بازار ارز 3 نرخ دارد
گروه بانک و بیمه|
رییس انجمن صنفی کارفرمایان سکه و صرافان ضمن تشریح ابعاد دستورالعمل بانک مرکزی برای تطبیق فعالیت و تاسیس صرافیها، صرافی بانکها را هزینه اضافی برای بیتالمال عنوان کرد و با اشاره به عملکرد غیرمتعارف صرافی یک بانک گفت که درحال حاضر برخلاف آنچه اعلام میشود دلار سه نرخ دارد؛ مبادلهیی، آزاد و پارسیانی!
عباس مسعودی در نشستی خبری دستورالعمل مصوب مرداد سال گذشته که بعد از بازنگری مصوبه مرداد سال 1392 برای اجرا ابلاغ شد و اکنون چند روزی از مهلت یک ساله انطباق صرافان با آن میگذرد را تضییع حقوق مردم و بیتالمال دانست و گفت: در این رابطه دلایل مشخص و قانونی داریم و براساس آن اقدامات و مکاتبات زیادی با دستگاههای ذیربط انجام شده چراکه به خطرات اجرایی شدن آن واقف بوده و معتقدیم که این دستورالعمل قابلیت اجرا ندارد. وی در ادامه به بررسی دستورالعمل جدید از دو منظر حقوقی و اقتصادی پرداخت و توضیح داد: بعد از تحلیل ابعاد این مصوبه که در اختیار مقامات مسوول هم قرار گرفته است اینگونه برآورد میشود که موجب ایجاد انحصار، شرایط ضد رقابتی، تورم، رکود و پولشویی میشود.
اختیارات ویژه برای بانکها
مسعودی با بیان اینکه دستورالعمل جدید اختیارات ویژهیی به صرافیهای بانکی و خود بانکها میدهد ادامه داد: در این حالت این صرافیها به پشتوانه منابع عظیم مالی که در اختیار دارند میتوانند سهم حداکثری را از بازار ارز و نقل و انتقالات آن به سیطره خود درآورند. در این حالت به دلایل مختلف صرافیهای تضامنی را ناچار به واگذاری بازار ارز به سیستم بانکی میکنند که به معنای نابودی بخش خصوصی و انحصار برای بخش دولتی است. وی با بیان اینکه درحال حاضر ظاهرا 70 تا 80درصد تقاضا دست صرافی بانکهاست، گفت: اما در واقعیت این صرافان خصوصی هستند که کارگزاری صرافی بانکها را برعهده داشته و نمیگذارند کار آنها روی زمین بماند، موضوعی که موجب شده، وجود صرافی بانکها هزینهیی اضافی برای بیتالمال باشد چراکه تمام کارها و سفارشهایی که جذب میکنند را صرافان خصوصی انجام داده و کارهای آنها را طی انعقاد قرارداد پیش میبرند.
رییس انجمن صنفی کارفرمایان سکه و صرافان از اقدامات خارج از عرف صرافی یکی از بانکها در بازار ارز نیز پرده برداشت و تصریح کرد: تعجبآور است که درحال حاضر یک صرافی میتواند حجم قابل توجهی دلار در بازار آن هم کف بازار افشار توزیع کند.
وی توضیحات بیشتری ارائه کرد و گفت: درحال حاضر برخلاف آنچه عنوان میشود که دلار دو نرخی است سه نرخ دارد؛ نرخ آزاد، مبادلهیی و پارسیانی. چراکه همه میدانند صرافی بانک پارسیان است که در بازار غیرمجازها ارز را به فروش میرساند و نرخ سوم را تعیین میکند که نرخ آن معمولا پایینتر از نرخ بازار است. دقیقا در ساعتهایی که صرافی پارسیان دلار عرضه میکند، اندکی ریزش وجود دارد ولی بعد از آن دیگر تاثیری در بازار ندارد، معاملاتی که خارج از صرافی در بازار انجام شده و در سامانه سنا هم ثبت نمیشود.
