دومین هفته معاملاتی است که بازار سرمایه روندی مثبت دارد و توانسته در یک هفته بازدهی بیش از دو درصدی را ثبت کند. به عقیده بسیاری از کارشناسان این موضوع مثبت شدن بازار ناشی از اخبار مثبت است. به جز نرخ خوراک پتروشیمی‌ها مهم‌ترین خبر هفته اخیر را می‌توان شکست بانک مرکزی درخصوص تغییر نرخ تسعیر ارز محصولات پالایشی و پتروشیمی دانست که اکنون نرخ ارز در بازار مبادله اول معیار تعیین بهای پایه این محصولات در بازار فیزیکی بورس کالا است.
نرخ تسعیر ارز تغییر کرد
پس از نامه وزارت نفت، نرخ تسعیر ارز پتروشیمی‌ها از نیمه شهریور ماه تغییر کرد؛ بانک‌مرکزی در مکاتبه با وزارت نفت، نرخ فروش حواله مرکز مبادله ارز و طلای ایران را مبنای نرخ تسعیر قیمت خوراک و قیمت پایه محصولات پالایشی و پتروشیمی در بورس‌کالا اعلام کرد. در این نامه آمده است؛ ترتیبی اتخاذ کنند تا نرخ فروش حواله مرکز مبادله ارز و طلای ایران مبنای نرخ تسعیر قیمت خوراک و قیمت پایه بورس‌کالا قرار گیرد. این تصمیم مورد تایید بانک مرکزی و لازم‌الاجرا است.
این تغییر درحالی است که محمدرضا فرزین، رییس کل بانک‌مرکزی نیمه دی ماه سال گذشته و با افزایش نرخ ارز از تثبیت نرخ ارز نیمایی در محدوده ۲۸هزار تومان خبر داده بود و پس از این تاریخ نرخ تسعیر ارز در تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی و پالایشی نیز 28 هزار و 500 تومان بود. تثبیت نرخ تسعیر ارز محصولات پتروشیمی و پالایشی برای عرضه در بورس کالا با هدف جلوگیری از رشد نرخ این محصولات و درواقع کنترل تورم در این بخش انجام شد.
البته تورم و انتظارات تورمی همواره به معاملات کالایی جهت می‌دهد و لزوما تعیین قیمت پایه کمتر از انتظارات تورمی به فروش محصول ارزان از رینگ فیزیکی بورس کالا و در نهایت تحویل کالای ارزان به دست مصرف‌کننده نهایی منجر نمی‌شود. چندی پیش بود که مهدوی ابهر دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی، عنوان کرد که نتیجه جلسه مشترک وزیر صمت، اقتصاد و نفت با معاون اول رییس‌جمهور، فرموله شدن قیمت‌گذاری خوراک و گاز صنایع بود و همین ادعا در کنار تاییدیه خاندوزی، وزیر اقتصاد، در رابطه با تصمیمات جدید دولت برای صنایع، جرقه برگشت بورس به مسیر صعودی را ایجاد کرد. در این نامه ذکر شده که با وجود برگشت نرخ خوراک به فرمول ۸ سال قبل، کف نرخ هاب‌های خارجی نباید زیر ۵ هزار تومان باشد و سقف آن نیز نباید از میانگین نرخ گاز صادراتی در ماه گذشته پیشی بگیرد که بعضا نرخ ۳۰ سنتی را برای آن در نظر می‌گیرند.
در این میان برخی شنیده‌ها از احتمال آزادسازی نرخ دلار پتروشیمی‌ها طی روزها و هفته‌های آتی خبر دادند که در روز دوشنبه با تایید این موضوع از سمت امیرمهدی صبایی، سخنگوی سازمان بورس و همچنین ابلاغیه بانک مرکزی رسمیت یافت و اتفاق مثبتی را برای این گروه و کلیت بازار رقم زد. با این حال همچنان برخی کارشناسان اعتقاد دارند که با نرخ گاز در هاب‌های اروپایی و نرخ گاز صادراتی ایران، هم‌اکنون نرخ خوراک پتروشیمی‌ها عددی مابین ۵۷۰۰ تا ۶۰۰۰ تومان خواهد بود که با احتساب مالیات و ارزش افزوده به بالای ۶۰۰۰ تومان می‌رود و با وجود بهتر شدن نسبت به نرخ ثابت ۷۰۰۰ تومانی، فعلا جذابیت بالایی کسب نکرده است که همین موضوع یکی از دلایل عدم واکنش جدی گروه پالایشی به این خبر است. در این میان عدم شفاف‌سازی شرکت‌های پتروشیمی و اطلاع‌رسانی در رابطه با یک نرخ گاز مشخص، بر ابهام‌های این موضوع افزوده است.
نفت صعودی شد!
