وقوع سالانه ۹ زلزله بزرگ‌تر از ۵ ریشتر در کشور

۱۴۰۲/۰۶/۱۱ - ۰۶:۰۰:۰۰
کد خبر: ۲۱۴۳۹۴
وقوع سالانه ۹ زلزله بزرگ‌تر از ۵ ریشتر در کشور

گروه‭ ‬راه‭ ‬و‭ ‬شهرسازی| ۵۵ هزار ‬و‭ ‬65‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬2.5‭ ‬و‭ ‬بالاتر‭ ‬طی‭ ‬27‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬در‭ ‬کشور‭ -  ‬به‌طور‭ ‬متوسط‭ ‬سالانه‭ ‬2‭ ‬هزار‭ ‬و‭ ‬39‭ ‬مورد‭-  ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬است‭. ‬البته‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬تعداد،‭ ‬تنها‭ ‬4‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬7‭ ‬تا‭ ‬7.5،‭ ‬32‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬6‭ ‬تا‭ ‬7،‭ ‬و‭ ‬404‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬5‭ ‬تا‭ ‬6‭ ‬بوده‭ ‬است.

‬به‭ ‬گزارش تعادل،‭ ‬علی‭ ‬بیت‌اللهی،‭ ‬مدیر‭ ‬بخش‭ ‬مرکز‭ ‬زلزله‌شناسی‭ ‬مرکز‭ ‬تحقیقات‭ ‬راه،‭ ‬مسکن‭ ‬و‭ ‬شهرسازی‭ ‬در‭ ‬تازه‌ترین‭ ‬پژوهش‭ ‬مشترک‭ ‬با‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬همکاران‭ ‬خود،‭ ‬تعداد‭ ‬رخدادهای‭ ‬زلزله‭ ‬در‭ ‬کشور‭ ‬را‭ ‬بررسی‭ ‬کرده‭ ‬است‭. ‬نتایج‭ ‬بررسی‌های‭ ‬او‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد،‭ ‬برپایه‭ ‬تعداد‭ ‬رخدادهای‭ ‬لرزه‌ای‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬6‭ ‬و‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬از‭ ‬آن،‭ ‬احتمال‭ ‬وقوع‭ ‬سالانه‭ ‬یک‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬6‭ ‬و‭ ‬بالاتر‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬ایران‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭. ‬

برهمین‭ ‬مبنا،‭ ‬هر‭ ‬10‭ ‬سال‭ ‬هم‭ ‬رخداد‭ ‬زلزله‌ای‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬7‭ ‬و‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬وجود‭ ‬دارد. همچنین‭ ‬برپایه‭ ‬برآوردهای‭ ‬27‭ ‬ساله‭ ‬رخداد‭ ‬زمین‭ ‬لرزه‌ها‭ ‬در‭ ‬ایران‭ ‬می‌توان‭ ‬گفت‭ ‬که‭ ‬به‌طور‭ ‬متوسط‭ ‬هر‭ ‬سال‭ ‬رخداد‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬9‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬5‭ ‬و‭ ‬بالاتر (بدون‭ ‬احتساب‭ ‬پسلرزه‭ ‬ها) قابل‭ ‬انتظار‭ ‬است‭. ‬

همچنین‭ ‬براساس‭ ‬تعداد‭ ‬رخداد‭ ‬زلزله‌های‭ ‬با‭ ‬اثر‭ ‬تخریبی (زلزله‌های‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬5‭ ‬و‭ ‬بالاتر)، استان‌های‭ ‬هرمزگان،‭ ‬کرمان،‭ ‬فارس،‭ ‬خراسان‭ ‬رضوی،‭ ‬خراسان‭ ‬جنوبی‭ ‬و‭ ‬بوشهر‭ ‬در‭ ‬صدر‭ ‬فهرست‭ ‬استان‌ها‭ ‬قرار‭ ‬می‌گیرند.

