور در پاییز ١٤٠١ صادرشده است که نسبت به فصل گذشته ٠,٩ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ١٦ درصد افزایش داشته است. مجموع مساحت زیربنا در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان در پاییز ١٤٠١ حدود 18 هزار و 223 هزار مترمربع بوده است که نسبت به فصل گذشته ٠,١ درصد کاهش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ١٥.٠ درصد افزایش داشته است. متوسط مساحت زیربنا در این پروانه‌ها ٥٩٥ مترمربع بوده است.
