نفت در سال ۱۴۰۳

براي پيش‌بيني بازار نفت در سال ۱۴۰۳، نخست بايد نظري به وضعيت نفت در سال ۱۴۰۲ بيفكنيم. ايران فروردين ۱۴۰۲ را با توليد ۲ ميليون و ۶۳۰ هزار بشكه در روز آغاز كرد؛ در حالي كه قيمت نفت پرچمدار برنت كمتر از ۷۳ دلار در هر بشكه بود. توليد نفت ايران در طول سال روندي افزايشي داشت به ‌گونه‌اي كه بنا بر گزارش دبيرخانه اوپك، در اسفند ماه به ۳ ميليون و ۱۴۸ هزار بشكه در روز رسيد. نفت پرچمدار توانست در اين زمان پس از يك فراز و فرود عجيب و دامنه‌دار، قيمت خود را به ۸۲ دلار در هر بشكه برساند.

فراز و فرود قيمت نفت:

فراز و فرود قيمت نفت تا نيمه سال ۱۴۰۲ به سياست‌هاي اوپك‌پلاس وابسته بود. نشست‌ها و تصميم‌هاي كاهش توليد اين ائتلاف ۲۳ كشوري و مصاحبه‌هاي وزير نفت عربستان از يك سو، و الكساندر نواك، معاون نخست‌وزير روسيه از سوي ديگر، به عنوان دو عنصر تاثيرگذار در بازار، تاثيرهاي شگرف خود را بر قيمت نفت نشان مي‌داد. اين تاثيرها به گونه‌اي بود كه نفت كمتر از ۷۳ دلاري آغاز سال، در شهريورماه به بالاي ۹۴ دلار در بشكه صعودي خوشايند داشت. اما تقريبا از آغاز مهرماه و در طول دو هفته نفت ۹۴ دلاري با 10 دلار كاهش و رسيدن به ۸۴ دلار، سقوطي بي‌دليل و پر رمز راز داشت. شاهدان بازار در حيرت اين سقوط بي‌دليل بهاي نفت بودند كه ناگاه در آغازين ساعت‌هاي صبح روز دوشنبه ۱۵ مهر، خبر آغاز جنگ غزه، جهان را به شوك و حيرتي عميق‌تر فرو برد. جنگ غزه كه در ۷ اكتبر و درست در پنجاهمين سالگرد جنگ اعراب و اسراييل به نام جنگ يوم كيپور در ۱۹۷۳ آغاز شده بود، اين‌ بار نتوانست به مانند آن جنگ، شوكي دلهره‌انگيز به بازارهاي نفت وارد كند. اعراب توليد‌كننده نفت در آن سال توانستند با تحريم صادرات نفت به امريكا و كشورهاي اروپايي حامي رژيم صهيونيستي، قيمت نفت را از ۳ دلار به ۱۲ دلار در هر بشكه افزايش بدهند. اما حالا و در سال ۲۰۲۳ اوضاع نفت و كشورهاي توليدكننده و مصرف‌كننده طلاي سياه به گونه‌اي ديگر بود. واقعيت اينكه ديگر نفت آن طلاي سياه و آن شمشير برنده به عنوان يك سلاح به حساب نمي‌آمد. جهان به تنوعي در سبد انرژي خود دست يافت كه نفت تنها بخشي هر چند بزرگ از اين سبد است. گرچه رهبران امروز دنياي عرب، برخلاف گذشتگان خود، نخواستند يا نتوانستند كه از مزايا و امكانات بي‌شمار خود براي كمك به مردم غزه در برابر نسل‌كشي آشكار رژيم صهيونيستي بهره بجويند، اما اسراييل در كنار امواج سهمگين آتش و بمب توانست بنابر اعلام اتحاديه اروپا از گرسنگي به عنوان يك سلاح زجرآور عليه مردم بي‌دفاع غزه استفاده كند. باري، در چكاچاك جنگ در غزه، نفت از ۸۴ دلار آغازين روز جنگ در ۱۵ مهر (۷ اكتبر) به تدريج رو به بالا رفت تا آنكه حوثي‌هاي يمن در حمايت از مردم غزه وارد كارزار شدند. آنها نخستين حملات خود را در درياي سرخ و گذرگاه استراتژيك باب‌المندب در دهانه خليج عدن در ۲۷ مهر (۱۹ اكتبر) آغاز كردند. در اين روز نفت به اوج قيمت زمان جنگ يعني ۹۲ دلار در هر بشكه رسيد. از آن پس با آنكه بسياري از كشتي‌هاي حامل نفت و كالا ناچار به ترك مسير ميانبر درياي سرخ و كانال سوئز شده و به دماغه اميدنيك در جنوب آفريقا، در مسير قرن نوزدهم پناه بردند، باز هم قيمت نفت كاهشي شد تا آنكه در ۲۱ آذر به ۷۳ دلار در هر بشكه فرو غلتيد. فراز و فرودهاي قيمت نفت در طول زمستان ۱۴۰۲ همچنان ادامه داشت تا آنكه در پنجشنبه ۲۴ اسفند با گذشت پنج‌ ماه و 10 روز از جنگ غزه دوباره به همان قيمت آغازين روز جنگ در ۱۵ مهر، يعني ۸۴ دلار در هر بشكه دست يافت. بدين‌سان مي‌توان گفت كه  با وجود سه جنگ در اوكراين، غزه و درياي سرخ، ميانگین قيمت نفت معيار برنت در طول سال ۱۴۰۲، نتوانست به رقمي بالاتر از ۸۲.۴۱ دلار در هر بشكه دست يابد.

