درد تخمک‌گذاری چیست و چرا خانم‌ها باید آن را جدی بگیرند؟
درد تخمک‌گذاری دردی در پایین شکم است که معمولاً در یک سمت احساس می‌شود و زمانی است که در حال تخمک‌گذاری هستید. علائمی که نگران‌کننده‌اند و باید حتماً توسط پزشک بررسی شوند شامل درد تخمک‌گذاری بسیار شدید و طاقت‌فرسا، تهوع و استفراغ، دردی که خودش خوب نمی‌شود و تب می‌شوند.
اکثر خانم‌هایی که پریود می‌شوند، تخمک‌گذاری دارند. تا زمانی که از شیوه‌های هورمونی پیشگیری از بارداری استفاده نکنید، تخمدان‌های شما تخمکی را برای باروری آزاد می‌کنند (یک‌بار در ماه) که به آن تخمک‌گذاری می‌گویند. اما آیا می‌دانستید شما می‌توانید این اتفاق را حس کنید؟
درد تخمک‌گذاری دردی در پایین شکم است که معمولاً در یک سمت احساس می‌شود و زمانی است که در حال تخمک‌گذاری هستید. تخمک‌گذاری تقریباً در میانه سیکل شما روی می‌دهد و می‌تواند احساس‌های گوناگونی ایجاد کند.
تخمک انسان قطری به‌اندازه یک‌دهم میلیمتر دارد و اساساً ریز است. به نظر می‌رسد کسی نتواند رهاشدن تخمکی به این کوچکی را احساس نماید. اما درد تخمک‌گذاری در واقع نسبتاً شایع است. به‌سختی می‌توان فهمید دقیقاً چه تعداد افراد این درد را تجربه می‌کنند؛ اما منابع زیادی می‌گویند حدود ۴۰ درصد از زنان در زمان تخمک‌گذاری علائمی دارند.
علت درد تخمک‌گذاری چیست؟ آیا طبیعی است؟
در زمان تخمک‌گذاری، شما در بارورترین حالت خود هستید. در این دوره یک تخمک بالغ از تخمدان رها شده و سپس از لوله‌های رحم عبور کرده و ۱۲ تا ۲۴ ساعت آنجا می‌ماند و می‌تواند توسط اسپرم بارور شود. اگر تخمک بارور نشود، متلاشی شده و دیواره داخلی رحم فرومی‌ریزد و بخشی از سیکل ماهیانه شما یعنی خونریزی اتفاق می‌افتد.
به‌عنوان یک قاعده کلی، برای خانم‌هایی که به طور متوسط یک سیکل ماهیانه ۲۸ روزه دارند، تخمک‌گذاری معمولاً جایی در این وسط یعنی حدود روز چهاردهم اتفاق می‌افتد. هر کسی به شیوه‌ای متفاوت تعیین می‌کند چه زمانی احتمالاً در حال تخمک‌گذاری است. استفاده از محاسبه‌گر تخمک‌گذاری، یکی از این شیوه‌هاست، یا استفاده از اپلیکیشن‌های مرتبط و البته تست تخمک‌گذاری نیز وجود دارد.
علائمی که نگران‌کننده‌اند و باید حتماً توسط پزشک بررسی شوند شامل درد تخمک‌گذاری بسیار شدید و طاقت‌فرسا، تهوع و استفراغ، دردی که خودش خوب نمی‌شود و تب می‌شوند.
در کنار این روش‌ها می‌توانید نسبت به علائم طبیعی بدنتان نیز آگاه باشید. برخی از خانم‌ها علائمی مانند تغییری در ترشحات واژن دارند یا ممکن است دمای پایه بدنشان بعد از تخمک‌گذاری کمی بالا برود. شاید هم ممکن است شما دچار درد تخمک‌گذاری بشوید که معمولاً به‌صورت چنگ زدگی یا گرفتگی است.
محققان می‌گویند یک‌پنجم خانم‌ها هر ماه، درد تخمک‌گذاری را تجربه می‌کنند. این عدد هر چه باشد، درد تخمک‌گذاری آن‌قدر شایع است که اسمی برای آن گذاشته شود: میتل اشمرز! یک کلمه آلمانی به معنی «درد میانه» که به درد پایین شکم طی دوره تخمک‌گذاری اطلاق می‌شود.
