سیگنال دلار تک‌نرخی برای تولید
دیدگاه فعالان صنعتی: ارز یا «آزاد و تک نرخی» باشد یا « شناور منطقی »
گروه صنعت و معدن فرشته فریادرس
گمانه‌زنی‌ها برای تعیین نرخ دلار در بودجه سال 95 آغاز شده است اما این احتمال می‌رود که دولت براساس وعده یکسان‌سازی نرخ دلار که البته در بودجه سال گذشته محقق نشد، نرخ جدید را تعیین کند.
در همین زمینه، یک منبع آگاه با اعلام این خبر که نرخ دلار در لایحه بودجه سال 95 حدود 3100 تومان خواهد بود، گفته است: اینکه گفته می‌شود نرخ ارز برای افزایش درآمدها بالا رفته است، استدلال درستی نیست و ارز براساس تکلیف بودجه عرضه می‌شود.
از این رو شاید بتوان گفت که تعادل‌بخشی به اقتصاد با تعیین نرخ‌های منطقی برای دلار و قیمت نفت از ویژگی‌های بودجه‌های سالانه دولت یازدهم باشد و نکته مهم آن، سیگنال مثبتی است که فعالان اقتصادی، صنعتی و بخش خصوصی از آن می‌گیرند.
اگرچه دولت بارها وعده داده که نرخ دلار را تک‌نرخی خواهد کرد اما هنوز شاهد چنین رخدادی در کشور نیستیم و برخی مقامات بانک مرکزی هر بار اجرای آن را به زمانی دیگر موکول می‌کنند؛ بنابراین در سال جاری، دولت برای تعیین نرخ دلار در بودجه 95 به طور حتم به این موضوع هم توجه خواهد کرد.
به هرحال هر کدام از کارشناسان اقتصادی و صنعتی در این باره نظرات مختلفی دارند اما به نوعی همگی معتقدند برای تعیین قیمت نرخ ارز در بودجه 95 دولت باید در وهله نخست به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز پیش برود و بحث شفافیت اقتصادی به ویژه در حوزه واردات و مبارزه با قاچاق را برای حمایت از تولید داخل مدنظر قرار دهد. براین اساس به سراغ فعالان حوزه صنعت رفتیم تا تاثیر نرخ ارز تعیین شده در بودجه 95 بر صنایع مختلف را مورد ارزیابی قرار دهیم.
کاهش حاشیه سود با افزایش نرخ ارز
نوسان در قیمت دلار در طول سال 90 باعث شد تا اقتصاد کشور به خصوص بخش تولید با مشکلات متعددی رو به رو شود. ازجمله این مشکلات، تامین مواد اولیه بود که در بسیاری از صنایع داخلی، این مواد از خارج کشور و با پرداخت ارز انجام می‌شد. نوسان نرخ دلار از یک هزار و 100تومان در ابتدای سال 90 به یک هزار و 900 تومان در روزهای پایانی این سال باعث شد تا حاشیه سود تولیدکنندگان داخلی منفی شده و برای ادامه روند فعالیت خود به تعدیل نیرو دست بزنند.
نبود مدیریت در تعیین نرخ ارز باعث شد تا علاوه بر بخش تولید کشور، بخش واردات نیز مختل شود و سودجویان از این فرصت برای افزایش قیمت کالاها بهره ببرند. بر این اساس تعیین نرخ ارز به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین حاشیه سود برای تولیدکنندگان بسیار مهم است؛ به همین جهت لازم است تا برای حمایت از تولید داخل، نوسانات نرخ ارز را کنترل کنیم. حمایت از تولید با عرضه دلار با نرخ بانکی و صادرات آنها با نرخ آزاد باعث می‌شود نرخ ارز در بازار آزاد کاهش یابد و علاوه بر آن حاشیه سود صادرات به شدت افزایش یافته و در نتیجه تولیدکنندگان داخلی رو به صادرات بیشتر بیاورند که نتیجه این کار، رونق در اقتصاد کشور خواهد بود.
تثبیت قیمت‌ها با تک نرخی شدن ارز
محمدرضا دیانی، رییس مجمع کارآفرینان ایران و رییس انجمن لوازم خانگی کشور در این باره معتقد است که دولت برای تعیین منطقی نرخ ارز در بودجه 95 باید به سمت یکسان‌سازی این نرخ پیش رود.
رییس مجمع کارآفرینان ایران در این باره به «تعادل» گفت: نرخ ارز اساسا اثر عمومی بر کلیه صنایع دارد زیرا برخی بخش‌های اقتصاد در کشور ازجمله واردات و صادرات به طور مستقیم از نرخ ارز تاثیر می‌پذیرند که تاثیرگذاری بر این بخش‌ها در نهایت به نفع یا ضرر بخش تولید کشور نیز تمام می‌شود؛ چنانچه با افزایش نرخ ارز، واردات کم‌صرفه و صادرات به صرفه می‌شود و این روند به افزایش تولید داخلی می‌انجامد.
وی با طرح این پرسش که دولت باید بررسی کند آیا با تعیین نرخ دلار 3100تومانی در بودجه 95 تثبیت قیمت رخ خواهد داد یا خیر بیان کرد: اگرچه تثبیت قیمت‌ها نیز زمانی رخ می‌دهد که ارز تک نرخی شود اما چنانچه ارز تک نرخی نشود، شاهد ثبات قیمتی نخواهیم بود و این در عمل به نفع بخش صنعت و تولید کشور نخواهد بود.
