ايران براي اينكه بتواند اثر تحريم‌ها در تجارت را كاهش دهد و جذب سرمايه‌گذاري خارجي را بدون مبادلات بانكي و تأمين مواد اوليه و تجهيزات توليد را افزايش دهد بورس بين‌المللي ايجاد كرده است؟
در ماه‌هاي اخير بار ديگر موضوع راه‌اندازي بورس بين‌المللي مورد توجه كارشناسان قرار گرفته، زيرا در بورس بين‌المللي كالا، اوراق بهادار و ارز‌هاي مختلف مبادله مي‌شود. به همين دليل مي‌تواند نقش مهمي در دور زدن تحريم‌ها و توسعه همكاري‌هاي بين‌المللي ايران و حتي جذب سرمايه داشته باشد، اما آيا ظرفيتي براي فعالسازي بورس بين‌المللي در ايران وجود دارد؟
در حال حاضر اعطاي امتياز شهروندي به ازاي سرمايه‌گذاري ۲۵۰ هزار دلاري در بازار سرمايه ايران را فرصتي طلايي براي بهره‌مندي خارجي‌هاي همسو با بهره‌برداري از مزيت‌هاي اين بازار و مهم‌ترين چشم‌انداز آتي بازار سرمايه ايران است. از طرف ديگر برنامه‌هايي در مورد خدمات و سازوكار‌هاي پس از معاملات خارجي براي تسويه معاملات در بازار‌هاي سهام و بورس‌هاي كالايي ايراني به‌خصوص در حوزه بورس انرژي وجود دارد.
حميدرضا صالحي معتقد است كه پيش از اين ايران فروش اوراق نفتي در بورس به مشتريان خارجي را مطرح كرده بود، اما اين طرح با موفقيت همراه نبود، زيرا محدوديت تحريم‌ها منجر شده كه بسياري از شركت‌هاي خارجي نگران تبعات همكاري در معاملات كالايي باشد، مگر اينكه فضاي همكاري با كشور‌هاي خاص گسترش يابد
با توجه به اينكه نفت ايران در همه كشور‌هاي دنيا مشتري دارد و از طرف ديگر ايران با تحريم‌هاي غرب مواجه است و بسياري از كشور‌ها از ترس عواقب همكاري با كشور تحريم شده چندان تمايلي به خريد نفت ايران از خود نشان نمي‌دهند، اما خيلي از كارشناسان معتقدند كه در بورس بين‌الملل كالا‌هايي نظير فلزات گرانبها، سيمان، نفت يا ديگر كالا‌هايي از اين قبيل راحت‌تر مي‌توانند خريد و فروش شوند، زيرا سازوكار مبادله پول به صورت بانكي انجام نمي‌شود و تحريم‌ها بيشترين محدوديت را از طريق بانك‌ها ايجاد مي‌كند. حميدرضا صالحي عضو كميسيون انرژي اتاق بازرگاني با اشاره به اينكه همكاري در بورس بين‌المللي نيازمند رفع محدوديت‌هاي خارجي است به بازار گفت: پيش از اين ايران فروش اوراق نفتي در بورس به مشتريان خارجي را مطرح كرده بود، اما اين طرح با موفقيت همراه نبود، زيرا محدوديت تحريم‌ها منجر شده كه بسياري از شركت‌هاي خارجي نگران تبعات همكاري در معاملات كالايي باشد، مگر اينكه فضاي همكاري با كشور‌هاي خاص گسترش يابد و مبادلات دوجانبه و چندجانبه با برخي كشور‌ها در اين زمينه توسعه يابد. در بازار سهام هم شركت‌هاي گوناگون مي‌توانند براي تأمين نقدينگي مورد نياز جهت گسترش فعاليت‌هاي شركت، بخشي از سهام خود را براي عرضه سرمايه‌گذاران خارجي عرضه كنند و حتي سهام شركت‌هاي خارجي و شركت‌هاي چند مليتي كه در ايران فعاليت دارند مي‌توانند بخشي از سهام خود را در بورس بين‌المللي ايران عرضه كنند، به همين دليل منافع زيادي در راه‌اندازي بورس بين‌المللي وجود دارد.
