بانك جهاني با وجود پيش‌بيني نفت ۸۱ دلاري در سال ۲۰۲۳ ميلادي اعلام كرد تنش‌ها در خاورميانه مي‌تواند قيمت نفت را افزايش دهد. قيمت نفت اين روزها به بحث پرچالش تبديل شده است و نوسان آن در هفته‌هاي گذشته منجر به اظهارنظر‌هاي تحليلگران اين حوزه شده است. قيمت نفت كه ۹۰ دلار را به چشم ديد و به مرز ۱۰۰ دلار هم رسيد، كارشناسان اين حوزه را با توجه به شرايط حاكم به اين نتيجه رساند كه اين نوسان همچنان ادامه دارد.
به گزارش «تعادل»، بانك جهاني روز دوشنبه (هشتم آبان‌ماه) اعلام كرد انتظار مي‌رود ميانگين قيمت‌هاي جهاني نفت خام در سه ماه چهارم امسال به‌طور ميانگين ۹۰ دلار براي هر بشكه باشد و با توجه به كند شدن رشد اقتصادي و به‌دنبال آن كاهش تقاضا، برآورد مي‌شود اين رقم در سال ۲۰۲۳ ميلادي به‌طور ميانگين به ۸۱ دلار براي هر بشكه برسد.
اين نهاد هشدار داد كه تشديد تنش‌هاي اخير در خاورميانه مي‌تواند قيمت‌ها را به‌طور قابل توجهي افزايش دهد.
تازه‌ترين گزارش بانك جهاني از چشم‌انداز بازار كالا نشان از آن دارد كه قيمت نفت از زمان آغاز جنگ رژيم صهيونيستي و حماس تنها حدود ۶ درصد افزايش يافته است، در حالي كه قيمت كالاهاي كشاورزي، بيشتر فلزات و ديگر كالاها افزايش چنداني نداشته‌اند.
اين گزارش سه سناريوي خطر را بر اساس دوره‌هاي تاريخي مربوط به درگيري‌هاي منطقه‌اي از دهه ۱۹۷۰ ميلادي با شدت و پيامدهاي فزاينده ترسيم مي‌كند.
سناريوي نخست با عنوان «اختلال اندك» مربوط به كاهش توليد نفت كه در طول ناآرامي‌هاي سال ۲۰۱۱ ميلادي ليبي بين ۵۰۰ هزار بشكه تا ۲ ميليون بشكه بود، وقوع چنين سناريويي مي‌تواند قيمت نفت را تا محدوده ۹۳ تا ۱۰۲ دلار براي هر بشكه در سه ماهه چهارم افزايش دهد. سناريوي دوم «اختلال متوسط» مشابه جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ ميلادي كه باعث كاهش ۳ تا ۵ ميليون بشكه‌اي عرضه روزانه نفت شد، خواهد بود و اين وضع مي‌تواند قيمت‌ها را به بازه ۱۰۹ تا ۱۲۱ دلار براي هر بشكه برساند. بانك جهاني سناريوي سوم را «اختلال بزرگ» نامگذاري كرده است كه شرايط را مشابه تأثير تحريم كشورهاي عربي عليه رژيم صهيونيستي در سال ۱۹۷۳ ميلادي برآورد مي‌كند. در آن دوره عرضه جهاني نفت ۶ تا ۸ ميليون بشكه در روز كاهش يافت. اين سناريو قيمت‌ها را به ۱۴۰ تا ۱۵۷ دلار براي هر بشكه مي‌رساند كه نشان از جهش تا ۷۵ درصدي دارد. آيهان كوسه، معاون اقتصادي بانك جهاني گفت: در صورت تداوم قيمت‌هاي بالاي نفت، قيمت مواد غذايي هم به‌ناچار شاهد افزايش خواهد بود، چنانچه قيمت نفت با شوكي شديد روبرو شود، تورم قيمت مواد غذايي كه پيش‌تر در بسياري از كشورهاي در حال توسعه رخ داده بود، تشديد خواهد شد. تازه‌ترين گزارش بانك جهاني نشان از اين دارد كه تقاضاي نفت چين با توجه به فشارهاي موجود در بخش املاك و مستغلات اين كشور به طرز شگفت‌آوري انعطاف‌پذير بوده و در ۹ ماه نخست سال ۲۰۲۳ نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۲ ميلادي ۱۲ درصد افزايش يافته است. بانك جهاني اعلام كرد كه توليد و صادرات نفت روسيه امسال با وجود تحريم‌هاي غرب عليه نفت روسيه در پي تنش‌هاي مسكو - كي‌يف، نسبتاً ثابت بوده است. صادرات روسيه به اتحاديه اروپا، ايالات متحده امريكا، انگليس و ديگر كشورهاي غربي در بازه زماني سال‌هاي ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، ۵۳ درصد كاهش يافت، اما صادرات تا حد زيادي با افزايش ۴۰ درصدي فروش به چين، هند و تركيه نسبت به مدت مشابه جايگزين شد.
