آیا استفاده طولانی‌مدت از پستانک مشکلاتی ایجاد می‌کند؟ بررسی علمی
پستانک یکی از رایج‌ترین ابزارهایی است که والدین برای ایجاد کردن حس آرامش در نوزادان و کودکان نوپا از آن استفاده می‌کنند. در حالی که پستانک می‌تواند آرامش موقتی به وجود آورد، در مورد اثرات استفاده طولانی از آن نیز صحبت‌هایی شنیده شده است. در این دوره، کودک در ابتدایی‌ترین مراحل رشد خود قرار دارد و هر گونه اختلال در ساختار دهانی او می‌تواند مشکلات جدی به دنبال داشته باشد. استفاده زیاد از پستانک علاوه بر عوارض ساختاری، باعث ایجاد اختلالات عاطفی هم می‌شود. در ادامه مشکلات پستانک طولانی‌مدت بر نوزادان و کودکان را بررسی می‌کنیم.
وابستگی بیش از حد به پستانک
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات پستانک طولانی‌مدت این است که یک حس وابستگی شدید در کودک به وجود می‌آورد. درست است که ممکن است به صورت ناگهانی، بی‌قراری شدید کوچک را آرام کند، اما حس وابستگی آن نیز خود مشکل‌آفرین است.
ایجاد زمینه ورود آلودگی به بدن نوزاد
در ماه‌های اول زندگی نوزاد، سیستم ایمنی بدن او نسبت به عوامل بیماری‌زا بسیار ضعیف است و با ورود هر نوع ویروس و باکتری به بدن، ریسک بیمار شدن نوزاد افزایش پیدا می‌کند. حال هر چقدر این ویروس خطرناک‌تر باشد، عوارض ناشی از آن هم بیشتر خواهد بود.
یکی از مشکلات پستانک طولانی‌مدت این است که نوزاد به طور مداوم در معرض چنین آلودگی‌هایی قرار دارد. یعنی ممکن است پستانک نوزاد به زمین بیفتد یا توسط دیگران دستمالی شود، سپس نوزاد همان پستانک آلوده را دور از چشم والدین در دهان بگذارد.
مختل شدن روند شیردهی
هر چقدر نوزاد سینه‌های مادر را بیشتر بمکد، شیر بیشتری در آن‌ها تولید خواهد شد و نوزاد تغذیه بهتری خواهد داشت. زمانی که نوزاد به مکیدن پستانک عادت کند، قطعا کمتر به طرف سینه مادر رفته و کمتر هم شیر می‌خورد.
پس یکی دیگر از مشکلات پستانک طولانی‌مدت این است که هم شیر مادر کاهش پیدا می‌کند و هم میل و رغبت نوزاد به شیر خوردن کاهش پیدا می‌کند. مطمئنا این امر حتی در میزان رشد نوزاد نیز اثر می‌گذارد.
ناهنجاری فک و دندان
اگر کودک عادت استفاده از پستانک را به موقع ترک نکند، ریسک به وجود آمدن ناهنجاری‌های فک و دندان در او افزایش پیدا می‌کند؛ زیرا در این مرحله ساختار فک و دندان کودک در حال رشد است و قرار گرفتن پستانک به صورت پیوسته در این ساختار مشکل ایجاد خواهد کرد.
پس یکی از رایج‌ترین مشکلات پستانک طولانی‌مدت، نامرتب روییدن دندان‌ها است که در سنین بالاتر کودک را ناچار به درمان ارتودنسی خواهد کرد.
بالا رفتن خطر عفونت گوش
یکی دیگر از مشکلات پستانک طولانی‌مدت، افزایش خطر ابتلا به عفونت گوش است. به طوری که تحقیقات نشان داده است که آن دسته از نوزادانی که از این ابزار استفاده نمی‌کنند، حداقل ۳۰ درصد کمتر به عفونت گوش مبتلا می‌شوند، اما چرا؟
مکیدن زیاد پستانک باعث باز شدن غیرطبیعی لوله‌های گوش خواهد شد. در نتیجه، ریسک ورود باکتری‌ها به گوش افزایش پیدا می‌کند. پس احتمال عفونت کردن گوش هم بالا می‌رود و نوزاد تحت تاثیر خطرات عفونت قرار می‌گیرد.
بروز مشکلات گوارشی
همان‌طور که نوزاد پستانک را می‌مکد، حجم زیادی از هوا وارد معده او خواهد شد. در نتیجه احتمال نفخ کردن او افزایش پیدا می‌کند. با توجه به این که یکی از مشکلات پستانک طولانی‌مدت نفخ است، ریسک ابتلا به دردهای شکمی نیز بالاتر می‌رود و نوزاد بی‌قرارتر خواهد شد.
ایجاد اختلال در روند گفتاری
یکی دیگر از جدی‌ترین مشکلات پستانک طولانی‌مدت، اختلال در روند صحبت کردن کودک است. همان‌طور که پستانک بر ساختار دهان و دندان نوزاد اثر منفی می‌گذارد، در تکلم او نیز مشکلاتی به وجود خواهد آورد.