بعضی از متخصصین می‌گویند این درد ناشی از رهاشدن تخمک از فولیکولش است. عده‌ای دیگر فکر می‌کنند تورم فولیکولار عامل این درد است. یعنی زمانی که فولیکول حاوی تخمک در تخمدان‌های شما، متورم شده و برای آزادشدن آماده می‌شوند. کارشناسان دیگری هم می‌گویند میتل اشمرز یک درد هورمونی است که ناشی از بالارفتن هورمون LH می‌باشد و دقیقاً قبل از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد.
محل درد تخمک‌گذاری؛ این درد کجا احساس می‌شود؟
معمولاً درد تخمک‌گذاری در پایین شکم و لگن احساس می‌شود. این درد و ناراحتی اغلب فقط در یک سمت شکم است؛ اما ممکن است هر ماه تغییر کند. هر ماه فقط یکی از تخمدان‌ها تخمک آزاد می‌کند.
بنابراین هر ماه یک سمت شکم دچار درد تخمک‌گذاری می‌شود؛ اما چون سمت چپ شکم تحت حمایت کولون است، ممکن است درد سمت راست، آشکارتر باشد و بیشتر احساس شود. درد تخمک‌گذاری همیشه هم به‌صورت دردی مرتبط با سیکل ماهیانه تشخیص داده نمی‌شود و می‌تواند یک درد ناگهانی در سمت راست لگن باشد که با آپاندیسیت اشتباه گرفته شود.
درد تخمک‌گذاری چقدر طول می‌کشد؟
درد تخمک‌گذاری یک چارچوب ثابت ندارد و می‌تواند از چند ساعت تا دو سه روز طول بکشد. معمولاً افرادی که سیکل منظمی دارند، این درد ۱۴ روز قبل از پریود بعدی رخ می‌دهد؛ اما لزوماً هر ماه این درد احساس نخواهد شد.
اگر قبلاً تجربه درد تخمک‌گذاری را داشته باشید پس احتمالاً همچنان گاهی این درد را احساس خواهید کرد. اگر دردتان دوره‌ای باشد (تقریباً هر ماه در زمان مشخصی اتفاق بیفتد) و قابل‌کنترل باشد (آن‌قدر شدید نباشد که به مصرف داروی تجویزی پزشک نیاز داشته باشید)، پس به‌احتمال زیاد این درد، درد تخمک‌گذاری است.
درد تخمک‌گذاری چگونه احساس می‌شود؟
درد تخمک‌گذاری یک علامت ثابت برای همه نیست و هر کسی ممکن است به طور متفاوتی آن را تجربه کند. خیلی از خانم‌ها این درد را به‌صورت یک درد تیز و ناگهانی در یک سمت پایین شکم و لگن تجربه می‌کنند. این درد اغلب یکی دو روز طول می‌کشد و سپس خودش برطرف می‌شود. بعضی از افراد درد تخمک‌گذاری بسیار ناراحت‌کننده‌ای دارند و عده‌ای دیگر درد خفیف اما قابل تشخیصی را احساس می‌کنند.
چند نظر و تجربه در مورد درد تخمک‌گذاری:
«من هر ماه این درد را مثل ساعتی که آلارمش تنظیم شده احساس می‌کنم»
«من معمولاً در تخمدان راستم درد تخمک‌گذاری را احساس می‌کنم»
«من معمولاً گرفتگی‌های شدیدی در زمان تخمک‌گذاری دارم، بدون هیچ ترشحی»
«من درد بسیار وحشتناکی را در سمت چپم احساس می‌کنم، مثل نفخ شدید که داخل شکمم آزارم می‌دهد»
«من همیشه درد تخمک‌گذاری را در سمت راست پایین شکم احساس می‌کنم که یکی دو روز با من است»
«من فوراً می‌توانم بفهمم که درد فرایند تخمک‌گذاری‌ام شروع شده و گرفتگی‌های ملایمی دارم»
«من فقط چند بار درد تخمک‌گذاری را تجربه کرده‌ام که شبیه درد ضربه‌زنندهٔ کمی تند در پهلویم بوده است»
تخمک‌گذاری علائم دیگری هم می‌تواند داشته باشد. علاوه بر میتل اشمرز، برخی از افراد علائم زیر را نیز دارند:
- کمردرد خفیف
- لکه بینی یا خونریزی
- ترشحات واژینال (موکوس کش‌دار و شفاف، با بافتی شبیه سفیده تخم‌مرغ)
بعد از تخمک‌گذاری ممکن است متوجه علائم دیگری هم بشوید که مربوط به هورمون‌ها هستند. بعد از تخمک‌گذاری، در فاز لوتئال سیکل شما، پروژسترون زیاد می‌شود. پروژسترون کمک می‌کند رحم شما برای بارداری و دیگر عملکردهای مرتبط بدن آماده شود. در این میان، میزان استروژن که هورمون جنسی اصلی شما خانم‌هاست کاهش پیدا می‌کند. این تعادل هورمونی جدید می‌تواند باعث موارد زیر بشود:
- حساس شدن و تورم سینه‌ها
- نوسانات خلقی
درد تخمک‌گذاری چه زمانی نگران‌کننده است؟
درد تخمک‌گذاری به‌طورکلی چیزی نیست که نگرانتان کند، اما اگر مرتباً تکرار می‌شود و آزارتان می‌دهد، قرص‌های پیشگیری از بارداری می‌توانند علائمتان را بهبود بخشند؛ چون تخمک‌گذاری را متوقف می‌کنند. اگر قصد دارید این شیوه را امتحان کنید حتماً با پزشک مشورت کنید.