بانك جهاني با اشاره به اينكه قيمت كنوني نفت خام روسيه در سطوح ۷۰ دلار براي هر بشكه است، گفت: طرح سقف قيمتي براي محموله‌هاي صادراتي نفت خام روسيه كه در اواخر سال ۲۰۲۲ ميلادي به رهبري اعضاي گروه هفت (G7) اعمال شد، با توجه به افزايش اخير قيمت‌هاي نفت خام اورال، به‌طور فزاينده غيرقابل اجرا به نظر مي‌رسد. به نظر مي‌رسد روسيه با تشكيل يك «ناوگان مخفي از نفتكش‌ها توانسته است خارج از سقف بازرگاني تجارت كند؛ شاخص نفت اورال به‌تازگي براي بيش از سه ماه طرح سقف قيمتي را نقض كرده و در ماه اوت به‌طور ميانگين ۸۰ دلار در هر بشكه بوده است. بر اساس گزارش رويترز بانك جهاني اعلام كرد اگر تنش‌هاي نظامي بين رژيم صهيونيستي و حماس تشديد شود، سياست‌گذاران در كشورهاي در حال توسعه بايد اقدام‌هايي را براي مديريت افزايش احتمالي تورم اصلي انجام دهند. بر اساس اعلام اين نهاد جهاني، دولت‌ها بايد از محدوديت‌هاي تجاري مانند ممنوعيت صادرات مواد غذايي و كود اجتناب كنند، زيرا اين محدوديت‌ها اغلب نوسان قيمت‌ها و ناامني غذايي را تشديد مي‌كنند. از طرف ديگر قيمت نفت در هفته‌هاي اخير روند پر فراز و فرودي را به خود ديده است به‌طوري كه قيمت نفت برنت كه به يك‌باره به مرز صد دلار رسيده بود با اعلام افزايش عرضه نفت از سوي عربستان فروكش كرد. افزايش قيمتي كه بسياري از كارشناسان دلايل متعددي را براي آن عنوان كردند از جمله كاهش عرضه نفت توسط اوپك پلاس؛ اما حالا عربستان با افزايش دوباره عرضه خود قيمت نفت را جابه‌جا كرد. به گفته تحليلگران، كاهش عرضه نفت برخي از كشور‌ها منجر به بالا رفتن قيمت شده است. همچنين تصميم اخير اوپك پلاس مبني بر كاهش‌هاي داوطلبانه نفت و كاهش‌هايي كه براي آن تصميم‌گيري شده است براي برخي از اعضا بيش از تعهدات موجود بوده كه در نتيجه منجر به افزايش قيمت نفت شده است. قيمت نفت در معاملات روزهاي گذشته، تحت تاثير دورنماي تشديد تنش‌هاي ژئوپليتيكي در خاورميانه، اندكي افزايش يافته است. اما اين افزايش تا كجا ادامه پيدا كند در اما و اگرها گير كرده است. گزارش‌هايي مبني بر ادعاي امريكا براي حمله به مواضع تحت حمايت ايران در سوريه نگراني در مورد گسترش درگيري بين رژيم صهيونيستي و حماس و تاثير آن بر عرضه نفت خاورميانه را افزايش داده است.
