از ابتدای اردیبهشت ماه سال جاری فرایند انجام معاملات برق در بورس انرژی با حضور ۳۹ شرکت توزیع برق سراسر کشور به عنوان خریدار و نیروگاه‌های خصوصی و دولتی به عنوان فروشنده آغاز شده است؛ اتفاق امیدوارکننده‌ای که از آن به عنوان گامی مهم در اصلاح نظام مالی صنعت برق یاد می‌شود و انتظار می‌رود در بهبود روند انجام معاملات برق نقش بسزایی داشته باشد.
باتوجه به اینکه بورس انرژی به صورت کلی برای انجام معاملات فی مابین خریدار و فروشنده از مزیت‌هایی مانند خرید و فروش نقدی محصول، تأمین سریع کالای موردنیاز مصرف‌کنندگان، کاهش هزینه‌های جانبی انجام معاملات، انجام قرارداد‌های استاندارد، امکان بالای مدیریت ریسک، تأمین مالی و پوشش ریسک، امکان بازاریابی سریع کالا، معافیت از تشریفات مناقصه و مزایده و معافیت معاملاتی برخوردار است، انتظار می‌رود انجام معاملات برق در بستر بورس انرژی نیز که طبیعتا همه مزایای مورد اشاره را به همراه خواهد داشت، در بهبود روند معاملات و توفیق بیشتر صنعت برق در اصلاح نظام مالی کمک شایانی کند.
در این بین فروش نقدی برق تولیدی، انجام معاملات شفاف، ایجاد فضای رقابتی سالم میان نیروگاه‌های بخش خصوصی و دولتی، تضمین خرید برق از نیروگاه‌ها و امکان فروش عادلانه انرژی در بورس از جمله مزایای مهمی است که می‌توان در ارتباط با جذابیت این بازار در مقایسه با بازار عمده‌فروشی برای صنعت نیروگاهی به ویژه نیروگاه‌های بخش خصوصی به آن اشاره کرد و مورد تاکید قرار داد، چرا در بازار عمده‌فروشی نیروگاه‌ها نه تنها به محض فروش برق تولیدی هزینه فروش خود را دریافت نمی‌کنند، بلکه با فاصله زمانی بسیار زیاد تنها بخشی هزینه تمام شده به آنها پرداخت می‌شد و اکنون ایراداتی که در بازار عمده‌فروشی برای نیروگاه داران وجود داشت در بورس انرژی مرتفع شده است.
علی نقوی، مدیر عامل بورس انرژی امروز در مراسم رونمایی از بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست در بورس انرژی ایران و آغاز معاملات گواهی صرفه‌جویی گاز با اشاره به بند هفتم سیاست‌های کلان اصلاح الگوی مصرف ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، اظهار کرد: این بند بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی با اعمال مجموعه‌ای متعادل از اقدامات قیمتی و غیرقیمتی به منظور کاهش مستمر شاخص شدت انرژی کشور با اولویت دادن به افزایش بهره‌وری در تولید، انتقال و مصرف انرژی تاکید دارد.
وی ادامه داد: بورس انرژی ایران به عنوان متولی بازار شفاف مبادله حامل‌های انرژی در کشور زیرساخت‌های فنی و اجرایی مورد نیاز جهت بهره‌برداری از ظرفیت‌های بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست را فراهم کرده و فرصت جدیدی را برای کاهش ناترازی انرژی کشور پیش روی سیاست‌گذاران و مردم قرار داده است.