مبادله كالا در بورس بين‌المللي
به دور از تحريم
در حال حاضر يكي از مهم‌ترين چالش‌هايي كه ايران با آن مواجه است بلوكه ماندن درآمد حاصل از صادرات نفت و... است، از اين رو توسعه پيمان‌هاي ارزي با كشور‌هاي ديگر كمك مي‌كند تا آنها راحت‌تر وارد مبادلات تجاري و سرمايه‌گذاري در ايران شوند و اين موضوع منجر به ورود سرمايه از طريق اين كشور‌ها به بورس بين‌المللي هم مي‌شود. در واقع يكي از مهم‌ترين راهكاري تأمين مالي به‌طوري كه تورم سنگين ايجاد نكند جذب سرمايه خارجي است. در اقتصادي مانند، اقتصاد ايران كه تغيير آرمان‌هاي داخلي براي تأمين مالي يا گردش هدفمند سرمايه عمدتاً به افزايش تورم مخرب مينجامد، يكي از بهترين و كم عارضه‌ترين روش‌هاي تأمين مالي، سرمايه‌گذاري خارجي است.
به گفته علي اكبر نيكواقبال در بورس بين‌الملل مي‌توان بدون دردسر مبادلات مالي بين دو يا چند پول رايج انجام مي‌شود و اين مساله منجر به رونق اقتصادي در كشور مي‌شود، زيرا در حال حاضر بسياري از شركت‌ها به دليل اينكه نمي‌توانند مواد اوليه مورد نياز خود را به موقع تأمين كنند با چالش مواجه هستند
علي اكبر نيكواقبال با اشاره به اينكه در حال حاضر بسياري از كشور‌ها براي در‌امان ماندن از تبعات ناشي از همكاري با كشور‌هاي تحريم شده تمايل به مبادلات كالايي دارند به بازار، گفت: به همين دليل فراهم كردن بستر بورس بين‌المللي باعث مي‌شود تا اين كشور‌ها براي تسويه بدهي تجاري خود و سرمايه‌گذاري در پروژه‌هاي ايراني و... نياز به استفاده از دلار يا ساير ارز‌هاي بين‌المللي نداشته باشند، به همين دليل به راحتي مي‌توانند از طريق بورس محصولي را خريداري و معادل آن كالايي را عرضه كنند يا در قبال سرمايه‌گذاري محصولي را در بورس عرضه كنند.
او افزود: در بورس بين‌الملل مي‌توان بدون دردسر مبادلات مالي بين دو يا چند پول رايج انجام مي‌شود و اين مساله منجر به رونق اقتصادي در كشور مي‌شود، زيرا در حال حاضر بسياري از شركت‌ها به دليل اينكه نمي‌توانند مواد اوليه مورد نياز خود را به موقع تأمين كنند با چالش مواجه هستند، در حالي كه بورس بين‌المللي فعال باشد زنجيره تأمين، توليد، انتقال دانش و فناوري وضعيت بهتري پيدا خواهد كرد و شركت‌هاي بزرگ خارجي مي‌توانند به تأمين‌كننده قطعات به سهامداري ترغيب شوند، اين موضوع باعث مي‌شود كه شركت‌هاي تأمين‌كننده قطعات در همه بخش‌هاي اقتصادي تمايل به حضور در تركيب سهامداري شركت‌هاي ايراني داشته باشند.
يكي از الزامات فعاليت در بازار بورس بين‌الملل، آشنايي با زبان بين‌المللي تجارت است و طبيعتا بسياري از ارتباطات آن بر محور زبان بين‌المللي و استاندارد تجارت انجام مي‌شود. اين امكان باعث مي‌شود علاوه بر تجربه روش‌هاي نوين مبتني بر استاندارد‌هاي جهاني، به قدرت و صحت اين مكانيسم‌ها بيشتر پي ببريم و در صورتي كه سرمايه‌گذاراني حرفه‌اي وارد شركت‌هاي ايراني شوند قطعاً رفع مشكلاتي كه شايد توسط نيرو‌هاي داخلي ممكن نباشد يا ممكن بودن آن هزينه زيادي طلب كند، آسان‌تر خواهد شد. بنابراين راه‌اندازي بورس بين‌المللي براي ايران با هدف كاهش اثر تحريم‌ها در تجارت و جذب سرمايه‌گذاري خارجي بدون مبادلات بانكي و تأمين مواد اوليه و تجهيزات توليد انجام شده است.
