متاسفانه از بين بردن منابع طبيعي و محيط زيست به عادتي ناپسند در بين مردم تبديل شده است. عادتي كه شايد از بي‌توجهي مسوولان به اين مهم سرچشمه مي‌گيرد، چراكه اگر نظارتي دقيق در حفظ و پايداري اين منابع صورت مي‌گرفت الان با مشكلات بي‌شمار زيست محيطي و ... در كشور مواجه نبوديم. حالا اما دامنه اين تخريب‌ها به دماوند رسيده است.
كارشناس اكولوژي مناطق كوهستاني سازمان حفاظت محيط‌زيست گفت: كوه دماوند مانند بيشتر اكوسيستم‌هاي كوهستاني، در معرض تخريب گسترده قرار گرفته و اگر امروز به مسائل و مشكلات آن رسيدگي نشود، فردا نمي‌توان براي آن كاري انجام داد.
شيده عطري به مناسبت روز ملي دماوند اظهار داشت: كوه‌ها از جمله ميراث تاريخي، فرهنگي و طبيعي محسوب مي‌شوند و علي رغم اينكه نماد عظمت و مظهر پايداري هستند از جمله اكوسيستم‌هاي حساس و شكننده به شمار مي‌آيند. كوه‌ها به دليل تنوع زيستي بالايي كه دارند خدمات اكوسيستم بسياري را براي بشر ارايه مي‌كند.
او افزود: بهره‌برداري‌هاي ناپايدار و بي‌رويه، تغيير كاربري‌هاي غير اصولي، كيفيت زيستگاه‌هاي كوهستاني را تحت تاثير قرار داده، كشور ما نيز از اين قاعده مستثنا نيست.
به گفته عطري، كوهستان نيازمند توجه ويژه است، همين مساله باعث شد فعالان حوزه كوهستان، با هدف جلب اذهان عمومي و مسوولان به مشكلات محيط زيستي اين اكوسيستم و دستيابي به راه‌حل مشكلات موجود، يك روز را به دماوند مهم‌ترين نماد كوه‌هاي ايران، اختصاص دهند چرا كه دماوند نيز در معرض تخريب گسترده قرار گرفته و اگر امروز به مسائل و مشكلات آن رسيدگي نشود، فردا نمي‌توان براي آن كاري انجام دارد
اين كارشناس اكولوژي خاطرنشان كرد: به همين خاطر ۱۳ تيرماه روز جشن كهن تيرگان، از سال ۱۳۸۳ به پيشنهاد اوليه كوه‌نوردان و سپس با ثبت كوه دماوند در فهرست آثار طبيعي - فرهنگي ملي در سال ۱۳۸۷ و تصويب شوراي فرهنگ عمومي در ۱۳۹۹ به عنوان روز ملي دماوند در قالب يك مناسبتِ محيط زيستي- ورزشي ارزشمند معرفي شد. البته مي‌بايست به اين نكته اشاره كرد كه دماوند در ميان رشته كوه‌هاي مركزي البرز قرار گرفته و از سال ۱۳۸۱ از ارتفاع بيش از ۴۵۰۰ متر عنوان اثر طبيعي ملي را نيز دارد.
گردشگران مسوولانه رفتار كنند
عطري اظهار داشت: دماوند يكي از مشهورترين نمادهاي طبيعت ايران است كه به شكل عجيبي با فرهنگ، افسانه‌ها و اسطوره‌هاي اين مرز و بوم عجين شده و پاي خود را به ادبيات و هنر ايران زمين نيز باز كرده است. كوه دماوند، بلندترين كوه ايران و خاورميانه است، اين كوه بلندترين كوه آتش‌فشاني آسيا نيز محسوب مي‌شود. آتش‌فشان دماوند به شكل مخروط نامتقارني است كه نيم مخروط جنوب غربي آن به علت دارا بودن گدازه‌هاي گسترده از قسمت‌هاي ديگر متمايز است؛ يال شمال‌شرقي دماوند نيز با شيب كمتري كه نسبت به سمت غربي آن دارد اين نبود تقارن را به خوبي نشان مي‌دهد و مهم‌ترين پديده ژئوتوريسم (زمين گردشگري) ايران است . يخچال سيوله، يخچال دوبي سل در جبهه شمالي، يخچال دره يخار در شمال‌شرقي، يخچال خورتاب سر، يخچال شمال‌غربي و يخچال غربي از يخچال‌هاي طبيعي معروف كوه دماوند محسوب مي‌شوند.
او گفت: متاسفانه عواملي چون معدن‌كاوي، جاده‌كشي، علف‌چيني، چراي بيش از حد دام، زباله‌هاي گردشگران، ساخت‌وساز بي‌ضابطه، تصرف منابع طبيعي براي استفاده غيرقانوني و شخصي، افزايش جمعيت و خودروها از مهم‌ترين عوامل آسيب‌رسان به دماوند محسوب مي‌شوند. حضور بي‌ضابطه‌گردشگر و كوه‌نورد بدون آنكه آموزش‌هاي لازم در رابطه با طبيعت‌گردي و حفظ محيط‌زيست را بدانند از ديگر عوامل تهديدكننده است.
بازگشت شركت‌هاي صنعتي راكد و نيمه فعال دماوند
در همين رابطه حسين عبيري گلپايگاني، فعال محيط زيست به ايرنا گفت: دماوند با چالش‌هاي محيط زيستي زيادي همراه است كه اگر ساماندهي نشوند شايد اين كوه باشكوه نابود شود و مولفه‌هاي زيستي خود را از دست بدهد.
او افزود: اگر بخواهيم براي رفع مشكلات كوه دماوند اقدامي جدي انجام دهيم، چاره‌اي نداريم جز اينكه نهادهاي دولتي، سازمان‌هاي مردم نهاد و افراد بومي به كمك هم بيايند و با هم‌انديشي براي رفع اين مشكلات اقدام كنند؛ لذا پيشنهاد مي‌شود كارگروهي با حضور نيروهاي مردمي و تشكل‌هاي مختلف علاقه‌مند به حفظ دماوند، نهادهاي دولتي ذي ربط از قبيل سازمان حفاظت محيط‌زيست، سازمان جنگل‌ها و مراتع و سازمان ميراث فرهنگي تشكيل شود.
گلپايگاني اظهار داشت: اين كارگروه كه تمام ذي‌نفعان كوه دماوند در آن حضور دارند، مي‌تواند دستورالعملي تهيه كند كه از سوي همه لازم‌الاجرا باشد؛ در اين كارگروه، نهادهاي دولتي با تهيه امكانات مادي، لوازم سخت افزاري و انجام كارهاي كارشناسي براي شناسايي مشكلات منطقه كمك كنند و سازمان‌هاي مردم‌نهاد نيز به عنوان خط ارتباطي بين دولت و مردم بومي منطقه به آموزش و فرهنگ‌سازي در ميان مردم اقدام كنند. در اين كارگروه مي‌توان از نيروي‌هاي مردمي و بومي منطقه براي حفاظت از دماوند كمك گرفت. وقتي حفاظت از محيط زيست براي مردم منطقه به يك فرهنگ تبديل شود ديگر تخريب و تجاوز به محيط‌زيست بي‌مفهوم مي‌شود و به حداقل ممكن مي‌رسد.
