ادامه از صفحه اول
با اجرای برجام، بازار ایران بار دیگر رونق را تجربه میکند. در اواخر ژانویه، توافقی با شرکت خودروسازی فرانسوی سیتروئن برای تولید 200 هزار خودرو در سال حاصل شد. این شرکت، پیش از آگاه شدن رقیب فرانسوی خود (شرکت رنو) از ژانویه 2014 (در پی توافق هستهیی موقت در نوامبر 2013) ارسال قطعات خودرو به ایران را از سر گرفته است. در ژانویه، مذاکرات مدیر اجرایی فیات کرایسلر، سرجیو مارچیونه نیز حدس و گمانها را برای حضور احتمالی فیات ایتالیا در ساخت یک کارخانه تولید خودرو در ایران بالا برد. با این وجود انتظار نمیرود بازگشت بنگاههای خارجی به بازار ایران به سرعت انجام شود زیرا نزدیک به نیم قرن است که تولید خودروهای داخلی بر مبنای مدلهای خارجی توسعه داده شده؛ بنابراین زمان و هزینه قابل توجهی برای بهبود ساختار تولیدکنندگان داخلی و امکان بازگشت و مشارکت بنگاههای خارجی مورد نیاز است.
موج جدید کالاهای غربی
یکی از تغییراتی که با رفع تحریمها مشاهده خواهد شد، ظهور دوباره کالاهای غربی در فروشگاههاست. به دلیل تحریمها، دسترسی به کالاها و بیشتر از آن، مخارج مصرفکنندگان محدود شده بود، اما اکنون محدودیتهای مالی، تجاری و سرمایهگذاری برداشته شده و بنابراین بازار مصرف ایران نرخ رشد چشمگیری خواهد داشت. این رشد به خاطر ترکیب جمعیتی جوان کشور با میانگین سنی 27 سال است. پیشبینی میشود جمعیت ایران تا سال 2020 به 83.4میلیون نفر برسد و این کشور دومین بازار مصرف در خاورمیانه و شمال آفریقا باشد. با این حال، فعال ماندن بازار مصرف ایران به سادگی نخواهد بود، چراکه این بازار خرد و توسعهنیافته است و عموما معاملات آن در بازارهای سنتی انجام میشود. بخش قابلملاحظهیی از مصرفکنندگان ایران در روستاها یا در شهرهای کوچک زندگی میکنند.
پس از برجام، نخستوزیر ایتالیا، ماتئو رنتسی که به همراه گروهی از تجار ایتالیایی وارد ایران شد، دورانی طلایی برای روابط صنعتی ایران و ایتالیا پیشبینی کرد. در این زمینه، چندین شرکت ایتالیایی خواهان شروع فعالیت در ایران شدند. از طرفی، ظهور شرکتهای محلی ایرانی که برای کمک به راهاندازی کسبوکارهای جدید بین ایران و کشورهای خارجی تاسیس میشوند، سرعت گرفته است. با برداشته شدن تحریمها لازم است حرکت به سمت واحدهای خردهفروشی بزرگتر، از جمله ورود اپراتورها و برندهای بینالمللی تسریع شود. خردهفروشان مستقر در دوبی به احتمال زیاد موج اولی هستند که نمایان میشوند. به عنوان نمونه، گروه مجید الفطیم که از سال 2009 شروع به کار کرده و نخستین هایپر مارکت بزرگ در امارات است، به دنبال کسب سود در ایران است. انتظار میرود دیگر بازیگران مستقر در دوبی نیز نظیر الفطیم، که مجموعهیی از مراکز و فروشگاهها در منطقه دارند، نخستین عزیمتکنندگان به سمت بازار ایران باشند. همچنین، خردهفروشان ترکیه نیز به دنبال راهاندازی فروشگاههایی در ایران هستند. با این وجود، این اقدامات آسان نخواهد بود چرا که در مواجهه با تحریمها، مصرفکنندگان
ایرانی به نسخههای محلی مارکهای بینالمللی عادت کردهاند. برای مثال، صدها رستوران تقلیدی از علامتهای تجاری نظیر مکدونالد، استارباکس و چیپوتل تاسیس شده است.
با در نظر گرفتن این مساله، برندهای خارجی باید روی کیفیت تبلیغ کنند، هرچند به دلیل حجم انبوه کالاهای قاچاق، فعالیت برای آنها آسان نیست. در نوامبر 2015، دولت ایران یک لیست سیاه از کالاهای امریکایی را معرفی کرد که ظاهرا این امر در راستای محافظت از تولید ملی در مقابل رقابت بوده است. بنابراین شرکتهای ایالات متحده از بازار ایران سهمی نخواهند داشت. انتظار بر این است که میزان فروش در سطح خردهفروشی کشور تا سال 2020 به 167میلیارد دلار برسد، اما دولت ممکن است در راستای حمایت از تامینکنندگان محلی و تراز پرداختها، موانعی تعرفهیی و غیرتعرفهیی برای محدود کردن تقاضا و کاهش جذابیت کالاهای وارداتی وضع کند.