پول ۲ ماه صادرات نفت را صرف واردات بنزين مي‌كنيم

استاد دانشگاه صنعتي‌شريف گفت: اگر دولت جديد درست برخورد كرده و صادقانه توضيح دهد شايد بتواند مردم را متقاعد كند كه همكاري كنند تا ماجراي بنزين يك بار براي هميشه اصلاح شود، حل مشكل بنزين به صداقت، صراحت نياز دارد، وقت آن است كه دولت جديد در يك برنامه ۴ ساله براي بنزين و گازوئيل مردم را پاي كار بياورد چون در غير اين صورت ماجراي ناترازي انرژي به يكي از ابرچالش‌ها تبديل خواهد شد، بنابراين اميدواريم دولت چهاردهم وارد ميدان اصلاحات اين حوزه شود.

هاشم اورعي در گفت‌وگو با ايلنا، در ارزيابي اوضاع كنوني بنزين و برنامه‌هايي كه دولت چهاردهم بايد عبور از اين بحران را  دنبال كند، اظهار داشت: اكنون تقاضاي بنزين به ۱۲۰ ميليون ليتر در روز رسيده است كه البته تمام اين ميزان تقاضا را مصرف نمي‌كنيم، زيرا بخشي از آن قاچاق مي‌شود به‌عبارت ديگر روزي ۱۲۰ ميليون ليتر بنزين تقاضا داريم كه چه بسا روزي ۱۰۰ ميليون ليتر از اين ميزان مصرف و ۲۰ ميليون ليتر قاچاق مي‌شود. وي افزود: مشكل ما اين است؛ در شرايطي هستيم كه رقم توليد به اندازه تقاضا نيست و در نتيجه همين امسال با ناترازي بنزين مواجهيم، به‌طوري كه نمايندگان مجلس عنوان كرده‌اند كه در بودجه امسال حداقل ۴ ميليارد دلار براي واردات بنزين در نظر گرفته شده و اگر خوب عمل نكنيم اين رقم به ۶ ميليارد دلار هم افزايش پيدا مي‌كند و اين در حالي است كه سال گذشته كل صادرات نفت و ميعانات ۳۶ ميليارد دلار يعني ماهيانه به‌طور متوسط ۳ ميليارد دلار بوده است. اين بدان معناست كه ما پول يك تا دو ماه صادرات نفت كشور را بايد صرف واردات بنزين كنيم. استاد دانشگاه صنعتي‌شريف گفت: ماجراي ناترازي بنزين يك مساله مهم كشور است زيرا صحبت از صرف ارقام بالا براي واردات اين كالاست و مشكل هر روز حادتر مي‌شود به‌طوري كه نرخ افزايش تقاضا بيش از نرخ افزايش توليد است در نتيجه ما با ناترازي فزاينده مواجهيم و امسال اوضاع از پارسال بدتر و سال آينده از امسال بدتر خواهد بود و اين بدان معناست كه نمي‌توان مساله را رها كرد يعني گذشت زمان اوضاع را خراب‌تر مي‌كند. وي مهم‌ترين دليل شرايط كنوني بنزين را سياست قيمت‌گذاري عنوان و تصريح كرد: برخي تا مي‌گويند قيمت بنزين بايد واقعي شود برخي ديگر مي‌گويند كه اصلا يارانه‌اي به بنزين تعلق نمي‌گيرد كه قيمت آن واقعي شود، اين عده معتقدند دولت بنزين را نمي‌خرد و به قيمت تمام‌شده به مردم مي‌فروشد، اما واقعيت ماجرا؛ بحث يارانه نيست بلكه صحبت بر سر پول از دست رفته است، اكنون كشور همسايه بنزين را با نرخ هر ليتر ۲۰ هزار تومان مي‌فروشد و ما همين بنزين را با نرخ ۱۵۰۰ تومان در اختيار مردم قرار مي‌دهيم، درست است كه پولي به مردم نمي‌دهيم اما براي هر ليتر ۱۸۵۰۰ تومان كمتر از كشور همسايه دريافت مي‌كنيم به‌عبارت ديگر بابت هر ليتر بنزين ۱۸۵۰۰ تومان از درآمد دولت كم مي‌شود.
اورعي بيان داشت: اولين نتيجه قيمت پايين و غيرواقعي بنزين در كشور ما قاچاق است، روزنه ۱۰ تا ۳۰ ميليون ليتر بنزين از كشور خارج مي‌شود و چه بسا مافياي بنزين با ۱۰ ميليون ليتر قاچاق روزانه؛ ساعتي يك ميليارد تومان درآمد دارد، بنابراين با اين ارقام درآمدي تغيير قيمت بنزين و مقابله با قاچاق كار سختي است و در مقابل نتيجه قيمت سركوب شده بنزين نسبت به كشورهاي مجاور اين مي‌شود كه قاچاق بنزين كار سودآوري است و دليل آن نيز قيمت ارزان بنزين است، چراكه اگر نرخ بنزين مثل همسايه باشد قاچاق جمع مي‌شود. وي با بيان اينكه نتيجه ديگر ارزان بودن بنزين اين است كه كنترل مصرف آن كار بي‌اهميتي مي‌شود، گفت: ميزان مصرف سوخت خودروهاي ايراني حداقل ۳۰ تا ۵۰ درصد از نمونه مشابه خودروهاي با تكنولوژي روز بيشتر است و دليل تداوم اين رويه اين است كه در كشور ما بنزين ارزشي ندارد يعني قيمت بنزين نسبت به خودرو بسيار ناچيز است اما در دنيا اينگونه نيست.
اين كارشناس ارشد حوزه انرژي با بيان اينكه وقتي بنزين ارزان است، ميزان پيمايش بالا مي‌رود، ادامه داد: ميزان پيمايش هر خودروي خصوصي در اروپا حدود ۱۰ هزار كيلومتر و اين رقم در ايران حدود ۱۸ هزار كيلومتر است دليل آن اين است كه در كشور ما قيمت استفاده از مترو و يا وسيله نقليه عمومي با خودروي شخصي يكسان است بنابراين مردم ترجيح مي‌دهند كه از خودروي شخصي خود براي ترددهاي روزانه استفاده كنند و همه اينها به سياست قيمتي برمي‌گردد، يعني خودمان به مردم مي‌گوييم اين كالا بي‌ارزش است. وي بيان داشت: وقتي درهاي كشور را روي واردات خودروهاي باكيفيت دنيا مي‌بنديم و از صنعت خودروي داخل حمايت بي‌جا كرده و اجازه رقابت با خودروي خارجي نمي‌دهيم يعني مجوز ساخت خودرو با هر كيفيتي را صادر كرده‌ايم.
استاد دانشگاه صنعتي‌شريف با تاكيد بر اينكه از هم‌اكنون بايد تمركز را به سمت بهبود تقاضا ببريم، اظهار داشت: ابتدا اينكه بايد به سمت واقعي كردن قيمت بنزين برويم اما اين تغيير يك‌باره نبايد انجام شود. چرا پول مصرف بنزين يك خانواده ۴ نفره را كه ۴ خودرو دارد روستايي سيستان و بلوچستان كه هيچ خودرويي ندارد پرداخت كند و دولت به جاي اينكه آب روستايي سيستاني را تامين كند پول بنزين متمولي را كه چند خودرو دارد پرداخت كند؟