نفت در سال ۱۴۰۳

نفت در سال ۱۴۰۳ بيش از هر چيز چشم به صندوق انتخابات امريكا كه در ۱۵ آبان برگزار مي‌شود، دوخته است. هر چند كه نتيجه انتخابات تاثير چنداني بر روند توليد نفت امريكا نخواهد داشت. زيرا همين حالا ايالات متحده با توليد بيش از ۱۳.۳ ميليون بشكه در روز، ركورددار توليد نفت يك كشور در تاريخ توليد نفت جهان است. روند افزايشي توليد نفت در امريكا مسيري را در پيش رو دارد كه ممكن است به نزديكي‌هاي ۱۴ ميليون بشكه در روز هم برسد. روسيه و عربستان با توليد كمتر از ۹ ميليون بشكه در روز و در چارچوب تعهدات اوپك‌پلاس، در رتبه‌هاي دوم و سوم جهان قرار دارند. پيروزي احتمالي ترامپ مي‌تواند براي جهان شوك‌آور باشد. او در نخستين سخنراني خود پس از رسميت يافتن نامزدي‌اش از حزب جمهوري‌خواه اعلام كرد با پيروزي او در انتخابات، امريكا دوباره به نفت برخواهد گشت و مته‌هاي حفاري دوباره به دوران خواهند افتاد. پيروزي احتمالي و خروج احتمالي او از پيمان آب و هوايي پاريس، فاجعه‌اي است كه جهان را در خود فرو خواهد برد. با اين همه، بر اساس آخرين پيش‌بيني دبيرخانه سازمان كشورهاي صادر‌كننده نفت – اوپك - كه در ماه اسفند انتشار يافت، ميزان تقاضاي جهاني نفت در سال ۱۴۰۳ (۲۰۲۴) با ۲ ميليون ۲۵۰ هزار بشكه افزايش نسبت به سال ۱۴۰۲، به رقم ۱۰۴ ميليون و ۴۶۰ هزار بشكه در روز خواهد رسيد. آژانس بين‌المللي انرژي كه براي پايان دادن به مصرف نفت و ايجاد سوخت‌هاي جايگزين در جهان تلاش مي‌كند، از سال ۲۰۱۹ همواره با ارائه آمارهايي سعي در كاهشي نشان دادن ميزان تقاضاي جهاني نفت دارد. با اين همه در واپسين گزارش خود در اسفندماه ۱۴۰۲ اعلام كرد ميزان تقاضاي جهاني نفت در سال ۱۴۰۳ با يك ميليون و ۳۴۰ هزار بشكه افزايش نسبت به سال ۱۴۰۲ به رقم ۱۰۳ ميليون و ۱۸۰ هزار بشكه در روز خواهد رسيد. اين آژانس همچنين اعتراف كرد بازارهاي نفت در تمام طول سال آينده با كسري عرضه روبه‌رو خواهند بود.

قيمت نفت در سال ۱۴۰۳

اداره اطلاعات انرژي امريكا در چشم‌انداز ۲۰۲۴ خود كه در دي ماه ۱۴۰۲ انتشار داده بود، ميانگين قيمت نفت پرچمدار برنت در سال آينده را ۸۲.۵۷ دلار در هر بشكه اعلام كرده بود. اين اداره در پيش‌بيني اسفند ماه خود براي ميانگين قيمت نفت در سال آينده تجديد نظر اساسي كرد و آن را به ۸۷ دلار در هر بشكه افزايش داد.