پنتاگون ادعا مي‌كند حمله به دو تاسيسات در شرق سوريه پاسخي است به حمله به پايگاه‌هاي ارتش امريكا در عراق و سوريه. حمله به پايگاه‌هاي امريكايي از آغاز درگيري بين رژيم صهيونيستي و حماس در هفتم اكتبر افزايش يافته است. گرچه اين حمله‌ها مستقيماً عرضه نفت را تحت تاثير قرار نمي‌دهد، اما اين ترس وجود دارد كه درگيري در نوار غزه بين رژيم صهيونيستي با حمايت امريكا و حماس ممكن است گسترش يافته و عرضه نفت ايران به عنوان يكي از توليد‌كنندگان بزرگ دنيا را تحت تاثير قرار دهد. گسترش جنگ همچنين صادرات عربستان بزرگ‌ترين صادر‌كننده نفت دنيا و ساير توليد‌كنندگان حاشيه خليج فارس را هم كاهش مي‌دهد. از سوي ديگر، تحليلگران بانك سرمايه‌گذاري گلدمن ساكس همچنان پيش بيني مي‌كنند متوسط قيمت نفت خام برنت در سه ماهه اول 2024 برابر با 95 دلار در هر بشكه باشد. اما اعلام كردند كاهش صادرات نفت ايران مي‌تواند اين رقم را 5 درصد افزايش دهد.
از طرف ديگر، تمديد كاهش توليد داوطلبانه عربستان و روسيه تا پايان سال جاري ميلادي بيش از پيش بازارهاي جهاني را با كمبود مواجه كرده و از قيمت نفت حمايت مي‌كند. براساس اين گزارش، تحليلگران گلدمن ساكس، پيش بيني خود از قيمت نفت برنت در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۴ را تغيير نداده و ۹۵ دلار در هر بشكه حفظ كردند. اين تحليلگران در يادداشتي نوشتند: در صورت مختل شدن تجارت نفت از مسير تنگه هرمز كه محل ترانزيت ۱۷ درصد از توليد نفت جهان است، قيمت نفت ممكن است ۲۰ درصد افزايش پيدا كند. از سوي ديگر، بر اساس گزارش رويترز، به گفته اين تحليلگران، كاهش داوطلبانه عرضه اضافي نفت توسط عربستان سعودي و روسيه كه تا پايان سال ۲۰۲۳ ادامه خواهدداشت، بازارهاي جهاني را دچار محدوديت عرضه كرده و از قيمت‌ها پشتيباني مي‌كند. تحليلگران قبلاً اعلام كرده بودند كه عربستان براي پيشبرد طرح‌هاي اقتصادي خود به نفت 90 دلار در هر بشكه نياز دارد. اما اگر قيمت نفت تا اين رقم افزايش يابد، نتيجه عكس بر تقاضا مي‌گذارد و اين چيزي نيست كه عربستان و اعضاي اوپك مي‌خواهند. اما اين تازه ابتداي روند افزايش قيمت نفت است. چون در حالي كه عربستان توليد خود را داوطلبانه پايين آورده، نيجريه و آنگولا نتوانسته‌اند طبق سهميه‌هاي خود توليد كنند. توليد نفت ليبي هم دوباره مختل و رشد توليد نفت شيل امريكا هم آهسته شده است. درگذشته ذخاير نفت و سوخت جهاني تاثير چنداني بر قيمت جهاني نفت نمي‌گذاشتند. اما حالا به خاطر تحريم‌هاي غربي عليه روسيه شرايط تغيير كرده است. چون نفت و سوخت بيشتري با ارزهاي غير از دلار امريكا معامله مي‌شوند. با توجه به اين تنوع ارزي، ميزان عرضه فيزيكي كالاها بر قيمت آنها تاثير مي‌گذارد و تقاضا مورد توجه تاجران قرار گرفته است. اوپك و آژانس بين‌المللي انرژي هر دو تخمين مي‌زنند رشد سالانه تقاضا در سال جاري ميلادي بيش از 2 ميليون بشكه در روز باشد. اين آژانس همچنين هشدار داده رشد تقاضا در ميان مدت كاهش چشمگيري خواهد داشت. جديدترين آمار واردات و ذخاير نفت چين تعيين‌كننده قيمت جهاني است. واردات اين كشور به يك ركورد جديد رسيده و ذخاير نفتي آن رو به افزايش است.