همچنین اگر سایز پستانک متناسب با ساختار دهانی او نباشد، ریسک بروز این مشکل بیشتر هم می‌شود. ناگفته نماند که استفاده زیاد از پستانک منجر به رشد نادرست زبان شده و ممکن است در کام نوزاد، فرورفتگی یا برجستگی هم ایجاد کند.
احتمال خفگی
این مشکل زمانی پیش می‌آید که پستانک غیراستانداردی را انتخاب کرده باشید. اگر پستانک از دو قطعه تشکیل شده باشد، احتمال جدا شدن قطعات افزایش پیدا کرده و در نتیجه، احتمال پریدن آن در گلوی نوزاد وجود دارد.
عرض پستانک باید در حد استاندارد باشد و روی آن سوراخ‌های تهویه وجود داشته باشد. در این شرایط اگر پستانک در دهان گیر کند، کودک راحت‌تر تنفس خواهد کرد. همچنین در صورت فرسودگی پستانک سریعا آن را تعویض کنید؛ زیرا احتمال تکه تکه شدن آن و پریدن در گلوی نوزاد وجود دارد.
چند نکته مهم در استفاده از پستانک
با وجود تاثیرات مطلوبی که پستانک بر آرام کردن نوزاد می‌گذارد، خیلی از والدین هنوز هم از این ابزار استفاده می‌کنند. اگر شما هم قصد دارید به نوزاد خود پستانک بدهید، حتما نکات زیر را رعایت کنید:
عدم استفاده در مواقع غیرضروری
با توجه به مشکلات پستانک طولانی‌مدت، استفاده از این ابزار را اولین راهکار خود ندانید. زمانی که کودک بی‌قراری یا گریه می‌کند، در گام اول سعی کنید با تغییر حالت یا سرگرم کردن او را آرام کنید و در همان لحظات اولیه به سراغ پستانک نروید. همچنین در صورت عدم تمایل کودک، او را مجبور به استفاده از پستانک نکنید.
تمیز نگه داشتن پستانک
از آنجایی که تا قبل از ۶ ماهگی، قدرت سیستم ایمنی نوزاد بسیار پایین است، حتما قبل از استفاده، آن را در ظرف بجوشانید. بعد از شش ماهگی حتی در صورت نجوشاندن پستانک، به صورت مداوم برای تمیز نگه داشتن آن تلاش کنید و اجازه ندهید کودک پستانک آلوده را در دهان خود بگذارد.
عدم استفاده از مواد شیرین
متاسفانه خیلی اوقات دیده شده والدین برای گول زدن یا سریع‌تر آرام کردن نوزاد، مواد قندی روی پستانک قرار می‌دهند. مطمئنا این کار سلامت کودک را به خطر انداخته و او را به عوارض مصرف مواد قندی دچار خواهد کرد.
انتخاب درست پستانک
پستانک را فقط از مراکز معتبر تهیه کنید تا از استاندارد بودن متریال و ساختار آن‌ها مطمئن شوید. بررسی خرید پستانک بچه با کیفیت به شما کمک می‌کند تا محصولی ایمن، بهداشتی و مناسب برای نوزاد خود انتخاب کنید. همچنین از انتخاب پستانک‌های چند تکه خودداری کرده و به ابعاد آن نیز توجه داشته باشید.
چه موقع و چگونه پستانک را از کودک بگیریم؟
بهترین زمان برای ترک عادت کودک از پستانک، سن ۲ سالگی است. ممکن است کودک شما به راحتی همکاری کند و خود پستانک را کنار بگذارد، اما اگر کودکتان وابستگی زیادی به این ابزار دارد، باید صبر و تحمل زیادی داشته باشید.
زمان کافی به کودک بدهید و برای ترک پستانک یک برنامه اصولی بچینید. به برنامه خود پایبند باشید و اگر روند این کار کند پیش رفت، سریع ناامید نشوید. سعی کنید پستانک را از دید نوزاد پنهان کنید و او را با کارهای سرگرم‌کننده دیگر مشغول کنید. همچنین تشویق کودک را به خاطر داشته باشید.
جمع بندی
استفاده طولانی‌مدت از پستانک می‌تواند مشکلات جدی برای نوزادان و کودکان نوپا ایجاد کند. این ابزار که به منظور آرامش کودک استفاده می‌شود، ممکن است عوارض ساختاری و عاطفی به همراه داشته باشد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات وابستگی شدید کودک به پستانک است، که می‌تواند منجر به دشواری در ترک آن شود. والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که استفاده مداوم از پستانک می‌تواند به اختلالات عاطفی و مشکلات خواب در کودکان منجر شود. پس با در نظر داشتن مشکلات پستانک طولانی‌مدت، از استفاده بیش از حد آن بپرهیزید.
