موج میانجیگری
گروه ایران
با حمله به سفارت عربستان به‌نظر می‌رسد که دولت یازدهم با واکنش مناسب نسبت به متخلفان و با محکومیت ماجرا، قصد دارد جلوی سوءاستفاده‌های احتمالی از این حادثه و نیز شکل‌گیری حوادث مشابهی را بگیرد. آخرین خبر با محوریت این موضوع مربوط است به نامه روز گذشته رییس‌جمهور به رییس دستگاه قضا که در آن خواستار رسیدگی فوری و خارج از نوبت به پرونده حمله به سفارت و کنسولگری عربستان‌سعودی در تهران و مشهد شده است. روحانی بااشاره به تبعات چنین تحرکاتی از آیت‌الله آملی‌لاریجانی خواسته با برخورد مناسب، یک‌بار برای همیشه جلوی چنین تعرضاتی گرفته شود. قبل از ارسال این نامه، رییس‌جمهور در جلسه هیات دولت از مقامات عربستانی خواست با جبران اشتباهات از مسیر غلط بازگردند.
برنامه‌ریزی برای جلوگیری از حوادث مشابه
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، حسن روحانی در نامه‌یی به آیت‌الله آملی‌لاریجانی رییس قوه‌قضاییه تاکید کرد که «باید با مجازات عاملان و آمران این جرم آشکار، برای همیشه جلوی این‌گونه تعرضات به امنیت کشور و توهین به اقتدار و جایگاه نظام گرفته شود.» از همین رو روحانی از قوه‌قضاییه درخواست کرد به پرونده عاملان این حادثه خارج از نوبت رسیدگی شود. رییس‌جمهوری روز گذشته در جلسه هیات‌وزیران ثبات، امنیت، مبارزه واقعی با تروریسم و دوستی و برادری با همه کشورهای منطقه را خواست اصلی ایران دانست و گفت: «از دولت عربستان می‌خواهیم خطاها و اشتباهات گذشته را جبران کرده و از این مسیر اشتباه و بی‌نتیجه دست بردارد.»رییس‌جمهوری ادامه داد: جهان اسلام و همه آزادی‌خواهان جهان همچنین مردم و مسوولان ایران از این عمل دولت عربستان متاثر شده و آن را محکوم کردند. رییس‌جمهوری بار دیگر حمله به اماکن دیپلماتیک عربستان‌سعودی در تهران و مشهد را حرکتی «غلط و غیرقانونی» دانست و از وزارتخانه‌های اطلاعات و کشور خواست با مامورانی که احتمالا در بروز این حادثه قصور و کوتاهی داشته‌اند، قاطعانه برخورد و گزارش آن را به مردم اعلام کنند.
حمله‌کنندگان به سفارت مجرم هستند
روحانی ادامه داد: افرادی که از روی نادانی یا وابستگی به این اماکن حمله کردند، مجرم هستند و از قوه‌قضاییه نیز تقاضا دارم قاطعانه و خارج از سیر طبیعی پرونده‌های قضایی این موضوع را بررسی کند.
رییس شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: اماکن و میهمانان دیپلماتیک از لحاظ قانونی و بین‌المللی دارای مصونیت هستند و حمله به این اماکن در کشور، خلاف شرع و قانون، حمله به آبروی نظام جمهوری اسلامی ایران و همانند حمله به خانه مردم است. رییس‌جمهوری با بیان اینکه همه جهانیان حل‌وفصل موفقیت‌آمیز مذاکرات هسته‌یی ایران را دستاوردی بزرگ برای ایران قلمداد می‌کنند، اظهار داشت: رژیم‌صهیونیستی و عربستان‌سعودی، در کنار یک گروه افراطی در امریکا از همان ابتدای مذاکرات، تمام تلاش و توان خود را به‌کار بستند تا این توافق به نتیجه نرسد و بعد از توافق نیز در مراحل اجرای حقوقی و قانونی برجام مانع ایجاد کردند و تا امروز نیز به توطئه‌های خود ادامه می‌دهند.