تفکر اصلی کنار گذاشتن صرافیهای تضامنی است
مسعودی یادآور شد: اگر تخلفات در حوزه ارزی تا قبل از اجرای دستورالعمل جدید غیررسمی و مخفیانه بوده با اجرای آن صرافی بانکها از داشتن شرایط قانونی ورود به عرصه تبادلات ارزی مستثنا شدهاند که به صراحت نقضکننده ماده 35 قانون پولی و بانکی است و اجازه میدهد که این سهامداران بتوانند به عضویت هیات مدیره و داشتن سهم یا مشارکت همزمان در تاسیس سایر صرافیها داشته باشند در واقع این بند شائبه رخنه فساد را ایجاد میکند.
وی با بیان اینکه در تبصره ماده (9) به وضوع اعلام شده که 70درصد صرافی بانکها باید به نام موسسه یا بانک باشد، افزود: همچنین تاکید شده که کسی که کمتر از 5درصد از این سهم را دارد از شرایط صلاحیت فردی معاف و شرط مدیرعاملی و عضویت در هیات مدیره یک صرافی دیگر هم معاف است؛ بنابراین به سهامدار جز صرافی اجازه میدهد، عضو تمامی شرکتهای صرافیهای دیگر هم باشد به عبارتی دیگر مجوز میدهد تا بانکها به طور زنجیروار بتوانند با یکدیگر مجموعهیی را تشکیل داده و بر بازار تسلط داشته باشند که به نوعی کنارزدن شرکتهای تضامنی است.
رییس انجمن صنفی کارفرمایان سکه و صرافان این را هم گفت که در بند دیگر این دستورالعمل به صراف تضامنی تکلیف میکند که باید پول خود را نزد رقیب خود مسدود کند و امتیاز ویژهیی برای آنها محسوب میشود و نمونه بارز تبعیض است در عین حال که در مادهیی دیگر نیز تاکید دارد، شرکتهای تضامنی از تاسیس شعب ممنوع هستند درحالی که خلاف قانون است.
وی با اشاره به بخش دیگری از دستورالعمل در رابطه با انحلال صرافیها گفت: بانک مرکزی در دستورالعمل و اساسنامه تیپ تاکید دارد که به تشخیص این بانک میتواند هر زمانی، مجوز و شرکت را منحل کند که این موضوع بر خلاف قانون تجارت بوده و انحلال شرکت تنها در حیطه مجمع فوقالعاده و در اختیار شرکاست و باید دنبال اهداف چنین اختیارات گستردهیی بود. مسعودی ادامه داد: بند (5) ماه (1) نیز تعریف مبهمی از کارگزار ارائه کرده است. وی وجود مغایرتهای متعدد در دستورالعمل صرافیها با قوانین بالادستی ازجمله قانون تجارت را مورد اشاره قرار داد و گفت: آنچه مسلم است عدم رعایت تشریفات قانونی در مراحل تدوین و تصویب و ابلاغ این دستورالعمل است به طوری که طبق قانون بانک مرکزی موظف به ارائه قوانین و مقررات مربوط به صدور مجوز توسط ادارات خود بوده که از چهار سال پیش برای همه دستگاههای اجرایی وجود داشته اما از سوی بانک مرکزی برخلاف قانون انجام نشده و این مهم بر عهده هیات مقرراتزدایی است که با پیگیریهایی که داشتیم درحال رسیدگی است.
رییس انجمن صنفی کارفرمایان سکه و صرافان تصریح کرد: در مجموع کلیت این چند ماده نشاندهنده تفکری حاکم بر تدوین این دستورالعمل بوده که میخواهد صرافیهای تضامنی را کنار گذاشته و مجموعهیی با حضور صرافیهای بانکی و عدهیی خاص که به آنها اجازه داده شده تا بازار را در دست بگیرند، تشکیل شود و با این تفاسیر اجرای چنین دستورالعملی مفسدهانگیز و چالشی بوده و میتواند سیستم ارزی کشور را با مخاطرات بسیاری چیزی شبیه اتفاقات سال 1389 تا 1392 مواجه کند.