قیمت نفت نیز تاثیر بسزایی روی بازار سرمایه دارد و می‌تواند شرایط صنایع را تغییر دهد. عربستان سعودی سه شنبه هفته جاری اعلام کرد با هدف تقویت اقدامات احتیاطی که از سوی تولیدکنندگان اوپک پلاس به منظور حمایت از ثبات و توازن بازارهای نفت انجام شده است، کاهش تولید روزانه یک میلیون بشکه‌ای خود را تا دسامبر سال ۲۰۲۳ تمدید می‌کند. این کاهش که سطح تولید نفت عربستان سعودی را تا پایان سال میلادی جاری، به ۹ میلیون بشکه در روز می‌رساند، به صورت ماهانه بازبینی خواهد شد تا در صورت لزوم و بر اساس شرایط بازار، افزایش یا کاهش بیشتری پیدا کند.
روسیه هم صادرات نفت خود را تا پایان دسامبر سال ۲۰۲۳، به میزان ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد داد و این کاهش را هر ماه بازبینی می‌کند تا در صورت لزوم، تغییرات لازم را اعمال کند.این اقدامات عربستان سعودی، قیمت نفت برنت را به بالای ۹۰ دلار در هر بشکه و نفت وست تگزاس اینترمدیت امریکا را به حدود ۸۸ دلار در هر بشکه رساند. در پی اعلام این تصمیم، واحد تحقیقات کالای گلدمن ساکس در یادداشتی نوشت: تداوم کاهش تولید نفت، ریسک‌های صعودی برای قیمت نفت را افزایش می‌دهد. سناریویی را در نظر بگیرید که در آن، اوپک پلاس به کاهش تولید سال ۲۰۲۳، تا پایان سال ۲۰۲۴ ادامه می‌دهد و عربستان سعودی، تولید خود را به تدریج افزایش می‌دهد. در چنین سناریویی، قیمت نفت در دسامبر سال ۲۰۲۴، به ۱۰۷ دلار در هر بشکه صعود خواهد کرد اما این سناریوی اصلی این بانک وال استریت نیست. به گفته تحلیلگران گلدمن ساکس، این دیدگاه پایه گلدمن ساکس نیست زیرا با توجه به عرضه قوی، واکنش سرمایه‌گذاری به بحران انرژی سال ۲۰۲۲، رشد عرضه نفت شیل امریکا و اهمیت سیاسی قیمت بنزین در این کشور، بعید به نظر می‌رسد اوپک پلاس بخواهد قیمت نفت در بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه را دنبال کند.
بازار از دریچه معاملات
شاخص کل در آخرین روز کاری هفته به رقم 2 میلیون و 150 هزار و 984 واحد رسید و نسبت به آخرین روز معاملاتی هفته قبل 46 هزار و 164 واحد بالا‌تر ایستاد و بازدهی هفته شاخص بورس مثبت 2.2 درصد شد. شاخص هم وزن نیز در پایان هفته نسبت به هفته پیشین 15 هزار و 901 واحد بالا‌تر ایستاد و بازدهی مثبت 2.2 درصدی را ثبت کرد. در هفته اخیر، شاخص کل بورس تهران در روز شنبه افزایش هزار و 18 واحدی داشت و روز یکشنبه شاخص 6 هزار و 220 واحد رشد پیدا کرد.
روز دوشنبه شاخص 24 هزار و 493 واحد رشد کرد. روز سه‌شنبه نیز شاخص برای دهمین روز متوالی صعود کرد و 14 هزار و 839 واحد بالا آمد. در این هفته، میانگین ارزش معاملات بازار سهام 68 هزار و 391 میلیارد تومان بود که نسبت به هفته پیشین 18 درصد افزایش یافته است. میانگین ارزش معاملات خرد بورس نیز 6 هزار و 130 میلیارد تومان بود که نسبت به رقم 6 هزار و 693 میلیاردی هفته پیشین، کاهش 8 درصدی داشته است. میانگین ارزش صف‌های فروش در هفته اخیر 330 میلیارد تومان بود که از میانگین هفته پیشین 56 میلیارد تومان کمتر بود و افت 14 درصدی داشته است. بالاترین رقم هفته 382 میلیارد تومان بود که در روز شنبه ثبت شد و کمترین رقم 287 میلیارد تومان بود که در روز سه‌شنبه ثبت شد. میانگین ارزش صف‌های خرید در هفته اخیر 308 میلیارد تومان بود که از میانگین هفته گذشته یک میلیارد تومان بیشتر بود.
در این هفته، میانگین ارزش صف‌های خرید 0.3 درصد افزایش یافته است. بالاترین رقم هفته 359 میلیارد تومان بود و در روز دوشنبه ثبت شد، پایین‌ترین رقم به روز سه‌شنبه برمی‌گردد که 218 میلیارد تومان بود. در اولین روز معاملاتی هفته، پول حقیقی از بازار خارج شد که ارزش آن 517 میلیارد تومان بود. روز یکشنبه نیز 163 میلیارد تومان خارج شد. اما روز دوشنبه 214 میلیارد تومان وارد شد. روز سه‌شنبه نیز 118 میلیارد تومان خارج شد. در مجموع کل هفته 584 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد و میانگین روزانه خروج پول حقیقی 146 میلیارد تومان بود.
