هشدارهاي برقي در هاله‌اي از ابهام!
فصل گرم سال كه مي‌رسد داغ ناترازي انرژي و مشخصا كسري برق تازه مي‌شود و بسته به ميزان اين ناترازي، برق بخشي از صنايع كشور قطع مي‌شود و اگر فشار ناترازي بالا رود خاموشي به شهر و خانه‌ها مي‌رسد. تابستان امسال هم با افزايش مصرف و افزايش ناترازي دوباره قطعي برق هشدارها شاه بيت رسانه‌ها شده است.
فصل گرم سال كه مي‌رسد داغ ناترازي انرژي و مشخصا كسري برق تازه مي‌شود و بسته به ميزان اين ناترازي، برق بخشي از صنايع كشور قطع مي‌شود و اگر فشار ناترازي بالا رود خاموشي به شهر و خانه‌ها مي‌رسد. تابستان امسال هم با افزايش مصرف و افزايش ناترازي دوباره قطعي برق هشدارها شاه بيت رسانه‌ها شده است.
به گزارش خبرنگار«تعادل»، «در تابستان كه به دليل وارد شدن تاسيسات سرمايشي به مدار، مصرف برق افزايش مي‌يابد، جريان عبوري از هادي‌هاي برق افزايش مي‌يابد و اين افزايش جريان مصرف باعث گرم شدن. تاسيسات برق مي‌شود و حوادث احتمالي برق افزايش مي‌يابد.» اين هشدار برخي از مسوولان است كه جاي بسي تامل دارد؛ گرماي فصل تابستان را هرساله شاهد بوديم ولي از نگاه برخي از كارشناسان اين هشدار ناشي از كمبود برق و دليل موجهي براي قطع آن است. معاون هماهنگي توزيع توانير با اشاره به‌شدت گرفتن گرما و متعاقب آن رشد بي سابقه مصرف و تاثير آن در افزايش حوادث احتمالي شبكه برق گفت: در شبكه از تجهيزات گسترده و متنوعي براي تامين و جابه‌جايي انرژي استفاده مي‌شود و عمدتا هادي (رساناها) هستند كه سطح ولتاژ برق را تغيير مي‌دهند و همه اين تجهيزات ارتباط دقيقي با ولتاژ برق دارند.
محسن ذبيحي با بيان اينكه تاسيسات برق بيشتر از مس، آلومينيوم و آهن هستند كه در برابر جريان برق مقاومتي از خود نشان مي‌دهند كه تبديل به گرما مي‌شود، اظهار كرد: در كنار همه اين فعل و انفعالات، گرم‌تر شدن دماي هوا نيز بر گرم‌تر شدن تاسيسات تاثير مي‌گذارد.
وي با اشاره به وجود بالغ بر يك ميليون كيلومتر شبكه برق و تعداد زيادي ترانسفور ماتور در شبكه افزود: افزايش مصرف برق در تابستان و دماي هواي بالا، در نهايت منجر به بروز حوادثي در شبكه مي‌شود كه اين حوادث مي‌تواند از كابل متصل به منزل يك مشترك باشد كه در اين صورت يك مشترك دچار قطعي برق مي‌شود و يا از يك فيدر فشار ضعيف باشد كه برق يك كوچه را تحت تاثير قرار مي‌دهد و يا مي‌تواند از پست فوق توزيع باشد كه موجب قطع برق بخشي از يك شهر مي‌شود. ذبيحي، مصرف صحيح برق را در كاهش حوادث ناخواسته در شبكه بسيار موثر دانست و تاكيد كرد: عدم استفاده از وسايل پرمصرف برقي در ساعات گرم روز، تنظيم دماي وسايل سرمايشي روي ٢٤ درجه و خاموش كردن وسايل برقي اضافه مي‌تواند در اين روند بسيار موثر باشد.
به گفته كارشناسان حوزه انرژي، هرچه دماي هوا بيشتر شود به همان ميزان بر شدت مصرف برق افزوده مي‌شود و بخش عمده اين مصرف ناشي از عملكرد سيستم‌هاي سرمايشي است. به‌طوري كه با هر درجه افزايش دما در كشور، از يك سو ميزان تقاضاي فعلي برق در كشور، ١٨٠٠ مگاوات افزايش پيدا مي‌كند. از سوي ديگر، ٥٠٠ مگاوات توان قابل توليد نيروگاه‌ها نيز با هر درجه افزايش دما، كاهش پيدا مي‌كند. اين يعني اينكه با هر درجه افزايش دما، اختلاف بين توليد و مصرف برق به ٢٣٠٠ مگاوات مي‌رسد و بيش از ٢٣٠٠ مگاوات ناترازي به شبكه برق تحميل مي‌شود.
سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌ها و ايجاد چشم‌انداز توليد برق كه شامل تركيبي از فناوري‌ها و پاسخگويي به انواع نياز‌هاي شبكه باشد، يكي از راه‌هاي مقابله با چالش‌هاي تغييرات آب و هوايي است. يكي ديگر از راهكار‌هاي عبور از اين شرايط سخت، مديريت و كاهش مصرف است كه در همه جهان به شكل مستمر انجام مي‌شود. عمده پيك مصرف شبكه برق ايران به دليل بار‌هاي سرمايشي در فصل گرما است. با انجام مديريت مصرف، مميزي انرژي، بهبود راندمان خطوط توليد و پروسه‌هاي صنعتي مي‌توان به كاهش مصرف برق و كاهش فشار بر شبكه گسترده برق كشور در اين دوره كمك كرد.
گزارش‌هاي رسمي نشان مي‌دهد تابستان امسال با تقاضاي ۷۷ هزار مگاواتي، كسري برق چيزي حدود ۱۷ تا ۱۸ هزار مگاوات است كه همين ميزان كسري باعث افت فشار شبكه توزيع شده و موضوع مهم‌تر اينكه كارشناسان و فعالان صنعت برق هشدار مي‌دهند اگر همين روند ادامه پيدا كند، با توجه به افزايش حدود ۱۰ درصدي مصرف برق در هر سال تا سال ۱۴۱۴ ميزان ناترازي برق به چيزي حدود ۳۷ هزار مگاوات مي‌رسد كه اين خود يك سوم مصرف برق كشور است. ناترازي برق محصول بيش از يك دهه اجراي سياست‌هاي نادرست در اين صنعت است كه مهم‌ترين آن به موضوع قيمت‌گذاري نامناسب و عدم جذب سرمايه‌هاي جديد در اين بخش، فرسودگي شديد زيرساخت‌ها و نيروگاه‌ها و شبكه توزيع برق و همچنين عدم توجه به توان نيروگاه‌هاي تجديدپذير و غفلت از سرمايه‌گذاري‌ها در تجديدپذيرها برمي‌گردد. در اين سال‌ها اقتصاد ناكارآمد برق و سركوب بخش خصوصي، چراغ سرمايه‌گذاري در اين صنعت را خاموش يا بسيار كم نور كرد. به‌طور قطع در فضايي كه وزارت نيرو هم توليد كننده برق و هم خريدار آن است يعني هم نقش تصدي‌گري و هم واسطه‌گري را بازي مي‌كند نمي‌توان اتخاذ سياست‌هايي به نفع بخش خصوصي داشت كه البته طبيعتا اين سياست‌ها نبايد منجر به گران شدن برق براي مردم شود. علاوه بر چالش‌هاي بخش توليد، تلفات شبكه توزيع برق كشور به محدوده ۹.۵ درصد مي‌رسد كه اين عدد در سال‌هاي ۹۲ تا ۱۴۰۰ حدود ۱۴.۸ درصد بود. براي جلوگيري از اين هدررفت به سرمايه‌اي تقريبا ۵۰ هزار ميليارد توماني نياز است عامل ديگر ناترازي برق، تلفات برق در شبكه توزيع و زيرساخت‌هاي فرسوده است و اين تلفات شبكه توزيع برق كشور به محدوده ۹.۵ درصد مي‌رسد كه اين عدد در سال‌هاي ۹۲ تا ۱۴۰۰ حدود ۱۴.۸درصد بود و آمار و محاسبات انجام شده در سال گذشته اصلاح و بهينه‌سازي شبكه فرسوده برق براي جلوگيري از اين هدررفت به سرمايه‌اي تقريبا ۵۰ هزار ميليارد تومان نياز دارد. برنامه هفتم توسعه براي بهبود وضعيت فعلي صنعت برق كشور، تكليف كرده است كه تا پايان اين برنامه ظرفيت فعلي نيروگاه‌هاي كشور از ۹۳ هزار مگاوات به ۱۲۴ هزار مگاوات افزايش پيدا كند كه گفته مي‌شود اين ميزان افزايش ظرفيت سالانه ۲۰۰ هزار ميليارد تومان سرمايه و منابع نياز دارد. همانطور كه گفته شد واضح است كه دولت از پس تامين ۲۰۰ هزار ميليارد تومان در سال برنمي‌آيد بنابراين مسير گذر از خاموشي بدون بخش خصوصي بن بست است و بايد براي خروج از بن‌بست تاريك ناترازي برق، مسير را براي همراهي بخش خصوصي هموار كرد كه آن هم به صرفه‌كردن سرمايه‌گذاري در صنعت برق است. اين اقدام مي‌توان شامل تسهيل شرايط براي صادرات برق، ارائه مشوق‌ها براي سرمايه‌گذاري در بخش تجديدپذيرها و يا اصلاح قيمتي باشد.
