برزیل و هند در صدر کشورهای پربازده
درست زمانی پای اوراق قرضه به میان میآید که دولت با کسری بودجه مواجه باشد. هرچند که اغلب برای ایجاد مکانیسم تامین سرمایه در بلندمدت نیز از آن استفاده میشود. پیش از این بازار اوراق قرضه در انحصار امریکا بود اما در شرایط فعلی این انحصار کنار رفته است. در این میان نگاهی به بازدهی اوراق قرضه در کشورهای مختلف نشان از آن دارد که بازدهی بیشتر در کشورهایی است که نیاز بیشتری به این اوراق دارند و با کسری بودجه بیشتری مواجه هستند. باتوجه به ثابت بودن نرخ بهره در کل دوره اوراق قرضه، مساله بازدهی آنها اهمیت بسیاری دارد.
بهعنوان مثال، یونان را باید یکی از کشورهای پربازده در حوزه اوراق قرضه دولتی دانست. برهمین اساس، یونان بازده 7.2درصدی را برای خود به ثبت رسانده است. یونان در این میان به نرخ هند نزدیک است و تا اندازهای با آن برابری میکند. این بازده درحالی است که کشورهایی همچون فرانسه و آلمان با بازده زیر یک درصد مواجه بودهاند. البته ژاپن نیز مانند آلمان بازدهی کمی در اوراق قرضه دولتی را شاهد بوده است و جزو کشورهایی است که کمترین میزان بازده را از آن خود کرده است.
در این میان، کرهجنوبی، هنگکنگ، اسپانیا و انگلیس از دیگر کشورهایی هستند که نرخ بازدهی اوراق قرضه پایینی دارند. نکته عجیب آنکه در میان کشورهای پربازده در حوزه اوراق قرضه دولتی، نام برزیل نیز دیده میشود، بهطوری که این کشور در سال82 چیزی در حدود یک میلیارد دلار اوراق قرضه فروخت. هرچند که بسیاری کارشناسان مساله پربازده بودن اوراق قرضه در کشورهایی با اقتصاد نوظهور را یادآوری میکنند اما این مساله درمورد برزیل صادق نیست چراکه اقتصاد این کشور در سال2012 توانست هفتمین اقتصاد بزرگ جهان شود. برزیل در عین حال، در سالهای گذشته با کاهش صادرات قهوه خود، بخشی از درآمدهای اصلیاش را از دست داده است. پیش از این نیز برخی گزارشها نشان داده بود که در مقایسه بین اقتصاد کشورها، بانکداری و بازارهای اوراق قرضه، نسبت به تولید ناخالص داخلی در کشورهای ثروتمند، بزرگتر است.
اما در این میان نگاهی به بازدهی سالانه این کشورها نشان میدهد که پرتغال، برزیل و مکزیک تنها کشورهایی هستند که بازدهی اوراق قرضه در سال در آنها منفی است. غیر از این سه کشور، دیگر کشورها با بازده مثبت اوراق قرضه در طول سال مواجه بودهاند. جالبتر آنکه همانطور که ماهیت اوراق قرضه نشان میدهد، بازده روزانه اکثر کشورها در حوزه این اوراق منفی است و تنها در بلندمدت است که به سود میرسند. در امریکا نیز بازدهی اوراق قرضه تنها زمانی خود را نشان میدهد که پای نرخهای سالانه به میان میآید چراکه این کشور در آمارهای روزانه و ماهانه بازدهی بسیار اندکی را نشان میدهد. در مقابل، بازدهی سالانه اوراق قرضه دولتی در این کشور رشد داشته و عدد 1.7درصد را به ثبت رسانده است. برزیل اما همانطور که بازدهی بالایی را در اوراق قرضه به ثبت رسانده است، در طول یک ماه نیز با افزایش بازدهی روبهرو بوده است و درنهایت عدد 12.4درصد را برای بازدهی خود بهثبت رسانده است. در بازدهی روزانه نیز، سوییس و استرالیا تنها کشورهایی هستند که رشد را برای خود به ثبت رساندهاند. در مجموع برزیل، هند و یونان جزو سه کشور با بازدهی بالا در اوراق قرضه دولتی و سوییس، ژاپن و آلمان جزو کشورهای با بازده اندک در این اوراق هستند. هرچند که در علتیابی بالا بودن بازدهی اوراق در برخی کشورها نمیتوان یک قاعده کلی را لحاظ کرد چراکه ماهیت برخی از این کشورها به کلی با یکدیگر متفاوت است و نمیتوان اقتصاد برزیل را با یونان یا هند مقایسه کرد. در حقیقت باید به شرایط اقتصادی خاص هر کشور توجه و نوسانات اوراق قرضه را ارزیابی کرد.