چند سالی است که کارشناسان نسبت به پدیده افزایش خشم در جامعه هشدار می‌دهند. هشدارهایی که با افزایش جرايم مبتنی برخشونت درکشور زنگ‌های خطر را بیش از همیشه به صدا درآورده است. مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در اسفند ۱۴۰۰ طرح سنجش «احساس خشم» مردم ایران را با حجم نمونه ۲۰۸۸ نفر از ساکنان مناطق شهری و روستایی به صورت تلفنی اجرا کرده است. نتایج این نظرسنجی نیز از افزایش خشونت در جامعه حکایت می‌کند. در این نظرسنجی که نظرات افراد بالای ۱۸ سال در آن مورد سنجش قرار گرفته، پاسخگویان در سه محور «حالت خشم»، «صفت خشم» و «کنترل خشم» مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. این نظرسنجی نشان می‌دهد آستانه تحمل مردم و تابآوری جامعه کاهش یافته و با کوچک‌ترین تنش شاهد عکس‌العمل‌های کلامی و رفتاری خارج از عرف بین مردم جامعه هستیم. براساس این نظرسنجی ۳/ ۱۴درصد افراد شرکت‌کننده در پاسخ به گزینه «من معمولا زود از کوره در می‌روم» پاسخ کاملا، ۳/ ۱۹درصد پاسخ زیاد و ۱/ ۲۳درصد پاسخ تاحدودی داده‌اند. پاسخی که نشان می‌دهد ۷/ ۵۶درصد افراد شرکت‌کننده در این نظرسنجی به میزان کامل، زیاد و تا حدودی در معرض خشم قرار می‌گیرند. همچنین ۴/ ۲۸ درصد پاسخ‌دهندگان به این گزینه پاسخ کم و ۱۵درصد پاسخ اصلا داده‌اند که نشان می‌دهد ۴/ ۴۳درصد پاسخگویان کمتر یا اصلا درمعرض خشم قرار نمی‌گیرند. ازسوی دیگر۱/ ۹درصد پاسخ‌دهندگان به گزینه «وقتی دیگران باعصبانیت با من برخورد می‌کنند، من هم عصبانی می‌شوم» پاسخ کاملا، ۳/ ۲۳درصد پاسخ زیاد و
۵/ ۲۶درصد پاسخ تا حدودی داده‌اند که نشان می‌دهد ۹/ ۵۷درصد از افراد شرکت‌کننده دراین نظرسنجی درحوزه روابط اجتماعی دچار خشم می‌شوند. همچنین ۱/ ۲۳درصد در پاسخ به این گزینه پاسخ کم و ۹/ ۱۸درصد پاسخ اصلا داده‌اند که بیانگر این مطلب است که ۴۲درصد افراد شرکت‌کننده دراین نظرسنجی می‌توانند درچنین موقعیت‌هایی خود را کنترل کنند. این نظرسنجی از آن جهت حائز اهمیت است که جامعه شناسان و روانپزشکان ارتباط کاهش آستانه تحمل با اتفاقات جامعه، ازجمله بیکاری، بی‌عدالتی، مشکلات اقتصادی، فاصله طبقاتی، را از دلایل افزایش خشونت در جوامع می‌دانند. از نظر بسیاری از آنان خشم اجتماعی وقتی اتفاق می‌‌‌افتد که عمده مردم از وضعیت خود ناراضی و خشمگین هستند. یعنی وقتی با فرد صحبت می‌‌‌کنید از خانواده، دولت، کار و مجموعه شرایط خود ناراضی است و همه این عوامل مثل یک زنجیره بر فرد اثر گذاشته‌‌‌اند. از سوی دیگر نباید نقش عواملی همچون افزایش تورم و خط فقر و بیکاری برمیزان تابآوری مردم را نادیده گرفت اما...
نه عصبی هستیم نه افسرده!