گزارشی‭ ‬از‭ ‬مطالعه‭ ‬بیت‌اللهی‭ ‬که‭ ‬براساس‭ ‬داده‌های‭ ‬مرکز‭ ‬لرزه‭ ‬نگاری‭ ‬موسسه‭ ‬ژئوفیزیک‭ ‬دانشگاه‭ ‬تهران‭ ‬انجام‭ ‬شده،‭ ‬در‭ ‬صفحه‭ ‬شخصی‭ ‬او‭ ‬در‭ ‬فضای‭ ‬مجازی‭ ‬منتشر‭ ‬شده‭ ‬است. بر‭ ‬اساس‭ ‬این‭ ‬پژوهش،‭ ‬تعداد‭ ‬55‭ ‬هزار‭ ‬و‭ ‬65‭ ‬رخداد‭ ‬لرزه‌ای‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬2.5‭ ‬و‭ ‬بالاتر‭ ‬در‭ ‬سرزمین‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬اطراف‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬مدت‭ ‬زمان‭ ‬27‭ ‬سال‭ ‬از‭ ‬1374‭ ‬تا‭ ‬1402‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬است،‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬تعداد‭ ‬48‭ ‬هزار‭ ‬و‭ ‬557‭ ‬زلزله‭ ‬در‭ ‬داخل‭ ‬سرزمین‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬6508‭ ‬زلزله‭ ‬خارج‭ ‬از‭ ‬مرزهای‭ ‬کشور‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬است.

توزیع‭ ‬تعداد‭ ‬رخداد‭ ‬به‭ ‬ازای‭ ‬بازه‌ای‭ ‬بزرگای‭ ‬آنها‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد،‭ ‬تعداد‭ ‬4‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬7‭ ‬تا‭ ‬7.5‭ ‬(معادل‭ ‬0.007‭ ‬درصد‭ ‬کل‭ ‬زلزله‌ها)؛‭ ‬تعداد‭ ‬32‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی ۶ تا ۷ (‬معادل‭ ‬0.06‭ ‬درصد‭ ‬کل‭ ‬زلزله‌ها)؛‭ ‬تعداد‭ ‬404‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی ۵ تا ۶ (معادل‭ ‬0.7‭ ‬درصد‭ ‬کل‭ ‬زلزله‌ها)؛ تعداد‭ ‬3933‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی ۴ تا ۵ (‬معادل‭ ‬7‭ ‬درصد‭ ‬کل‭ ‬ز‭ ‬لزله‌ها)؛‭ ‬تعداد‭ ‬19036‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی ۳ تا ۴ (معادل‭ ‬35‭ ‬درصدکل‭ ‬زلزله‌ها) و‭ ‬تعداد‭ ‬31656‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی ۲.۵ تا ۳ (معادل‭ ‬58‭ ‬درصد‭ ‬کل‭ ‬زلزله‌ها) بوده‭ ‬است‭.‬

‬استان‌های‭ ‬پرزلزله

بررسی‌های‭ ‬آماری‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد،‭ ‬طی‭ ‬2‭ ‬سال‭ ‬گذشته،‭ ‬از‭ ‬تعداد‭ ‬48‭ ‬هزار‭ ‬و‭ ‬557‭ ‬زلزله‌ای‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬داخل‭ ‬سرزمین‭ ‬ایران‭ ‬رخ‭ ‬داده،‭ ‬بیشترین‭ ‬تعداد‭ ‬زلزله‌ها‭ ‬در‭ ‬استان‌های‭ ‬کرمان،‭ ‬فارس‭ ‬و‭ ‬هرمزگان‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬است‭. ‬بیشترین‭ ‬تعداد‭ ‬زلزله‌های‭ ‬با‭ ‬بزرگی4‭ ‬و‭ ‬بالاتر‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬ترتیب‭ ‬در‭ ‬استان‌های‭ ‬کرمان،‭ ‬هرمزگان‭ ‬و‭ ‬فارس (البته‭ ‬با‭ ‬احتساب‭ ‬پسلرزه‌ها) توزیع‭ ‬شده‌اند‭. ‬

سه‭ ‬استان‭ ‬کرمانشاه،‭ ‬بوشهر‭ ‬و‭ ‬ایلام‭ ‬برای‭ ‬زلزله‌های‭ ‬2.5‭ ‬به‭ ‬بالا‭ ‬و‭ ‬استان‌های‭ ‬بوشهر،‭ ‬کرمانشاه‭ ‬وهرمزگان‭ ‬برای‭ ‬زلزله‌های‭ ‬با‭ ‬بزر‭ ‬گی‭ ‬4‭ ‬و‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬رتبه‌های‭ ‬اول‭ ‬تا‭ ‬سوم‭ ‬را‭ ‬دارند‭. ‬

