نمیتوانیم بگوییم سدسازی به ذات اشتباه است
نام همایش شاید برای بسیاری از کسانی که حوزه آب را در چند وقت اخیر پیگیری کرده باشند جای سوال باشد؛ در وضعیتی که بسیاری بحران کنونی آب را حاصل سدسازیهای گذشته میدانند؛ برنامههای سدسازی اکنون به چه نحوی پیش خواهد رفت که این مشکلات باز هم برای کشور ایجاد نشود؟ علیرضا دائمی، معاون وزیر نیرو در امور برنامهریزی در اینباره به «تعادل» میگوید: « اساسا یکی از راههای مقابله با کم آبی سدسازی است. البته احداث سدهای درست، یعنی ما زمانی که کم آب هستیم باید آبهایی که از دسترس خارج میشوند را به دسترس بازگردانیم. ما اکنون در کشور سیلاب داشتیم که حجم زیادی از آب را ایجاد کرده است که با سدسازی میتوان از آن استفاده کرد. اما باید توجه کنیم که در مطالعات این سدها این مباحث زیست محیطی و مطالعاتی که در ادامه برای کشور مشکلی ایجاد نکند در نظر گرفته شود»
دائمی در پاسخ به این سوال که اکنون باتوجه به تجربههایی که در گذشته در این حوزه داشتهایم تا چه اندازه دقیق و حساس شدهایم میگوید: « سد کرج را05 سال پیش ساختند. فکر میکنید اگر این سد نبود 12میلیون نفر را چگونه مدیریت میخواستیم بکنیم؟ اگر جامع نگاه کنیم میبینیم این طرحها نیز اجتناب ناپذیر بوده است. در ایالات متحد 20هزار سد ساخته شده است چرا که جمعیت به آن احتیاج داشته است. فکر میکنید اگر سد دز یا کارون را نساخته بودیم شبکه آبیاری با 100هزار هکتار توسعه کشاورزی میتوانستیم داشته باشیم؟» معاون وزیر نیرو در پاسخ به این سوال که آیا از پایه و اساس توسعه این میزان کشاورزی را صحیح قلمداد میکند پاسخ میدهد: « اینکه ما بعضا از آب استفاده درستی نمیکنیم حرفی دیگر است؛ اما این سبب نمیشود که از اساس توسعه کشاورزی را اشتباه بپنداریم. ما در کشور برای توسعه جمعیت به این میزان آب احتیاج داشتیم. میدانید که اکنون در دنیا دومیلیارد نفر اصلا به آب لوله کشی دسترسی ندارند. فکر کنید ما دسترسی به آب نداشتیم. ما نمیتوانیم بگوییم احداث سد به ذات خود چیز اشتباهی است، خوب است ولی باید مدیریت شود تا اثرات اشتباه نداشته باشد.
باید مراقب باشیم تا آب گران قیمت درست مصرف شود.»
همچنین قائم مقام وزیر نیرو با تاکید بر اینکه ایران در 40کشور دنیا سدسازی میکند گفت: در حال حاضر ایران سومین کشور سازنده سد در دنیا است. ستار محمودی در سومین همایش و نمایشگاه سد و تونل ایران با تاکید بر اینکه ایران بهعنوان یکی از کشورهای مطرح و مورد اعتماد دنیا در حوزه سدسازی فعال است گفت: سدسازی ما را قادر به باز توزیع زمانی و مکانی آب برای مقابله با نارساییهای طبیعت کرده است. وی با تاکید بر اینکه در کشور 110کیلومتر تونل انحراف آب و تونلهای مربوط بهنیروگاههای برقآبی حفر شده است، گفت: 125کیلومتر تونل در دست مطالعه و 180کیلومتر نیز برای انتقال آب و دیگر کارهای آبی در دست بهرهبرداری هستند؛ همچنین 200کیلومتر تونل در حال احداث است که در مجموع 1000کیلومتر تونل در دست مطالعه تا بهرهبرداری است. قائم مقام وزیر نیرو با تاکید بر اینکه تا سال 1405 بالغ بر 1000کیلومتر دیگر تونل باید به بهرهبرداری برسد، گفت: ما بهعنوان یکی از کشورهای کم رقیب در حوزه فن تونلسازی و سدسازی فعالیت میکنیم. محمودی تصریح کرد: سدسازی امری سوپر فن است و کشوری که قادر باشد سد بسازد شامل مطالعه، طراحی و اجراست ، رقیبان کمی دارد. وی با
اشاره به اینکه سدسازی یک امر هیدروژئولوژی، زمینشناسی، توپوگرافی، ژئوتکنیکی، مکانیکی، الکترونیکی، هیدرولیکی و معماری است، گفت: سدسازی شامل ابعاد مختلف مدیریت ریسک میشود. همچنین سد ابرسازهیی است که هر کشوری قادر به ساخت آن باشد، در صدر قرار میگیرد.
قائم مقام وزیر نیرو با تاکید بر اینکه اگر بخواهیم در دنیا در صدر بمانیم باید موسسات تحقیقاتی و مراکز علمی کار خود را بهبود ببخشند و امور این عرصه را اقتصادی کنند، گفت: فنون ظریفه روز را باید به خدمت بگیریم و روی آنها کار کنیم؛ پیشرفتها نباید ما را غافل کنند.
تا مجوز نگیریم سد نمیسازیم
محمودی با تاکید بر اینکه ساخت سدهای جدید با رعایت مباحث محیط زیستی صورت خواهد گرفت گفت: تا وقتی که مجوز محیط زیست را نمیگیریم، سد نمیسازیم. علاوه برآن باید به زمینههای اجتماعی ساخت سد نیز بپردازیم چرا که شاهد بودیم در مناطقی سد ساختهایم که بسیار پر برکت بود اما در روز افتتاح سد برخی مطرح کردند که سد نمیخواهیم؛ در آن زمان دیدیم که باید کارهایی را پیش از افتتاح سد در مسایل اجتماعی انجام میدادیم.