تحليلگران عقيده دارند اگر پكن از قيمت نفت راضي نباشد، شروع به فروش ذخاير نفت خام خود خواهد كرد و اين همان چيزي است كه رييس‌جمهور امريكا را در سال گذشته مجبور به آزادسازي ذخاير استراتژيك نفتي كرد. همه‌چيز به ادامه كاهش توليد داوطلبانه عربستان بستگي دارد. آمارها نشان مي‌دهند رشد توليد ناخالص داخلي اين كشور در سه ماهه دوم سال جاري ميلادي به خاطر كاهش قيمت نفت آهسته شده بود و حالا كه قيمت‌ها رو به افزايش و اقتصاد اين كشور رو به رشد است، رياض دليل خوبي براي ادامه كاهش توليد دارد. همچنين قيمت نفت پس از ريزش بيش از سه درصدي در روز گذشته، در معاملات روز سه شنبه بازار آسيا، تحت تاثير نگراني سرمايه‌گذاران پيرامون عرضه، اندكي بهبود يافت. قيمت نفت روز دوشنبه كه سرمايه‌گذاران در آستانه نشست سياست پولي بانك مركزي امريكا، محتاط‌تر شده بودند، ريزش پيدا كرد. به گفته لئون لي، تحليلگر شركت «سي‌ام سي ماركت»، اگرچه رژيم صهيونيستي عمليات زميني در غزه را آغاز كرد اما به سرعت عقب‌نشيني كرد. اگر اين درگيري‌ها گسترش پيدا كند، دورنماي عرضه محدودتر نفت به بازارها ممكن است نمايان شود. قيمت‌ها روز سه شنبه اصلاح فني پيدا كرده و بهبود يافتند و روند صعودي بيشتر در صورت انجام عمليات زميني توسط رژيم صهيونيستي، پيش‌بيني مي‌شود. در چين، آمار ضعيف‌تر از حد مطلوب بخش توليد و بخش غيرتوليدي، نگراني‌ها نسبت به كندي اقتصادي دومين اقتصاد بزرگ جهان را برانگيخت. شاخص مديران خريد رسمي چين، برخلاف پيش‌بيني‌ها، به پايين ۵۰ واحد سقوط كرد كه به منزله رشد منفي است. قيمت‌ها تحت تاثير نگراني نسبت به چشم‌انداز صادرات نفت ونزوئلا، تا حدودي حمايت شدند. به گفته تحليلگران شركت مالي‌اي جي، حكم دادگاه عالي ونزوئلا درباره نتايج انتخابات رياست‌جمهوري اپوزيسيون، ممكن است روي تصميم امريكا براي تداوم لغو تحريم‌ها تاثير بگذارد. امريكا اخيرا تحريم‌ها عليه صنعت نفت ونزوئلا را به مدت شش ماه، لغو كرده است. بر اساس گزارش رويترز، با وجود احتمال بالاي عدم تغيير نرخ‌هاي بهره، بازارها منتظر نتيجه نشست بانك مركزي امريكا در بعدازظهر روز چهارشنبه هستند. در پايان گفتني است نمي‌توان فرضيه نفت بالاي 100 دلاري را رد كرد، اما تصميم اوپك‌پلاس در اين ميان تاثيرگذار است و ميزان عرضه و تقاضا در بازار با توجه به شرايط حاكم تاثيرگذار است.
«تعادل» گزارش مي‌دهد
سناريوهاي قيمت نفت روي ميز!
بانك جهاني با وجود پيش‌بيني نفت ۸۱ دلاري در سال ۲۰۲۳ ميلادي اعلام كرد تنش‌ها در خاورميانه مي‌تواند قيمت نفت را افزايش دهد. قيمت نفت اين روزها به بحث پرچالش تبديل شده است
ارسال نظر
