لزوم تنظیم طرح جامع حملونقل
از آنجایی که کشور ما به دلیل پهناور بودن دارای جغرافیا و توپوگرافی متنوعی است و از سوی دیگر جمعیت نیز در کشور ما پراکنده است و بار، کالا و خدمات نیز باید در این پراکندگی منتقل شوند، حملونقل ترکیبی
(multi modal transportation) در ایران بسیار اهمیت دارد.
از سوی دیگر از آنجایی که ساخت ریل و جاده هزینه بسیار زیادی دارد و حتی نمیتوان در برخی مسیرها به دلیل هزینه بالای ساخت ریل و جاده کشید، نیاز است تا در مسیرهایی که نیاز به حملونقل کالا در آنها احساس میشود، با ساخت و در نظر گرفتن ایستگاههای حملونقل عمومی ریل و کامیون، از حملونقل ترکیبی (ترکیب ریل و جاده، ریل و دریا) حملونقل کالا و خدمات را انجام داد.
در واقع نیاز است تا برای راهاندازی حملونقل ترکیبی پایانههای ترکیبی را به شبکه حملونقل ریلی متصل کنیم تا از این طریق به مراکز عرضه و توزیع وصل
شوند.
نکتهیی که در این میان نباید فراموش شود آن است که انجام تمامی این کارها پیش از اجرا نیاز به یک سیاستگذاری اصولی و درست دارد.
در واقع نیاز است تا پیش از آنکه وارد فاز طراحی شویم برنامهریزیهای مورد نیاز انجام شود که متاسفانه در دهههای اخیر چنین برنامهریزی و سیاستگذاری در خصوص حملونقل ترکیبی انجام نشده و در کشور ما نه سیاست مفید و نه طرح جامعی که حملونقل درونشهری و برونشهری، حملونقل ریلی و جادهای، حملونقل ریلی و دریایی و هوایی را در خود جای دهد، وجود ندارد.
موضوع دیگر آنکه در کشور ما نه مورد حملونقل درونشهری و نه در مورد حمل و نقل برونشهری برنامهریزی و طراحی درستی انجام نشده است، به عنوان مثال، در شهرهای ما ایستگاههای مترو با ایستگاههای راه آهن مرتبط نیستند که این وضعیت در مورد حملونقل برونشهری بسیار بدتر است و وجوه حملونقل برونشهری به یکدیگر متصل نیستند.
همچنین نیاز است تا به گونهیی برنامهریزی شود تا تمامی بخشهای حملونقل با یکدیگر مرتبط شوند؛ چه این بخشهای حملونقل درونشهری (مانند اتوبوس و مترو) چه در بخشهای حمل ونقل برونشهری (ریلی و جاده ای) باشند. به گونهیی که بخشهایی که در آنها امکان استفاده از حملونقل ریلی (به دلیلی که بالاتر گفته شد) وجود ندارد بتوان از طریق حملونقل ترکیبی برای انتقال کالا به آنها استفاده کرد.
نخستین اقدام برای کمک به ایجاد حملونقل ترکیبی تنظیم طرح ساماندهی یا طرح جامع حملونقل ترکیبی برای یکپارچه دیدن حملونقل درونشهری و برونشهری است بطوری که این طرح بتواند نقشه راهی باشد که تمامی ارگانها و سازمانهای دخیل در حملونقل از آن پیروی کرده و کسی از مفاد آن تخطی نکند.
از سوی دیگر لازم است، مسوولان دولتی دست اندرکار در حملونقل درونشهری و برونشهری الزام شوند تا با طرح جامع حملونقل هماهنگ باشند.
در واقع طرح جامع حملونقل ترکیبی یکی از مهمترین و اصلیترین اقداماتی است که دولت و مسوولان حملونقل در کشور میتوانند برای ایجاد و راهاندازی و بهبود حملونقل ترکیبی انجام دهند.
بر اساس این طرح جامع لازم است تا تمامی بخشهای مربوط به حملونقل درونشهری و برونشهری با یکدیگر هماهنگ باشند زیرا تنها در این صورت است که میتوان حملونقل ترکیبی در کشور را جا انداخت.
استفاده از حملونقل ترکیبی نه تنها در امر انتقال کالا و خدمات در بین شهرهای مختلف کشور میتواند مفید باشد، بلکه میتواند موجب شود تا علاوه بر استفاده داخلی، از این روش حملونقلی برای انتقال و ترانزیت کالاهای مختلف از طریق کریدورهای داخلی ایران (مانند کریدور شمال- جنوب) به کشورهای دیگر استفاده کرد. در این صورت هم امور مربوط به حملونقل کالا در کشور تسهیل میشود و هم برای کشور ارزآوری خواهد داشت.
در نهایت اینکه لازم است تا حملونقل ترکیبی (multi modal) به حملونقلی بهرهور تبدیل شود تا علاوه بر مزیت در تولید کالا و خدمات موجب توسعه بخشهای مختلف مرتبط با حملونقل شود.
از سوی دیگر علاوه بر حملونقل ترکیبی ریل و جاده نیاز است تا به حملونقل ترکیبی از طریق حملونقل دریایی و با استفاده از بنادر نیز توجه شود.
بر همین اساس لازم است تا به حل مشکلات مربوط به توسعه و سرمایهگذاری در بنادر توجه شود.
از طرفی دیگر نیاز است تا ظرفیت بارپذیری در بنادر نیز مورد توجه قرار گیرد و در صورتی که میزان بار از ظرفیت بنادر بیشتر شود این بنادر به سرعت تخلیه شده و بارهای این بنادر به بنادر خشک منتقل شده تا از طریق این بنادر و از طریق حملونقل ترکیبی به بخشهای مختلف کشور منتقل
شوند.