حالا چند روزی است که خبری با عنوان «رکوردزنی ایران در میان عصبانی‌ترین مردم جهان» در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود؛ در خبری که به نقل از موسسه بین‌المللی گالوپ دو سال پیش منتشر شده بود و هم‌اکنون دوباره مورد توجه قرار گرفته ادعا شده «ایرانیان پس از ملت ارمنستان و عراق سومین ملت عصبانی جهان هستند.» علی فتحی آشتیانی ريیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران در گفت‌وگو با تابناک در این باره می‌گوید: مردم ایران عصبی ترین، پرخاشگرترین و افسرده‌ترین مردم جهان نیستند و ایران از متوسط جهانی در این موضوع پایین‌تر است.
او ادامه می‌دهد: افسردگی و یا عصبانیت را اگر از بعد یک هیجان بررسی کنیم؛ فرد مدتی درگیر عصبانیت و یا خشم می‌شود و بعد از مدتی این هیجان فروکش می‌کند و اگر این موضوع تداوم داشته باشد در دسته اختلالات قرار می‌گیرد؛ بنابراین در بحث اختلالات (نه هیجان) جامعه ایران نسبت به میانگین جهانی نه غمگین است و نه عصبانی! و درصد بسیار کمی از مردم ایران دچار این اختلالات هستند.
روانشناسان در هزینه مطب‌ها مانده‌اند!
دکتر فتحی آشتیانی می‌افزاید: برخلاف نگاه عامه جامعه در مورد درآمد نجومی روانشناسان این قشر با مشکلات زیادی برای تامین هزینه‌های خود مواجهند. هزینه ویزیت روانشناسان حتی کفاف هزینه‌های جاری مطب را هم نمی‌دهد. او ادامه می‌دهد: در سال ۱۴۰۳، هیات دولت تعرفه هر جلسه ۴۵ دقیقه‌ای مشاوره را برای کارشناسان ارشد، ۳۲۱ هزارتومان و برای مشاوران با مدرک دکتری، ۳۷۸ هزارتومان اعلام کرده است؛ این رقم هرچند نسبت به گذشته افزایش ۴۰ درصدی داشته، اما همچنان هزینه‌های جاری مطب‌ها را پاسخگو نیست. یک روانشناس در روز نهایت بتواند ۵ درمانجو را مشاوره دهد و این رقم جوابگوی حتی هزینه‌های اولیه نیست.
مقایسه درآمد روانشناسان ایرانی و امریکایی
فتحی آشتیانی می‌گوید هزینه هر جلسه ۴۵ دقیقه‌ای مشاوره در کشور‌های اروپایی و امریکایی از ۱۰۰ دلار تا ۳۰۰ دلار است و در کشور‌های پیشرفته روانشناسی از تخصص‌های گران به حساب می‌آید و به متخصصین آن نیز بالاترین تعرفه تعلق می‌گیرد.
اغلب مردم از دریافت خدمات روانشناسی محروم هستند
ريیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران با اشاره به تفاوت معنادار تعرفه مشاوره در ایران و در امریکا و اروپا می‌افزاید: با این وجود بخش عمده‌ای از جامعه نمی‌توانند همین تعرفه‌ها که در مقایسه با اروپا و امریکا ناچیز است پرداخت کنند و اغلب مردم جامعه از دریافت خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی محروم می‌مانند.
هر مشکل تقریبا حدود ۴ میلیون آب می‌خورد!
او ادامه می‌دهد: بیمار پس از مراجعه به یک پزشک و پرداخت ویزیت یک جلسه معمولا درمان می‌شود، اما خدمات روانشناسی اینگونه نیست و درمانجو حداقل باید ۵ تا ۱۰ جلسه برای حل مشکل به مطب روانشناس مراجعه کند به همین خاطر هزینه‌های زیادی به فرد برای درمان تحمیل می‌شود.
بیمه‌ها ورود کنند!
ريیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه بخش عمده‌ای از مردم نیازمند دریافت خدمات روانشناختی هستند، عنوان می‌کند: برای برون رفت از این موضوع باید بیمه‌ها ورود کنند و خدمات روانشناختی را پوشش دهند.