دیانی با بیان اینکه افزایش یا کاهش هر روزه نرخ دلار در فضای اقتصادی کشور سبب بروز نگرانی در فعالان بازار خواهد بود، تصریح کرد: چنانچه بی‌ثباتی ارزی در کشور حل شود، تعیین نرخ 3100دلاری در بودجه 95 تاثیر مثبتی بر بخش‌های اقتصادی و صنعتی کشور بجا خواهد گذاشت.
کنترل واردات و مبارزه با قاچاق
البته در عین حال دیانی معتقد است که دولت نباید تنها به دنبال تثبیت نرخ ارز باشد بلکه باید از سوی مقابل، کنترل واردات و شفافیت اقتصادی را در دستور کار خود قرار دهد؛ چراکه با افزایش واردات و فرارهای مالیاتی در این بخش، به بخش صنعت و تولید لطمه وارد خواهد شد. رییس مجمع کارآفرینان ایران با تاکید بر اینکه دولت باید به سمت مبارزه با قاچاق حرکت کند، تصریح کرد: حتی اگر دولت یکسان‌سازی نرخ ارز را با موفقیت انجام دهد اما نتواند واردات و قاچاق را کنترل کند عملا تاثیری مثبت در روند اقتصادی و صنعتی کشور رخ نخواهد داد.
تعیین نرخ ارز با نرخ بازار
در همین زمینه مهدی پورقاضی، رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی تهران نیز معتقد است: تعیین نرخ 3100 تومانی در بودجه 95 نشان می‌دهد که دولت مصمم است به سمت تک نرخی شدن قیمت ارز پیش رود.
بر این اساس باید قیمت ارز رسمی به قیمت ارز آزاد نزدیک شود. رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه چنانچه دولت بتواند به سمت تک نرخی شدن قیمت ارز پیش رود شاهد اصلاح شرایط اقتصادی در کشور خواهیم بود به «تعادل» گفت: از این رو باید بپذیریم که نرخ ارز باید با توجه به نرخ بازار تعیین شود. اگر نرخ ارز تک نرخی شود، آن بخش از اقتصاد و صنعت که از ارز مبادله‌یی یا به نوعی رانت برخوردار بوده‌اند، متضرر خواهد شد و در مقابل این اقدام به سود بخش‌هایی خواهد بود که از ارز آزاد استفاده کردند.
رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی تهران با تاکید بر اینکه کشور با محدودیت ارزی روبه‌روست و ارز کافی در اختیار ندارد، بیان کرد: بر این اساس دلیلی ندارد که بخش‌های مختلف اقتصادی و حتی بخش تولید کشور از ارز مبادله‌یی استفاده کند.
نرخ ارز شناور باشد
این اظهارات درحالی عنوان می‌شود که سیدعبدالوهاب سهل‌آبادی، رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران معتقد است که نرخ ارز باید شناور باشد و از این رو تعیین نرخ ارز توسط دولت در بودجه 95 هیچ گونه تاثیر مثبتی بر عملکرد بخش صنعت کشور نخواهد گذاشت.
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با اشاره به اینکه تعیین نرخ ارز توسط دولت در سال‌های گذشته به نفع بخش تولید نبوده است به «تعادل» گفت: با وجود تعیین نرخ ارز توسط دولت باز همچنان شاهد افزایش بی‌رویه واردات به کشور بودیم.
بر این اساس تعیین نرخ ارز توسط دولت نمی‌تواند به نفع بخش تولید باشد و به اعتقاد ما صنعتگران نرخ ارز باید شناور و توسط بازار تعیین شود. وی در ادامه بیان کرد: چنانچه خواهان تولیدات با کیفیت در کشور هستیم باید نرخ ارز شناور باشد. از آنجا که دلالان و واردکنندگان بیشتر به دنبال منافع خود هستند با تعیین نرخ ارز توسط دولت بیشتر سود خواهند برد.
سهل‌آبادی با بیان اینکه تعیین نرخ ثابت برای ارز به ضرر بخش صنعت و تولید کشور خواهد بود، اظهار کرد: اگر نرخ ارز توسط دولت مشخص شود با توجه به اینکه هزینه تولید در کشور بالاست، تولیدکننده داخلی توان رقابت با تولیدکنندگان خارجی را نخواهد داشت.
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در پایان خاطرنشان کرد: متاسفانه با توجه به هزینه‌های بالای تولید، مشخص نبودن نرخ سود بانکی و فرار مالیاتی در بخش‌های غیرمولد کشور نهایتا بیشترین فشار بر بخش تولید خواهد بود و مالیات‌ستانی را بیشتر از بخش تولید کشور شاهد هستیم؛ بر این اساس پیشنهاد می‌شود که نرخ ارز شناور باشد.
براساس این گزارش، کارشناسان صنعتی معتقدند؛ واحدهای صنعتی نباید چند باره و از چند ناحیه مورد فشار هزینه‌یی قرار گیرند؛ چراکه طرح تحول اقتصادی به اندازه کافی به افزایش هزینه‌ها و بهای تمام شده کالاهای تولیدی منجر شده است حتی تمهیداتی چون تخفیف مالیاتی، تعرفه‌های مناسب و استمهال بدهی‌ها برای بخش صنعت و تولید هم به اجرا گذاشته نشده و بر این اساس تعیین غیرمنطقی و غیرواقعی نرخ ارز سبب خواهد شد که فشار مضاعف به تولید کشور وارد شود.