مدیرعامل بورس انرژی خاطرنشان کرد: ایجاد بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی و محیط زیست با مصوبه شورای عالی انرژی در سال ۱۳۹۶ در دستور کار قرار گرفت و با تأخیر بسیار دستورالعمل‌های اجرایی این بازار در مرداد ۱۴۰۰ به تصویب شورای عالی انرژی رسید. وی افزود: بورس انرژی ایران هم در راستای اجرای این مصوبات اقدام به طراحی گواهی صرفه‌جویی انرژی کرد و پس از موافقت کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با این ابزار به لحاظ شرعی، گواهی صرفه‌جویی انرژی به عنوان ابزار مالی جدید بازار سرمایه به تصویب شورای عالی بورس و اوراق بهادار رسید و در پی آن مقررات لازم برای پذیرش، معاملات و تسویه آن به تصویب هیأت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار و شورای عالی بورس رسید. مدیرعامل بورس انرژی ایران با بیان اینکه گواهی صرفه‌جویی انرژی یک ابزار جدید مالی و یک اوراق بهادار است، گفت: این بازار حجم مشخصی از یک حامل انرژی صرفه‌جویی‌شده را نمایندگی می‌کند. این گواهی دو نوع دارد که یکی گواهی صرفه‌جویی محقق‌شده و دیگری گواهی صرفه‌جویی تأمین مالی نام دارد. گواهی صرفه‌جویی محقق‌شده مربوط به زمانی است که یک سرمایه‌گذار برای اجرای یک پروژه صرفه‌جویی اقدام کرده و صرفه‌جویی تحقق پیدا کرده است.
معامله ٣١ میلیون مگاوات ساعت برق
در بورس انرژی
واحد عملیات برق بورس انرژی ایران با انتشار آمار عملکرد کلی شر کت‌های توزیع نیرو طی ماه‌های اردیبهشت و خرداد ١٤٠٣ اعلام کرد: در معاملات دو ماه اخیر بورس انرژی، ٣٩ شرکت توزیع ٣١ میلیون و ٧٠٣ مگاوات ساعت برق را به ارزش ٣٦ هزار و ٨٧١ میلیارد ریال معامله کردند. بنا بر این گزارش در دو ماه فوق از مجموع ٨٣ نیروگاه دارای کد معاملاتی که دارایی آنها به بورس معرفی شده، ٦١ نیروگاه نسبت به معامله در بازار برق بورس انرژی ایران اقدام کردند که در این بین ٥١ نیروگاه بار دوره تحویل اردیبهشت، ٥٦ نیروگاه بار دوره تحویل خرداد و ٥٩ نیروگاه بار دوره تحویل تیر را به فروش رساندند. همچنین در این مدت از سوی شرکت مدیریت برق ایران ٣٣ هزار و ٦١٠ مگاوات ساعت سقف مجاز برای شر کت‌های توزیع برق تعیین و ٣٢ هزار و ٥٥٤ مگاوات دارایی به نیروگاه‌ها اختصاص داده شد و در نهایت ٣١ میلیون و ٧٠٣ مگاوات ساعت برق مورد معامله قرار گرفت که از این میزان ٤٣ درصد انرژی معادل ١٤ میلیون و ٧٢٩ هزار و ٦٨٠ مگاوات ساعت به ارزش تقریبی ١٧ هزار و ٥٥٢ میلیارد ریال از سوی بخش خصوصی و ٥٧ درصد انرژی معادل ١٥ میلیون و ٤٢٨ هزار و ٧٥٤ مگاوات ساعت به ارزش تقریبی ١٨ هزار و ٢٥٧ میلیارد ریال از سوی بخش دولتی تولید و به فروش رسید.
بر پایه این گزارش در اردیبهشت و خرداد گذشته در مجموع ٢٦٥٠ معامله انجام شد که ٣٩ شرکت توزیع برق به عنوان خریدار و ٢٧ نیروگاه دولتی و ٣٢ نیروگاه خصوصی به عنوان فروشنده در فرایند فروش مشارکت داشتند. گفتنی است با تلاش مجموعه وزارت نیرو و همکاری بورس انرژی ایران، شر کت‌های توزیع نیروی برق کشور از اردیبهشت سال ١٤٠٣ در جهت اجرای طرح اصلاح ساختار مالی، معاملات در بازار برق بورس انرژی ایران را آغاز کردند و با استفاده از ابزار مشتقه، در کنار سایر مصرف کنندگان بزرگ و خرده فروشان مشغول رقابت و خرید برق شدند.
