كمبود 20هزار مگاواتي برق در ايران
ناترازي انرژي در اقتصاد ايران به خصوص در حوزه برق به اندازه‌اي بحراني شده كه در هنگام انتخاب وزير نيرو، فردي به عنوان گزينه پيشنهادي معرفي شده كه واجد تخصص قابل توجه در حوزه توليد برق است. در واقع اين انتخاب نشان‌دهنده آن است كه موضوع كمبود برق و ناترازي انرژي، امروز به يك چالش جدي در فضاي اقتصادي و عمومي كشور بدل شده و سكاندار وزارت نيرو بايد هرچه سريع‌تر براي بهبود شاخص‌هاي اين بخش اقدام كند.
ناترازي انرژي در اقتصاد ايران به خصوص در حوزه برق به اندازه‌اي بحراني شده كه در هنگام انتخاب وزير نيرو، فردي به عنوان گزينه پيشنهادي معرفي شده كه واجد تخصص قابل توجه در حوزه توليد برق است. در واقع اين انتخاب نشان‌دهنده آن است كه موضوع كمبود برق و ناترازي انرژي، امروز به يك چالش جدي در فضاي اقتصادي و عمومي كشور بدل شده و سكاندار وزارت نيرو بايد هرچه سريع‌تر براي بهبود شاخص‌هاي اين بخش اقدام كند.
اما آيا ميزان مصرف برق در ايران به نسبت ساير كشورها بالاست؟ آنگونه كه مسوولان مدام صحبت مي‌كنند، مردم ايران فراتر از ساير ملل، انرژي مصرف كرده و آن را هدر مي‌دهند؟ واقع آن است كه طي سال‌هاي اخير سرمايه‌گذاري مناسبي براي ارتقاي سطح توليد برق در ايران صورت نگرفته و نيروگاه‌هاي جديدي وارد مدار نشده است. اين در حالي است كه ميزان مصرف روتين ايرانيان بالا رفته است. شايد سرانه مصرف برق بالا نرفته باشد اما جمعيت ايران بالا رفته، خانه‌هاي جديدي ساخته شده و طبيعتا مصرف هم ارتقا يافته است. از سوي ديگر كارخانه‌هاي افزون‌تري تاسيس شده، تجهيزات برقي بيشتري نصب شده و نياز براي مصرف برق بالا رفته، اما متناسب با اين رشد، ظرفيت‌هاي برق بهبود نيافته است. كافي است نگاهي به تبليغات صدا و سيما بيندازيد تا متوجه شويد تا چه اندازه، صدا و سيما مردم را براي خريد بيشتر لوازم برقي پرمصرف تشويق مي‌كند. خريد لوازم خانگي بدون پيش پرداخت، بدون ضامن و به صورت قسطي و ...كه اتفاقا بسياري از آنها فاقد رويكردهاي مصرف استاندارد نيستند.
امروز ميزان مصرف برق در ايران حدودا ۸۸هزار مگاوات است كه بسيار بالاتر از ظرفيت‌هاي توليد برق ايران است. ظرفيت برق ايران آمار بالاتر از ۶۰هزار مگاوات است. اين عدم توازن در توليد و مصرف برق به صورت خاموشي‌هاي گسترده خود را نمايان مي‌كند. به‌همين دليل است كه عدم توازن خود را در خاموشي‌هاي گسترده نشان مي‌دهد. استان‌هاي اردبيل، آذربايجان شرقي، تهران و... با خاموشي مواجه مي‌شوند و نارضايتي عمومي ايجاد مي‌كنند. براي حل اين مشكل چاره‌اي جز سرمايه‌گذاري بيشتر و جذب سرمايه‌هاي خارجي وجود ندارد. اگر تحريم‌هاي اقتصادي برداشته نشود و بهبودي در مناسبات ارتباطي با جهان ايجاد نشود، حضور XوY در شمايل وزير نيرو تفاوتي بنيادين در وضعيت ايران و تراز كردن ناترازي‌ها ايجاد نمي‌كند. مشكل جاي ديگري است. نبود اعتبارات لازم و برنامه‌هاي مدون، دليل اصلي اين ناترازي‌ها در سياست‌گذاري‌هاي كلان كشور است كه بايد به گونه‌اي تنظيم شود كه توليد برق در ايران به عنوان يك اولويت مطرح و زمينه‌هاي سرمايه‌گذاري در آن فراهم شود.
تاسف‌آور اينكه برخي از كشورها مانند تركيه كه فاقد گاز و منابع انرژي است، به نسبت ايران، ظرفيت توليد برق بيشتري دارند. اگر سرمايه‌گذاري شود از هر عامل انرژي مانند گاز، گازوييل و ... مي‌توان برق توليد كرد. اما ناترازي انرژي در ايران تنها مختص به برق نيست، ايران در حوزه نفت هم با استهلاك جدي زيرساخت‌ها روبه‌روست. بر اساس اعلام مسوولان وزارت نفت، كشور حدود ۲۵۰ميليارد دلار سرمايه براي زيرساخت‌هاي برق نياز دارد. اين روند نشان مي‌دهد ايران در بخش‌هاي اساسي اقتصاد خود با مشكل سرمايه‌گذاري روبه‌روست به صورتي كه نرخ استهلاك سرمايه در ايران از سرمايه‌گذاري فزوني گرفته است. آيا انتخاب وزير كارآمد و متخصص مي‌تواند اين وضعيت را تغيير دهد؟ قطعا بله؛ وزير متخصص و كارآمد هرچند براي بهبود ساختارها لازم است اما كافي نيست. ايران بايد زمينه جذب سرمايه‌گذاري را فراهم سازد و تحريم‌ها را پايان دهد. با احياي برجام به بازار صادراتي نفت بازگردد و با جذب منابع مورد نياز، زمينه سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌ها را فراهم سازد در حال حاضر حدود ۲۰هزار مگاوات كمبود برق وجود دارد، سيستم اين كمبود را از طريق اعمال خاموشي‌ها جبران مي‌كند. خاموشي در حوزه توليد، اما ظرفيت‌هاي توليد كشور را از ميان برده و رشد اقتصادي را تحت الشعاع قرار مي‌دهد.