اما عوارض دیگری هم وجود دارند که می‌توانند درد و ناراحتی مشابهی با میتل اشمرز ایجاد کنند درحالی‌که هیچ ربطی به تخمک‌گذاری ندارند:
- بارداری خارج از رحمی
- کیست تخمدان
- تورشن یا پیچ‌خوردگی تخمدان
- درد عضلانی اسکلتی (که بر مفاصل و استخوان‌ها و عضلات اثر می‌گذارد)
- آپاندیسیت
- گاز روده
- یبوست
- عفونت روده
- عفونت مجاری ادراری
- سنگ کلیه
- بیماری التهابی روده مثل بیماری کرون یا کولیت زخمی روده
برخی از این عوارض گفته شده نیازمند بررسی پزشکی هستند، اما عوارض دیگر با مراقبت‌های فردی ساده برطرف خواهند شد. علائمی که نگران‌کننده‌اند و باید حتماً توسط پزشک بررسی شوند شامل درد تخمک‌گذاری بسیار شدید و طاقت‌فرسا، تهوع و استفراغ، دردی که خودش خوب نمی‌شود و تب می‌شوند. اگر نگران هستید و علائم دیگری هم دارید توصیه می‌کنیم به پزشک مراجعه نمایید.
دردهای مکرر لگن طی تخمک‌گذاری، پریود و رابطه جنسی می‌تواند نشانهٔ آندومتریوز هم باشد. این درد به‌طورکلی در حد متوسطی شروع می‌شود و با نزدیک‌شدن و رسیدن پریود شدت می‌گیرد؛ بنابراین اگر شک دارید درد شما از این نوع است، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با تست‌ها و آزمایش‌ها در صورت لزوم، این علت را بررسی کند.
برای خانم‌هایی که علائم خفیف‌تری دارند، موارد زیر توصیه می‌شود:
- استراحت
- پدهای حرارتی
- وان آب گرم
- کشش عضلات
- ماساژ شکم یا فشار شکم (اگر احساس خوبی به شما می‌دهد)
- داروهای مسکن مثل ایبوپروفن
آیا بین درد تخمک‌گذاری و باردارشدن ارتباطی وجود دارد؟
هرچند دانستن علائم تخمک‌گذاری می‌تواند به شما کمک کند برای باردارشدن برنامه‌ریزی کنید (اگر قصد باردارشدن دارید)، اما درد تخمک‌گذاری فقط یک درد است و بر احتمال باروری شما اثری نمی‌گذارد.
هر چند ارتباطی بین درد تخمک‌گذاری و باردارشدن وجود ندارد، اما می‌توانید از احساس درد و ناراحتی در زمان آزادشدن تخمک برای تعیین زمانی که بیشترین احتمال باروری را دارید استفاده کنید. به‌هرحال این درد نشانهٔ تخمک‌گذاری است و گاهی می‌تواند شما را آگاه و مطمئن کند که تخمک‌گذاری کرده‌اید.
در پایان
درد تخمک‌گذاری نسبتاً شایع است و به‌صورت گرفتگی‌ها یا ضربه‌هایی تیز در یک سمت بدن و حدود روزهای آزادشدن تخمک خودش را نشان می‌دهد. هرچند گاهی این درد ناراحت‌کننده است؛ اما چیزی برای نگرانی وجود ندارد. اگر متوجه شدید هر ماه تقریباً در زمان مشخصی این دردها را دارید پس کاملاً طبیعی است و به تخمکی مربوط می‌شود که تخمدان‌های شما هر ماه رها می‌کنند.
