سهم نزولی ایران از واردات فزاینده روسیه
گروه تجارت|
روسیه با تولید ناخالص داخلی 1326 میلیارد دلار در سال 2۰15، ششمین اقتصاد جهان بر مبنای قدرت خرید است. بر همین اساس، این کشور در سال 2۰15 بیش از 182 میلیارد دلار واردات داشته است که نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از تقاضا در این کشور از طریق بازارهای خارجی تامین می‌شود. این در حالی است که در سال 2015 تنها 0.14درصد از نیاز وارداتی چنین بازار مصرف قابل توجهی از طریق ایران تامین شده است. علاوه بر این، میانگین ساده 7.8درصدی و میانگین موزون 8.1درصدی نرخ تعرفه این کشور در مقایسه با میانگین نسبتا بالای نرخ تعرفه در ایران، می‌تواند یک فرصت برای صادرات به روسیه محسوب شود. با وجود همسایگی روسیه با ایران از طریق دریای خزر، کشورهای چین، آلمان، امریکا، بلاروس و ایتالیا بخش عمده این بازار را در دست گرفته‌اند. از سال 2016 تاکنون، ارزش واردات روسیه با سرعت بیشتری نسبت به صادرات آن افزایش یافته و صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی می‌کند این روند تا سال 2018 ادامه داشته باشد، با این حال از سال 1391 به بعد صادرات ایران به روسیه روند نزولی را دنبال کرده است. موضوع دیگری که در رابطه با صادرات ایران به روسیه مطرح است، عدم تنوع صادراتی است؛ در سال 1394 از مجموع 212 ردیف تعرفه‌یی که به کشور روسیه صادر شده، 26 ردیف تعرفه 8رقمی حدود 80درصد ارزش صادرات ایران به این کشور را تشکیل داده‌اند. حدود 54درصد کالاهای صادراتی ایران به روسیه کالاهای واسطه‌یی و 46درصد آن کالاهای مصرفی است. کالاهای وارداتی روسیه که سابقه صادراتی آنها در ایران وجود داشته، اما به این کشور صادر نشده نیز شناسایی شده است. در برخی از این کالاها قیمت صادراتی ایران به روسیه پایین‌تر از قیمت وارداتی روسیه بوده است. با توجه به اینکه این کالاها به کشورهایی با نرخ حقوق ورودی بالاتر صادر شده‌اند، پس از بررسی سایر هزینه‌ها و شرایط، می‌توانند به عنوان پتانسیل‌های صادراتی ایران به روسیه مورد توجه بیشتری قرار گیرند. بر همین اساس، معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران به دنبال برگزاری سلسله نشست‌های بررسی ظرفیت‌های صادراتی ایران به کشورهای همسایه، نشستی تحت عنوان «بررسی ظرفیت‌های صادراتی ایران به کشور روسیه» برگزار کرد. در این نشست مریم خزاعی، معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران به 6 محور قابل توجه در رابطه با اقتصاد روسیه ازجمله 26درصد جمعیت کمتر از 25 سال این کشور، پیش‌بینی رشد اقتصادی مثبت 1.1 و 1.2درصدی به ترتیب برای سال‌های 2017 و 2018 بعد از 2سال رکود متوالی، رشد 3.3درصدی سرانه تولید ناخالص داخلی (بر حسب برابری قدرت خرید) در سال 2017 و نزدیک شدن به رقم 27 هزار دلار، انجام اصلاحات ساختاری و همچنین پیش‌بینی رشد 5.8درصدی حجم واردات روسیه در سال 2017 اشاره و اظهار امیدواری کرد که با توجه به چشم‌انداز اقتصادی این کشور، تحقق ظرفیت‌های صادراتی ایران به مقصد روسیه دور از انتظار نخواهد بود. در ادامه این نشست اکبر باقری، رایزن سابق بازرگانی ایران در بلاروس که به نمایندگی از سازمان توسعه تجارت و رایزن بازرگانی ایران در روسیه در نشست شرکت کرده بود، توضیحاتی در مورد بازار در حال توسعه روسیه، وجود فرصت‌ها، مزیت‌ها و همچنین قدرت بالای خرید مردم این کشور ارائه کرد. از جمله توصیه‌های رایزن بازرگانی ایران در بلاروس برای بهره‌برداری مناسب از این بازار، لزوم تبلیغ برای کالاهای ایرانی و ایجاد پایگاه ارائه خدمات مشاوره‌یی به تجار در کشور روسیه توسط اتاقهای بازرگانی بود. ضعف در هماهنگی و اطلاع‌رسانی، عدم استفاده مناسب از ابزارهایی مانند استفاده از وکیل و مشاور و کیفیت نامناسب برخی محصولات غذایی یا کشاورزی به‌دلیل عدم استفاده از بسته‌بندی مناسب ازجمله مسائلی است که رفع آنها به استمرار و تقویت حضور ایران در بازارهای روسیه کمک خواهد کرد. او گفت: در شرایط فعلی هیچ مشکلی در زمینه ارتباطات بانکی با کشور روسیه وجود ندارد و تجار ایرانی می‌توانند از بانک‌های پارسیان، ملت و توسعه صادرات برای مبادلات خود با طرف‌های روسی استفاده کنند. همچنین با توجه به موافقت تجاری بین کشورهای اوراسیا (بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان) در صورت پرداخت عوارض گمرکی در یکی از این کشورها، حرکت کالا در سایر کشورهای مذکور آزاد بوده و نیاز به پرداخت عوارض مجدد ندارد و از این حیث برخی از مشکلات تجار رفع می‌شود.
