بریکس برای ایران «معجون معجزه‌گر» نخواهد بود!
۱) هدف اصلی چین، روسیه از تشکیل بریکس، تشکیل گروهی همسو با خودشان در مقابل نظام اقتصادی به رهبری غرب بوده و بیشتر ماهیت اقتصاد سیاسی دارد . تا قبل از حمله روسیه به اوکراین، بریکس تحول زیادی در روابط بین ۵ کشور موسس آن نداشت .
ولی بعد از اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه و افزایش تنش غرب با چین در مورد احتمال انجام عملیات مشابه چین در مورد تایوان، بازیگردانان اصلی بریکس یعنی چین و روسیه طی دو سال اخیر، با دعوت از بیش از ۲۳ کشور تلاش برای گسترش بریکس را تشدید کردند که از این تعداد کشور فقط ۵ کشور این دعوت را پذیرفته و بقیه کشورها به خاطر وارد شدن خدشه به روابط با غرب، در تردید هستند.
در مورد پذیرش دعوت بریکس، توسط دولت عربستان، نیز اخبار متناقضی پخش شده است. بنابر این اینکه گفته می‌شود کاری که دولت روحانی برای عضویت در بریکس انجام نداد، دولت رییسی ظرف یک سال انجام داد، با واقعیت سازگار نیست. زیرا اساسا در دوره دولت قبل، بریکس شرایط بین‌المللی فعلی را نداشت.
۲) با پیوستن به یک گروه تحت مدیریت چند ابرقدرت، نمی‌توان قدرت گرفت یا استفاده فوق‌العاده‌ای برد، مگر اینکه زیرساخت‌ها و سیاست‌های داخلی کشور، فضای مساعد برای استفاده از تعاملات بین‌المللی مهیا باشد. کما اینکه کشورهای مانند بلغارستان و رومانی با بعد از چند دهه عضویت در اتحادیه اروپا، کماکان در شرایط نامطلوب اقتصادی و اجتماعی هستند .
۳) برخلاف ادعاهای رسانه‌های دولتی در ایران، دستور کار اصلی بریکس برای «دلار زدایی» نیست
رییس بانک بریکس و سایر مقامات بریکس تصریح کرده‌اند در حال حاضر دلارزدایی در دستور کار نبوده ولی تلاش می‌شود در مبادلات بین اعضا، سهم پول ملی از ۲۰ درصد به ۳۰ درصد افزایش یابد . یعنی بعد از گذشت چندین سال قدرت‌های اقتصادی مانند هند، چین و روسیه فقط ۲۰ درصد با پول ملی مبادله داشته‌اند و بقیه کماکان با دلار امریکا است. زیرا حجم اصلی مبادلات اعضای بریکس خصوصا هند و چین و حتی روسیه (تا قبل از تحریم) با غرب بوده و در تجارت خارجی بریکس دلار کماکان «سالاری» می‌کند.
۴) یک جنبه که برخی از عضویت در بریکس چشم امید به آن بسته‌اند، بانک توسعه نوین New Development Bank وابسته به این سازمان است.
بانک توسعه نوینNDB اگرچه توسط موسسین بریکس ایجاد شده، ولی ساز و کار مستقلی دارد، به‌طوری که سه کشور امارات، بنگلادش در سال ۲۰۲۱ و مصر در فوریه ۲۰۲۳ و قبل از عضویت در بریکس، به عنوان سهامدار و عضویت این بانک درآمده‌اند.
بنابر این به‌منظور استفاده از تسهیلات بانک مزبور می‌بایست طبق ضوابط آن به عضویت بانک درآمد.اگرچه در مصاحبه اخیر رییس بانک توسعه جدید در حاشیه اجلاس سران بریکس در آفریقای جنوبی، این بانک قصد گسترش ندارد که این سخنان از نظر فنی باید توسط صاحبنظران بانکداری بین‌المللی ارزیابی گردد.
به هر حال تحلیل برخی در داخل کشور برای دور زدن تحریم‌های بانکی از طریق عضویت در بریکس، «آرزوهای بزرگ» ولی دست‌نیافتنی است. مضافا اینکه کشور ما با این حجم از ذخایر ارزی بلوکه شده ارزی، آیا باید نیازمند وام بانک‌هایی مانند بانک توسعه نوین و پذیرش شروط آن از جمله خرید از کشورهای عضو بانک مانند هند، روسیه و چین باشد ؟
(آیا این درد حقارت نیست؟)
٭ بریکس برای ایران معجون معجزه نخواهد بود، کما اینکه پیمان شانگهای، هم نخواهد توانست کار اساسی برای مدیریت ناکارآمد در ایران انجام دهد.
٭ ضرورت دارد دانش متولیان از، «سازمان‌های بین‌المللی اقتصادی»، افزایش یابد تا بر اساس واقعیت‌ها و شناخت کامل در مورد آنها سیاست‌گذاری گردد.