با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬وقوع‭ ‬پسلرزه‌های‭ ‬متعدد‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬زلزله‌های‭ ‬بزرگ،‭ ‬تعداد‭ ‬زلزله‌ها‭ ‬در‭ ‬محدوده‌های‭ ‬مهلرزه‌ای‭ ‬زلزله‌های‭ ‬بزرگ‭ ‬به‌طورمقطعی‭ ‬افزا‭ ‬یش‭ ‬پیدا‭ ‬می‌کند‭. ‬این‭ ‬امر‭ ‬معرف‭ ‬لرزه‭ ‬خیزی‭ ‬زمینه‌ای‭ ‬آن‭ ‬ناحیه‭ ‬نیست‭ ‬و‭ ‬مناسب‭ ‬است‭ ‬با‭ ‬حذف‭ ‬رویدادهای‭ ‬وابسته (‬دیکلاستر‭ ‬کردن) زلزله‌های‭ ‬مستقل‭ ‬و‭ ‬غیر‭ ‬وابسته‭ ‬نمایش‭ ‬داده‭ ‬شود‭ ‬تا‭ ‬آمار‭ ‬رخدادهای‭ ‬لرزه‌ای‭ ‬در‭ ‬نواحی‭ ‬مختلف‭ ‬همسان‭ ‬و‭ ‬قابل‭ ‬مقایسه‭ ‬شود.

استان‌های‭ ‬کرمان،‭ ‬فارس‭ ‬و‭ ‬هرمزگان‭ ‬رخدادهای‭ ‬لرزه‌ای‭ ‬موثر‭ ‬غیروابسته‭ ‬بیشتری‭ ‬را‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬سایر‭ ‬منا‭ ‬طق‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهند‭.  ‬نتایج‭ ‬این‭ ‬پژوهش‭ ‬آماری‭ ‬همچنین‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد،‭ ‬در‭ ‬بازه‭ ‬زمانی‭ ‬27‭ ‬سال‭ ‬اخیر،‭ ‬تعداد‭ ‬پسلرزه‌های‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬در‭ ‬استان‌های‭ ‬کرمانشاه،‭ ‬ایلام،‭ ‬آذربایجان‭ ‬شرقی،‭ ‬بوشهر،‭ ‬هرمزگان،‭ ‬آذربایجان‭ ‬غربی‭ ‬و‭ ‬کرمان‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬سایر‭ ‬استان‭ ‬بیشتر‭ ‬بوده‭ ‬است‭.‬

۷ درصد‭ ‬از‭ ‬زلزله‌ها‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬از‭ ‬4‭ ‬بوده‌اند

بیت‌اللهی‭ ‬در‭ ‬گزارش‭ ‬پژوهشی‭ ‬خود‭ ‬تصریح‭ ‬کرده‭ ‬است،‭ ‬از‭ ‬تعداد‭ ‬48557‭ ‬زلزله‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬در‭ ‬داخل‭ ‬مساحت‭ ‬سرزمینی‭ ‬ایرا‭ ‬ن‭ ‬در‭ ‬بازه‭ ‬زمانی‭ ‬27‭ ‬ساله،‭ ‬تعداد‭ ‬3632‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬4‭ ‬و‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬از‭ ‬4‭ ‬است‭. ‬حدود‭ ‬7‭ ‬درصد‭ ‬زلزله‌های‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬بزرگی‭ ‬4‭ ‬و‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬از‭ ‬4‭ ‬داشته‌اند‭ . ‬با‭ ‬حدف‭ ‬رخدادهای‭ ‬پسلرزه‌ای،‭ ‬تعداد‭ ‬رخددا‭ ‬26573‭ ‬زلزله‭ ‬می‌شود‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬تعداد‭ ‬2196‭ ‬زلزله‭ ‬دارای‭ ‬بزرگی‭ ‬4‭ ‬و‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬ا‭ ‬ز‭ ‬4‭ ‬است (حدود‭ ‬8‭ ‬درصد‭ ‬رخدادها‭ ‬بزرگی‭ ‬4‭ ‬و‭ ‬بالای‭ ‬4‭ ‬داشته‭ ‬اند.)