تغییر شرایط اقتصادی در سال95
روحانی بااشاره به رابطه خوب، تاریخی و دوستانه بین ملت‌های ایران و عربستان، گفت: «متاسفانه دولت عربستان‌سعودی که دولت یک کشور اسلامی است، از مدت‌ها قبل تلاش کرده تا نزاع شیعه و سنی را مطرح و تشدید کند و جلوه ایران‌هراسی را در افکار عمومی جهان به‌وجود آورد.»رییس‌جمهور تاکید کرد: «هدف عربستان از قطع رابطه دیپلماتیک با ایران و تشویق و فشار بر دیگر کشورها برای قطع رابطه با ایران، لطمه زدن به روند صلح، ثبات و امنیت منطقه است.» رییس‌جمهوری با تاکید بر اینکه برجام در مقام عمل به پیروزی خواهد رسید، گفت: «این اقدامات عربستان برای سرپوش گذاشتن بر مشکلات داخلی و شکست‌های اخیر آنها در منطقه و فشار به ایران است.» روحانی ادامه داد: «ان‌شاء‌الله در سال آینده شرایط اقتصادی تغییر خواهد کرد و شاهد حرکت پرشتاب در جهت رشد و شکوفایی اقتصاد کشور خواهیم بود.»
قطع روابط دیپلماتیک
با ایران ناشی از ترس بود
روزنامه هافینگتن پست در یادداشتی نوشت که روابط میان عربستان و ایران در چند دهه گذشته همواره پرالتهاب بوده است و دو کشور هیچ‌گاه با یکدیگر دوست نبوده‌اند اما باوجود اختلاف، هر دو کشور به‌گونه‌یی آن را مدیریت کرده‌اند که روابط دیپلماتیک‌شان را حفظ کنند. این روزنامه نوشته است وقتی ریاض روز یک‌شنبه به‌طور ناگهانی اعلام کرد دیپلمات‌هایش را از تهران فراخوانده و روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرده است، تعجب‌برانگیز بود. مقامات سعودی می‌گویند اقدام آنها واکنشی قانونی به تعرض سفارت و کنسولگری‌شان در ایران است اما به اعتقاد برخی تحلیلگران، اقدام عربستان فراتر از یک واکنش طبیعی به تعرض به سفارتش در تهران بود و بیشتر ناشی از ترس‌های این کشور به‌دلیل افزایش قدرت ایران است. به نوشته هافینگتن پست، برخی تحلیلگران انگیزه دیگری را برای سعودی‌ها می‌بینند و می‌گویند که مقامات این کشور از پیش می‌دانستند که اعدام شیخ النمر موجب اعتراض جامعه شیعیان می‌شود. یک سند محرمانه که دراختیار روزنامه ایندیپندنت قرار گرفته، نشان می‌دهد که مقامات عربستان پیش‌بینی کرده بودند اعدام این شیخ برجسته شیعه دست‌کم در داخل با موج اعتراضات و خشونت مواجه خواهد شد. ترتیا پارسی سرپرست شورای ملی ایرانی-امریکایی در این باره گفت: سخت است بتوان باور کرد که عربستان‌سعودی نمی‌دانسته تصمیم اعدام النمر موجب بروز ناآرامی در منطقه خواهد شد و به اختلافات در روابط با ایران دامن خواهد زد. وی ادامه داد: ماجرای سفارت ریاض در تهران بهانه خوبی به این کشور داد تا روابطش را با تهران قطع کند. هافینگتن پست در ادامه نوشت: روابط میان دو کشور چند دهه است که در تنش قرار دارد اما آنچه باعث اتفاق اخیر شده این است که عربستان فکر می‌کند امریکا در حال بهبود روابطش با ایران به جای حمایت از این کشور پادشاهی است. سرپرست شورای ملی ایرانی-امریکایی افزود: از منظر عربستان تمایلات ژئوپلیتیکی در منطقه بیش از یک دهه است که در تضاد با منافعش قرار دارد. به‌عنوان مثال حمله امریکا به عراق در سال2002 که سقوط صدام را در پی داشت، درنهایت سبب شد تا یک قدرت مخالف ایران به یک دولت شیعه با روابط نزدیک با تهران تبدیل شود. به نوشته این روزنامه امریکایی در سوریه نیز واشنگتن ابتدا در موافقت با عربستان خواهان کناره‌گیری بشار اسد بود اما اکنون به‌نظر می‌آید که امریکا در حال نزدیک شدن به موضع ایران در این زمینه است، بنابراین سعودی‌ها فکر می‌کنند که قدرت‌های منطقه‌یی در حال تغییر موضع به سمت ایران هستند. علاوه بر این، توافق هسته‌یی ایران و گروه1+5 که در ماه جولای2015 حاصل شد به این ترس‌های عربستان افزوده است. اگرچه بهبود روابط میان تهران و واشنگتن یک چشم‌انداز دور است اما این توافق موجب عادی‌سازی روابط ایران با جامعه بین‌الملل شده و به این کشور اجازه داده به میلیاردها دلار از سرمایه بلوکه شده‌اش دسترسی پیدا کند.
