بنابر اظهارات رييس انجمن روانشناسي تربيتي ايران، گرچه تاكنون تصور مي‌شد دوره نوجواني از حوالي ۱۲ سالگي آغاز و تا ۱۹ سالگي به پايان مي‌رسد اما برخي متخصصان معتقدند نوجواني شامل ۳ مرحله اوليه، مياني و پاياني مي‌شود كه از حوالي۱۰ سالگي آغاز و تا ۲۴ سالگي طول مي‌كشد. دكتر فريبرز درتاج همزمان با روز نوجوان درباره اينكه چه بازه سني را مي‌توان دوره «نوجواني» ناميد؟، اظهار كرد: طبق تعريف فرهنگ جامع روانشناسي و روانپزشكي، نوجواني حالت يا دوره رشد، از بلوغ تا باليدگي (maturity) است كه در افراد طبيعي، شروع آن همزمان با ظاهر شدن صفات جنسي ثانوي در حدود ۱۲ سالگي و ختم آن در حدود ۱۹ سالگي است كه با محدوده سني سازمان بهداشت جهاني (WHO) از نوجواني، متناسب است. اين استاد دانشگاه علامه طباطبايي در عين حال ادامه داد: اما برخي متخصصان مي‌گويند دوران نوجواني كه تا به حال تصور مي‌شد در ۱۹ سالگي به پايان مي‌رسد، اكنون از سنين ۱۰ تا ۲۴ سالگي طول مي‌كشد. مراحل آن نيز شامل، نوجواني اوليه Early Adolescence (سنين ۱۰ تا ۱۳)، نوجواني مياني Middle Adolescence (سنين ۱۴ تا ۱۷) و نوجواني پاياني Late Adolescents (سنين ۱۸ تا ۲۴) مي‌شود. او ادامه داد: درواقع اين دسته از متخصصان معتقدند تعريف سن، اختياري است اما تعريف فعلي از نوجواني بيش از اندازه محدود است و در عصر حاضر سنين بين ۱۰ تا ۲۴ سالگي، نوجواني را بهتر تعريف مي‌كند. در مقاله‌اي كه در نشريه سلامت كودكان و نوجوانان لنسِت (Lancet) نيز منتشر شده است، محققان اين عقيده را مطرح كرده‌اند كه تعريف اوليه نوجواني (۱۲ تا ۱۹ سال) بايد تغيير كند تا قوانين مربوط به آن، قوانين مناسب‌تري باشند.
«سن» روش مناسبي براي تعريف دوران نوجواني نيست
رييس انجمن روانشناسي تربيتي ايران تصريح كرد: همچنين از نظر بسياري از روانشناسان هم، سن روش مناسبي براي تعريف دوران نوجواني نيست. سن اغلب براي ارزيابي و مقايسه تغييرات بيولوژيكي (به عنوان مثال بلوغ) كه نسبتا جهاني است، مناسب است و براي دوران نوجواني كه دوران گذار از كودكي به بزرگسالي است و محدود به تغييرات فيزيولوژيك و بدني نمي‌شود، كاربردي ندارد. به گفته درتاج، رشد در نوجواني در سه سطح زيستي يا فيزيولوژيكي، رواني و اجتماعي روي مي‌دهد كه هر سه اين مولفه‌ها با يكديگر رابطه نزديكي دارند.
پايان دوره نوجواني زماني است كه نوجوان امتيازات ويژه افراد بالغ را كسب مي‌كنند
اين استاد دانشگاه توضيح داد: از نظر «فيزيولوژيكي» شروع نوجواني با آخرين شتاب‌گيري رشد استخوان‌بندي و آغاز رشد جنسي همراه است. از نظر «رواني» شروع نوجواني با تسريع رشد شناختي و شكل‌گيري ويژگي‌ها و صفات شخصيتي و از نظر «اجتماعي» با آماده شدن براي نقش جواني و بزرگسالي مشخص مي‌شود. در واقع پايان اين دوره زماني است كه نوجوان امتيازات ويژه افراد بالغ را كسب مي‌كنند و اين مولفه‌اي است كه زمان، مقدار و كيفيت آن در جوامع مختلف متفاوت است. او در عين حال خاطرنشان كرد: البته بايد توجه داشت كه تفكيك بين بلوغ (puberty) كه يك فرآيند تغيير فيزيكي است با نوجواني كه يك فرآيند تغيير رواني است، اهميت دارد. در مطلوب‌ترين شرايط اين دو فرآيند به صورت همزمان روي مي‌دهند، در غير اين صورت نوجوان ناگزير به مدارا با استرس‌ها و مشكلات اضافي است.
نيمي از اختلالات رواني قبل از سن ۱۴ سالگي شروع مي‌شود
درتاج با بيان اينكه براساس اعلام سازمان‌هاي مربوط به بهداشت رواني به ازاي هر پنج نوجوان بالغ يك اختلال روانشناختي قابل تشخيص است، درباره آمارهاي موجود درباره اختلالات روانشناختي نوجوانان، بيان كرد: همچنين بر اساس آمار جهاني، از هر نوجوان حداقل يكي از آنها با يك مشكل رفتاري روبرو است كه اين رقم در واقع ۲۰ درصد نوجوانان را شامل مي‌شود. همچنين نيمي از اختلالات رواني قبل از سن ۱۴ سالگي و حدود ۷۵ درصد از اختلالات روانشناختي كه در بزرگسالان وجود دارد، از سن ۱۴ سالگي شروع مي‌شود. اين روانشناس تاكيد كرد: مطالعات انجام شده در كانادا و ايالات متحده نشان داده، سلامت روان در بين نوجوانان يك مساله جدي در بهداشت عمومي و رواني است. عدم توجه به بهزيستي رواني نوجوانان، در اين مرحله مهم اجتماعي شدن، ممكن است منجر به عواقب جبران‌ناپذيري در سلامت روان شود كه ممكن است در طول زندگي باقي بماند و از ظرفيت بهره‌وري اقتصادي-اجتماعي جوامع بكاهد، از اين رو محققان سعي كرده‌اند از بسياري جهات عملكرد روانشناختي را تعريف كنند. با اين حال، درك عملكرد روانشناختي در نتيجه درك اختلالات عاطفي و رفتاري متناسب با شرايط دروني و بيروني است.
افسردگي، اضطراب و استرس از جمله شايع‌ترين اختلالات دوران نوجواني
اين استاد دانشگاه در پاسخ به اينكه شايع‌ترين اختلالات روانشناختي كه نوجوانان با آنها درگير هستند، چيست، عنوان كرد: از شايع‌ترين اختلالات‌روانشناختي در دوران نوجواني مي‌توان به افسردگي، اضطراب، استرس و اختلال خوردن اشاره كرد. گزارشي از انجمن روانشناسي امريكا نشان داد كه ۹۱ درصد از نسل نوجوان علائم جسمي يا عاطفي استرس يا اضطراب و افسردگي را تجربه كرده‌اند.