پسلرزه‌ها‭ ‬45‭ ‬درصد‭ ‬زلزله‌های‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬2.5‭ ‬به‭ ‬بالا‭ ‬و‭ ‬40‭ ‬درصد‭ ‬زلزله‌های‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬4‭ ‬و‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬از‭ ‬4‭ ‬ر‭ ‬ا‭ ‬در‭ ‬کل‭ ‬کشور‭ ‬شامل‭ ‬می‌شده‌اند‭. ‬با‭ ‬حذف‭ ‬پسلرزه‌ها‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬احتساب‭ ‬تاثیرگذاری‭ ‬زلزله‌های‭ ‬با‭ ‬بزر‭ ‬گای‭ ‬4‭ ‬و‭ ‬بزر‭ ‬گتر‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬بافر‭ ‬100‭ ‬کیلومتری‭ ‬محدوده‌های‭ ‬استانی‭ ‬می‌توان‭ ‬استان‌های‭ ‬فارس،‭ ‬هرمزگان،‭ ‬کرمان،‭ ‬بوشهر‭ ‬و‭ ‬خوزستان‭ ‬را‭ ‬استان‌های‭ ‬با‭ ‬تعداد‭ ‬بیشتر‭ ‬زلزله‌های‭ ‬متوسط‭ ‬و‭ ‬بزرگ‭ ‬معرفی‭ ‬کرد.

‬از‭ ‬نظر‭ ‬اثرپذیری‭ ‬از‭ ‬زلزله‌های‭ ‬رخ‭ ‬داده،‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬مساحت‭ ‬استان‌ها‭ ‬و‭ ‬تعداد‭ ‬زلزله‌های‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬4‭ ‬و‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬از ۴ (‬با‭ ‬حذف‭ ‬پسلرزه‌‬ها)،‭ ‬استان‌های‭ ‬کهگیلویه‭ ‬و‭ ‬بویراحمد،‭ ‬بوشهر،‭ ‬چهارمحال‭ ‬و‭ ‬بختیاری،‭ ‬ایلام‭ ‬و‭ ‬البرز‭ ‬را‭ ‬جزو‭ ‬استان‌های‭ ‬تاثیرپذیر‭ ‬از‭ ‬زلزله‌های‭ ‬متوسط‭ ‬و‭ ‬بزرگ‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬تلقی‭ ‬کرد‭. ‬

براساس‭ ‬تعداد‭ ‬رخداد‭ ‬زلزله‌های‭ ‬با‭ ‬اثر‭ ‬تخریبی (زلزله‌های‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬5‭ ‬و‭ ‬بالاتر)، استان‌های‭ ‬هرمزگان،‭ ‬کرمان،‭ ‬فارس،‭ ‬خراسان‭ ‬رضوی،‭ ‬خراسان‭ ‬جنوبی‭ ‬و‭ ‬بوشهر‭ ‬در‭ ‬صدر‭ ‬قرار‭ ‬می‌گیرند‭ . ‬برپایه‭ ‬برآوردهای‭ ‬27‭ ‬ساله‭ ‬رخداد‭ ‬زمین‭ ‬لرزه‌ها‭ ‬در‭ ‬ایران‭ ‬می‌توان‭ ‬گفت‭ ‬که‭ ‬به‌طور‭ ‬متوسط‭ ‬هر‭ ‬سال‭ ‬رخداد‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬9‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬5‭ ‬و‭ ‬بالاتر (بدون‭ ‬احتساب‭ ‬پسلرزه‭ ‬ها) قابل‭ ‬انتظار‭ ‬است‭. ‬

برپایه‭ ‬تعداد‭ ‬رخدادهای‭ ‬لرزه‌ای‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬6‭ ‬و‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬از‭ ‬آن،‭ ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬می‌شود،‭ ‬که‭ ‬احتمال‭ ‬وقوع‭ ‬سالانه‭ ‬یک‭ ‬زلزله‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬6‭ ‬و‭ ‬بالاتر‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬کشور‭ ‬ایران‭ ‬وجود‭ ‬دارد. برهمین‭ ‬مبنا،‭ ‬هر‭ ‬10‭ ‬سال‭ ‬هم‭ ‬رخداد‭ ‬زلزله‌ای‭ ‬با‭ ‬بزرگی‭ ‬7‭ ‬و‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭.‬

نمودار

نمودار