ذخایر سدهایی که زنگ خطر در آنها به صدا درآمده است/ سدهایی که کمتر از ۵۰ درصد پرشدگی دارند
تغییر اقلیم و کاهش بارندگی، افت شدید ذخایر سدها را در سال آبی جاری در پی داشته است و مسئولان دولتی در مورد احتمال بروز تنش آبی در برخی مناطق کشور داده‌اند. در این میان بعضی استان‌های کشور وضعیت وضغیت بحرانی‌تری دارند.
به گزارش تجارت نیوز، آخرین اعلام رسمی سازمان هواشناسی کشور نشان می‌دهد که تا پایان دیروز 18 اسفند، کاهش بارندگی کل کشور نسبت به بلندمدت به 51.1 میلیمتر معادل 35.3 درصد رسیده. نتیجه این شرایط، افت شدید ذخایر سدها در برخی استان‌های کشور بوده است.
آمارهای وزارت نیرو نیز نشان می‌دهد که حجم آب موجود در مخازن سدهای کشور، از ابتدای سال آبی تا 18 اسفند، به ۴۳ درصد رسیده؛ به عبارت دیگر، 57 درصد ظرفیت آنها خالی است.
منبع: سازمان هواشناسی کشور
احتمال بروز تنش آبی در استان‌های کم‌بارش
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور نیز امروز به این موضوع اشاره کرد. او هشدار داد که حجم موجود آب در مخازن سدهای کشور بر اثر کاهش بارندگی، نسبت به سال گذشته ۷ درصد افت داشته است. به گفته او کاهش ذخایر سدها می‌تواند به تنش آب در برای برخی استان‌ها منجر شود.
بزرگ‌زاده، برای مثال شرایط استان‌هایی مانند هرمزگان، سیستان و بلوچستان، خوزستان، کرمانشاه و اصفهان را از نظر کاهش بارندگی بحرانی اعلام کرد.
همچنین به گفته او، در میان سدهای مهم کشور، برخی مانند شمیل و نیان (هرمزگان)، امیرکبیر (البرز)، زاینده‌رود (اصفهان) و استقلال (هرمزگان)، کاهش شدید ذخایر آبی را داشته‌اند. این مقام مسئول در یک مورد، ذخیره موجود در مخزن سد امیرکبیر را مثال زد که تنها ۶ درصد پرشدگی دارد؛ این رقم از کاهش 60 درصدی، نسبت به سال گذشته حکایت می‌کند.
بزرگ‌زاده هشدار داد در صورت تداوم شرایط موجود در مورد کاهش بارندگی و افت ذخایر سدها، احتمال بروز تنش آبی در تابستان سال آینده، به ویژه در استان‌های کم‌بارش، افزایش می‌یابد.
افت شدید ذخایر سدها در برخی استان‌ها
در این میان، بر اساس آمارهای رسمی که وزارت نیرو منتشر کرده، میزان ذخایر سدها در برخی از استان‌های کشور به 20 درصد و کمتر رسیده است. منابع آبی این سدها در حوزه شرب و کشاورزی مصرف می‌شود.
نام برخی از مهم‌ترین آنها در جدول زیر آمده است.
سدهایی که کمتر از 50 درصد پرشدگی دارند
وزارت نیرو، ذخایر سدهای مهم را در برخی از استان‌ها نیز، بین 20 تا 30 درصد اعلام کرده است، از جمله؛ سدهای کرخه و مارون (خوزستان)، چمشیر (کهگیلویه و بویراحد)، جیرفت (کرمان)، سلیمانشاه (کرمانشاه) و تهرین (خراسان جنوبی).
حجم پرشدگی در برخی سدها نیز بین 30 تا 50 درصد ثبت شده است، از جمله؛ مجموعه 13 سد دریاچه ارومیه (آذربایجان غربی)، طالقان (تهران و البرز)، دز، جره (خوزستان)، یامچی، سبلان (اردبیل)، خدا آفرین (آذربایجان شرقی)، رئیسعلی دلواری (بوشهر)، سفیدرود (گیلان)، اکباتان و آبشینه (همدان)، سلمان فارسی (فارس)، گاوشان (کرمانشاه).
منبع: وزارت نیرو
چالش در تامین منایع آبی و برق
در شرایطی که وضعیت ذخایر سدها در کشور نگران‌کننده است، مقامات دولتی احتمال بروز تنش آبی در برخی استان‌ها هشدار می‌دهند.
تهران، البرز، اصفهان، آذربایجان شرقی، هرمزگان و مرکزی، از جمله استان‌های کشور هستند که مسئولان در مدت اخیر درباره خالی بودن مخازن سدهای آنها یا احتمال بروز تنش آبی در این مناطق گفت‌وگوهایی داشته‌اند.
تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی، کاهش بارندگی، افزایش جمعیت، الگوی نامناسب مصرف در بخش‌های شرب، کشاورزی و صنعت، از دلایل کاهش ذخایر سدها و منابع آبی است.
چالش در تامین منایع آبی و برق، کاهش فشار و کیفیت آب، تخریب محیط زیست و کاهش تنوع زیستی، افزایش خطر سیلاب و به خطر افتادن امنیت غذایی، از جمله تبعات این چالش محسوب می‌شوند.
مسئولان در این شرایط معمولا بر مدیریت مصرف، برای جلوگیری از تنش آب در حوزه‌های شرب و کشاورزی تاکید می‌کنند اما کارشناسان معتقدند اجرای روش‌هایی چون بازچرخانی آب، اصلاح شبکه و جلوگیری از هدررفت آب و اصلاح الگوی کشت در این زمینه ضروری است.
برای اطلاعات بیشتر، مطالعه سه گزارش کدام استان ها بیشترین تغییرات بارندگی را تجربه کرده اند؟، هشدار در مورد تنش آبی در 5 استان و وجود 16 سد با ذخایر کمتر از 20 درصد در 10 استان کشور پیشنهاد می‌شود.
