ادامه نیروگاه‌داری مپنا در قالب تبدیل به سیکل ترکیبی
گروه انرژی| نادی صبوری|
به فاصله اندکی از نیروگاه قرمز و قهوه‌یی رنگی که ابتدای دهه 60 توسط شرکت آلمانی بی‌بی‌سی در توس ساخته شده و 600 مگاوات برق تولید می‌کرد، 6 بویلر از سال‌های ابتدایی دهه 80 قد علم کردند. بویلرهایی که نیروگاهی جدید با ظرفیت 954 مگاوات را ایجاد می‌کردند. نیروگاهی گازی که هر چند زمان اجرای آن از سوی شرکت مپنا به عنوان پیمانکار در ابتدا 36 ماه در نظر گرفته شده بود اما در ادامه 12ماه تمدید شده و در نهایت ششمین و آخرین واحد آن آبان 1387 سنکرون شد. 5 سال زمان لازم بود تا طبق تبصره 19 بودجه سال 1392 به وزارت نیرو اجازه داده شود تا با سقف یک‌صد و بیست هزار میلیارد ریال بازدهی نیروگاه‌ها را با اولویت تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی، طی قراردادهای بیع متقابل با بخش خصوصی، اوضاع نیروگاه‌ها را سرو سامان دهد. مپنا که طی سال‌های طولانی غیبت شرکت‌های بین‌المللی، به تک بازیگر عرصه نیروگاه‌سازی در ایران تبدیل شده بود، اعلام کرد که 3 نیروگاه توس، پرند و عسلویه را در اولویت خود برای احداث واحدهای بخاری و تبدیل به نیروگاه سیکل ترکیبی دارد. اما این طرح نیز به سرنوشت بسیاری از برنامه‌های مشابه گرفتار شده و برای مدت 2سال
درگیر مشکلات درون سازمانی و عدم شفافیت وظیفه بخش‌های مختلف دولت در پیشبرد آن بود. در نهایت دی ماه سال 1394 حمید چیت‌چیان کلنگ احداث 6 بویلر بخاری در نیروگاه توس را به زمین زد. از آن تاریخ تا روز پنج‌شنبه 9 دی ماه سال 1395، این پروژه به پیشرفت 14درصد در بخش عمران رسید. پروژهیی که شرکت تولید برق توس مپنا که سال 1382 از سوی مپنا برای اجرای پروژه نیروگاه فردوسی (توس) تاسیس شد باز هم کارفرمای آن و گروه مپنا پیمانکار آن به حساب می‌آید. رویکردی که در راستای اقدام‌های مپنا برای «مالکیت در نیروگاه‌ها» به حساب می‌آید.
حمید چیت‌چیان وزیر نیرو در ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم از مپنا خواست؛ نیروگاه‌هایی که مالکیت آن را در اختیار داشته واگذار کرده و به «تجارت اصلی» خویش بازگردد. چیت‌چیان در ادامه صحبت‌هایش عنوان کرده بود: «مپنا باید محور تجارت خود را درست مشخص کند تا رقابت‌پذیر باشد. اگر بخواهیم هم نیروگاه‌ساز و هم تولیدکننده برق باشیم موفقیت‌مان کاهش پیدا می‌کند.»
10 خرداد ماه سال جاری وزیر نیرو در حاشیه افتتاح یازدهمین همایش انرژی به «تعادل» گفت:
«ترجیح ما بر این است که 3 گروه شرکت‌ها که در زمینه برق فعالیت می‌کنند، وظایفی جداگانه داشته باشند. گروه اول تجهیزات نیروگاهی می‌سازند و در دنیا به ساپلایر معروف هستند. گروه دوم تجهیزات نیروگاهی را خریداری کرده و فعالیت‌های ساخت نیروگاهی را مدیریت و اجرا می‌کنند و گروه سوم سرمایه‌گذار و مالک نیروگاه‌ها هستند.» او تاکید کرد: «از نظر اصول اقتصادی باید این 3 گروه جدا از هم فعالیت کنند.»
اما با وجود تمام این صحبت‌ها و دیدگاه قاطع وزیر نیرو، مپنا همچنان در گروه‌های مختلف فعالیت کرده و اصول اقتصادی را مشوش کرده است. رویکردی که بسیار به بنگاهداری بانک‌ها شباهت داشته و چنانچه شرکتی ادعای توانایی رقابت با شرکت‌های بین‌المللی را دارد، مانند سم و آسیب جدی برای آن به حساب می‌آید.
محمدرضا شریفی مدیر پروژه نیروگاه‌های توس و پرند اما در پاسخ به انتقاد «تعادل» از این رویکرد مپنا عنوان کرد که طبق مستندات در پروژه‌هایی که مپنا خود کارفرما بوده است، به مپنا در قالب پیمانکار نسبت به دیگر کارفرمایان نمره‌های ارزیابی پایین‌تری داده است که این خود از جدی و سخت‌گیر بودن مپنا حکایت می‌کند.
افزایش راندمان
نیروگاه فردوسی یا توس با وجود اینکه یک نیروگاه با همین نام در منطقه وجود دارد، باز هم توس نامیده می‌شود، در حال حاضر راندمانی حدود 35درصد دارد، با تبدیل شدن این نیروگاه به نوع سیکل ترکیبی، راندمان به 50درصد افزایش می‌یابد. سطحی که باز هم فاصله چشمگیری با نیروگاه‌های به‌روز دنیا دارد که موسی رفان مدیرعامل سابق مپنا پیش از این در گفت‌وگو با «تعادل» آن را 70درصد عنوان کرده بود. اما این سطح 50درصدی با نیروگاه‌هایی که از ابتدا سیکل‌ترکیبی ساخته شده و از توربین‌های کلاس بالا در آن استفاده می‌شود نیز 4 درصد فاصله دارد. فاصله‌یی که کاستن از آن نیازمند سرمایه‌گذاری بسیار بالایی است و نشان می‌دهد چنانچه نیروگاه‌های گازی از ابتدا با رویکردی دوراندیشانه‌تر به نوع سیکل ترکیبی ساخته می‌شدند، هزینه کمتری به ایران تحمیل می‌شد. شریفی البته اعتقاد دارد که در گذشته به واسطه محدودیت منابع امکان ساخت نیروگاه به شکل سیکل ترکیبی وجود نداشته است و طرح فعلی نیز نکات قابل دفاعی دارد. او بیش از هر چیز بر این نکته تاکید می‌کند که با ساخت واحدهای بخاری به میزان قابل توجهی در مصرف گاز طبیعی صرفه‌جویی شده و در حالی که هر واحد روزانه به
یک‌میلیون مترمکعب گاز نیاز دارد، بدون مصرف هیچ سوختی، توان نیروگاه افزایش می‌یابد.
مدیر پروژه توس همچنین عنوان کرد که سیستم خنک‌کننده نیز در این نیروگاه طبق روشی ساخته شده است که مصرف آب بسیار کمی دارد. پروژهیی که البته هنوز تکلیف مرجع اصلی تامین مالی آن مشخص نیست و تاکنون پاسکاری‌های مختلفی بین نهادهای مختلف برای آن صورت گرفته است. در نهایت اما احتمالا صندوق توسعه وظیفه تامین مالی تبدیل این نیروگاه و همچنین 2 نیروگاه عسلویه و پرند که نسبت به توس پیشرفت فیزیکی بیشتری دارند به سیکل ترکیبی را عهده‌دار خواهد شد.
