5مناظره و يك دنيا وعده‌هاي مبهم

هادی حق شناس

سرانجام آخرين مناظره انتخاباتي نامزدها هم ديروز برگزار شد؛ از 5مناظره برگزار شده، 3مناظره با موضوع اقتصاد برگزار شد تا از دل آن مخاطبان و كارشناسان بتوانند تصويري از مهم‌ترين برنامه‌ها و اولويت‌هاي اقتصاد كشور به دست آورند. اما در شرايطي كه مسعود پزشكيان تلاش مي‌كرد از رويكردهاي علمي، كارشناسي و واقعگرايانه در حوزه اقتصاد دفاع كند، ساير نامزدهاي اصولگرا اغلب وعده‌هايي مبتني بر توزيع ثروت و يارانه‌هاي عجيب مطرح كردند.

از وعده كاهش قيمت بنزين 3000هزار توماني به 1500 تومان گرفته تا وعده اهداي مسكن 75متري به زوج‌هاي جوان، توزيع طلا، اهداي زمين رايگان و... كه هر كدام از نامزدهاي اصولگرا مطرح كردند. اما آيا تحقق اين وعده‌ها ممكن است؟ به عنوان مثال 4ميليون ايراني در طرح مسكن ملي به عنوان افراد بدون خانه ثبت‌نام كرده‌اند، اگر قرار باشد بر اساس وعده يكي از نامزدها به هر كدام از اين شهروندان 200متر زمين داده شود تا آنها خود مسكن مورد نظرشان را بسازند، آماده‌سازي اين زمين‌هاي 200متري از منظر زيرساخت آب، برق و گاز و ساير نيازمندي‌ها به حداقل 3ميليون ميليارد تومان منابع نياز دارد كه اين عدد بيش از بودجه عمومي كشور است. اين عددها در حالي مطرح است كه اقتصاد ايران با كسري بودجه روبروست.

وعده‌هايي از اين دست، جز اينكه انتظارات عمومي را افزايش دهد، دستاورد ديگري ندارد. البته كه در ادوار گذشته هم برخي نامزدها وعده يارانه 300الي 400هزار توماني علاوه بر يارانه‌هاي قبلي داده بودند.‌اين افراد و گروه‌ها اما با تشكيل دولت مورد نظرشان، نتوانستند اين وعده را محقق كنند، تنها زماني اقدام به اين كار كردند كه نرخ ارز را از 4200 تومان به 28500تومان افزايش دادند و از اين طريق، محل پرداخت اين نوع يارانه‌ها هم تعيين شد. امروز اما هيچ يارانه‌اي نمي‌تواند پرداخت شود مگر اينكه تورمي را بر ملت تحميل كند. يكي از دلايلي كه طي 3سال گذشته، تورم ميانگين 40درصد بوده است، توزيع همين يارانه‌هايي است كه بدون حساب و كتاب اقتصادي، پرداخت شده است. چه يارانه آرد، چه يارانه گندم، چه يارانه اقلام اساسي و... كه پرداخت شده‌اند! آنچه كه در جريان مناظره‌هاي انتخاباتي از سوي نامزدهاي اصولگرا مشاهده مي‌شود، مسابقه در توزيع ثروت بوده است، نه مسابقه براي توليد ثروت. اين در حالي است كه وظيفه مسوولان اجرايي، توليد ثروت است. به عنوان مثال براي تحقق برنامه 5ساله توسعه هفتم هر سال به 200 ميليارد دلار، بودجه ارزي نياز است. هيچكدام از اين دوستان اصولگرا در مناظره‌ها اشاره نكردند، محل تامين منابع مورد نياز برنامه هفتمي كه خودشان مصوب كرده‌اند و در شمايل رييس، نمايندگان مجلس و معاون رييس‌جمهور در تدوين آن نقش داشته‌اند، طي 5سال آينده كجاست؟ا

 طبيعي است كه پاسخ به اين نوع پرسش‌هاي چالشي براي افراد فاقد برنامه، دشوار است، اما وعده زمين رايگان، وعده بيمه رايگان، بنزين ارزان و وعده اعتبار 20 گرمي طلا، اعتبار يك ميليارد توماني هر خانوار و...مثال حاتم بخشي و خاصه خرجي‌هايي است كه معلوم نيست منابع آن قرار است چگونه تامين شود.  بنابراين در وعده نخست، امكان تحقق اين وعده‌ها وجود ندارد و اگر هم قرار باشد، اجرايي شود، دقيقا شبيه مسكن مهر در سال 86 خواهد بود كه به يك‌باره حجم نقدينگي را در اقتصاد ايران از 200هزار ميليارد تومان به حدود 400هزار ميليارد تومان رسانيد و منجر به تورم افسارگسيخته انتهاي دهه 90 شد. تورمي كه خانوارهاي بسياري را در ايران فقير كرد. البته تعدادي از خانواده‌هاي ايراني خانه‌دار شدند اما به قيمت وارد آمدن تورم بر زندگي بخش قابل توجهي از ايرانيان شد.  چون ايران در ايام تبليغات انتخاباتي به سر مي‌برد و هيچ موسسه معتبري هم وجود ندراد كه در اين فاصله كوتاه اقدام به راستي‌آزمایي اين وعده‌ها كند، نامزدهاي پوپوليست هر وعده ريز و درشتي كه بخواهند مي‌دهند. اساسا مسابقه‌اي ميان نامزدهاي اصولگرا بر سر وعده‌هاي بزرگ‌تر راه افتاده است، اما تجربه ادوار گذشته نشان مي‌دهد كه گوش مردم از اين وعده‌ها پر شده است. 

وعده‌هايي كه در خوشبينانه‌ترين حالت مانند مسكني است كه ممكن است اثرات كوتاه‌مدت خوشايندي هم داشته باشد اما نهايتا مشكلات بيشتري را متوجه اقتصاد بيمار ايران و مردم مي‌كند. لذا به نظر مي‌رسد در اين مناظره‌ها 4نامزد اصولگرا، هيچ راهي براي برون‌رفت از مشكلات ارايه نداده و بيشتر به فكر توسعه يارانه‌ها بوده‌اند. 
مردم ايران اما به خوبي آگاه شده‌اند كه اينگونه وعده‌ها كمكي به بهبود وضعيت معيشتي آنها نكرده و تنها آنها را فقيرتر مي‌كند.بنابراين به دنبال افرادي هستند كه از رويكردهاي كارشناسي و عاقلانه دفاع مي‌كنند.