مالیات و آشتی با تولیدکنندگان
با وجود آنکه در سالهای گذشته، بارها بحثهای مختلفی درباره حمایت از تولید و فراهم کردن شرایط لازم برای جذب سرمایهگذاران در اقتصاد ایران مطرح شده اما آنچه که در عمل رخ داده، فضایی کاملا متفاوت است.
این در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعهیافته و حتی کشورهای همسایه شرایط به شکل قابل توجهی متفاوت است. در این کشورها نه تنها کسی که در فضای شفاف به تولید میپردازد و در حوزههای مولد سرمایهگذاری میکند، از شرایطی مناسب و تسهیلاتی مثبت بهرهمند میشود که حتی در اجرای سیاستهای کلان اقتصادی نیز دولتها طوری رفتار میکنند که کمترین فشار به آنها وارد شود. در کشور ما اما نگاهی به آنچه که در سالهای گذشته رخ داده، عملا نقطه عکس این سیاست بوده است. یکی از اصلیترین موضوعاتی که برای سرمایهگذاران در فعالیتهای اقتصادی بیشترین اهمیت را دارد، ثبات و البته پیشبینیپذیر بودن اقتصاد است.
یک سرمایهگذار باید پیش از هر چیز بداند که وقتی پول خود را وارد عرصه جدیدی از اقتصاد کرد، با چه شرایطی روبرو خواهد بود، تا چه زمان باید وقت بگذارد و سوددهی از کی آغاز خواهد شد. در اقتصاد ایران اما شرایط متفاوت است. در واقع مشخص نیست که سیاستها به چه شکل تغییر میکنند و همین موضوع سرمایهگذاران را فراری میدهد. اینکه یک صادرکننده ایرانی، برای تولید یک کالا سرمایهگذاری میکند، آن را آماده فروش میکند و حتی در بازار خارجی مشتریانش را پیدا میکند اما ناگهان دولت اعلام میکند که صادرات این کالا ممنوع است، چه نتیجهای جز فرار سرمایه خواهد داشت؟
در چنین فضایی، احتمالا ابزار مالیات، میتواند به عنوان یک راهکار مهم در این عرصه مورد استفاده قرار بگیرد تا با استفاده از آن فشار بر تولیدکنندگان کاهش یافته و به ضرر دلالها تمام شود. در سالهای گذشته یکی از اصلیترین موضوعاتی که مطرح شده اما هربار راه به جایی نبرده، موضوع رصد حسابهای بانکی است.
امروز بسیاری از دولتها برای نظارت بر عملکرد اقتصادی، حسابهای بانکی افراد را رصد میکنند و به این ترتیب امکان دور زدن قوانین را از آنها میگیرند. البته این سیاست به معنی ورود به زندگی خصوصی افراد نیست بلکه تنها فعالیتهای اقتصادی را رصد میکند. به این ترتیب که افراد بر اساس خوداظهاری، اعلام میکنند که میانگین درآمد ماهانه یا سالانهشان چقدر است و اگر در پایان سال، پولی بیشتر از رقم اعلامی به حساب آنها واریز شد، باید توضیح بدهند که این پول از چه منبعی به دست آمده است. این تنها یکی از راهکارهاست و دولت میتواند با به کارگیری شیوههای جدید، مسیری کاملا متفاوت با آنچه که در سالهای گذشته رخ داده را رقم بزند.