اورعي بيان داشت: قيمت بنزين بايد واقعي شود و در مقابل از قشر آسيب‌پذير حمايت شود، بدترين شيوه در زمينه تامين سوخت اين است كه يارانه به بنزين تعلق مي‌گيرد كه اين بايد اصلاح شود، راهكار اينكه ابتدا سياست قيمتي را با توجه به درآمد مردم اجرا كنيم و در اين صورت تخصيص يارانه هوشمند خواهد شد و دوم اينكه وارد اصلاح صنعت خودرو شويم، يعني بعد از مافياي قاچاق سوخت بايد با مافياي خودرو مقابله كنيم و درواقع بين خودروساز داخلي و خودروي وارداتي رقابت ايجاد كنيم. وي مهم‌ترين راهكار برون‌رفت از شرايط كنوني بنزين را سياست درست قيمتي و هوشمندانه، عدم حمايت اضافي و بيهوده از خودرو به عنوان بزرگ‌ترين مصرف‌كننده بنزين و ديگري فرهنگ‌سازي دانست. وي افزود: اكنون بنزين را با نرخ ارزان در اختيار همه مردم قرار مي‌دهيم و درواقع اين يارانه را به همه مردم با هر سطح درآمدي پرداخت مي‌كنيم و وقتي پول بنزين را به نرخ اصلي نمي‌گيريم كسري بودجه زياد مي‌شود و تورم بالا مي‌رود و در نتيجه قشر ضعيف ضرر مي‌كند. اكنون سيستم قيمت‌گذاري بنزين انتقال پول از نادار به دارا است و مردم اين را نمي‌دانند، بايد فرهنگ‌سازي شود و واقعيت را به مردم بگويند. اورعي در ادامه با بيان اينكه در شرايط فعلي سخن از صادرات بنزين شعار است زيرا صادرات دو شرط دارد يكي اينكه مازاد بايد داشته باشيم و دوم اينكه صادرات پايدار باشد، تاكيد كرد: اكنون وقت اصلاح اوضاع بنزين است، بايد اعتماد مردم به دولت را جذب كنيم اگر دولت جديد درست برخورد كرده و صادقانه توضيح دهد شايد بتواند مردم را متقاعد كند كه همكاري كنند تا ماجراي بنزين يك بار براي هميشه اصلاح شود، حل مشكل بنزين به صداقت، صراحت نياز دارد، وقت آن است كه دولت جديد در يك برنامه ۴ ساله براي بنزين و گازوئيل مردم را پاي كار بياورد چون در غير اين صورت ماجراي ناترازي انرژي به يكي از ابرچالش‌ها تبديل خواهد شد، بنابراين اميدواريم دولت چهاردهم وارد ميدان اصلاحات اين حوزه شود.