چشم‌انداز توسعه‌ای بازار دارایی فکری بورس
بازار دارایی فکری فرابورس که از آن با عنوان «بورس ایده» نیز یاد می‌شود، اهداف منحصر به فردی دارد که مهم‌ترین آنها حمایت از دارندگان دانش فنی و امتیاز ثبت اختراعات برای ارزش‌گذاری دارایی معنوی و همچنین کاهش ریسک‌های قیمتی مرتبط با اوراق بهادار مبتنی بر مالکیت معنوی است.
علاوه بر تسهیل انتقال تکنولوژی، تسهیل قیمت‌گذاری منطقی اوراق مالکیت معنوی برمبنای یک بازار رقابتی و نیز ارتقای شاخص ثبت اختراعات کشور در مراجع بین‌المللی به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی توسعه علم و فناوری، در زمره دیگر اهداف راه‌اندازی این بازار تعریف شده است.
فرابورس ایران در سال 1391 اقدام به راه‌اندازی این بازار نوظهور برای تجاری‌سازی ایده‌ها و تفکر خلاق نمود. بازار دارایی فکری آمده است تا در راستای اجرای مفاد «د» ماده 17 قانون برنامه پنجم توسعه که بر حمایت مالی از ایجاد و توسعه بورس ایده و بازار فناوری به منظور استفاده از ظرفیت‌های علمی در جهت پاسخگویی به نیاز بخش‌های صنعت، کشاورزی و خدمات تاکید ورزیده است، شرایطی را مهیا کند برای تکمیل ارتباط حلقه علم و صنعت تا دانشگاهیان، مخترعان و مبتکران بتوانند در ارتباطی نظام‌مند، ایده و ابتکارات خود را به مرحله تجاری‌سازی برسانند و کلیدی باشد برای شکوفایی و به‌کارگیری ظرفیت‌های کشور و توسعه حوزه تفکر خلاق و اقتصاد دانش‌بنیان در ایران.
در حال حاضر نقل و انتقالات انواع اوراق بهادار مبتنی‌بر دارایی فکری که شامل انواع گواهی ثبت اختراع، طرح صنعتی و علائم تجاری را می‌توان به 4 گروه دسته‌بندی نمود. در گروه اول با تاسیس یک شرکت سهامی خاص که اساسنامه آن مطابق نمونه ارائه شده توسط فرابورس می‌باشد و مالکیت حق اختراع مورد عرضه به این شرکت منتقل می‌شود و این شرکت پس از ارزش‌گذاری و دریافت مجوز عرضه توسط فرابورس عرضه می‌گردد. در گروه دوم دارایی فکری به‌صورت عرضه مستقیم و بی‌واسطه صورت می‌پذیرد و انتقال قطعی از طریق بیع یا صلح حق مالی به خریدار واگذار می‌گردد. در گروه سوم حق بهره‌برداری از اوراق بهادار مبتنی‌بر دارایی فکری برای مدت معین جهت بهره‌برداری عرضه می‌گردد. و در گروه چهارم نیز حق بهره‌برداری از اوراق بهادار مبتنی‌بر دارایی فکری برای مقدار تولید معین عرضه می‌گردد.
در این بازار نوظهور تاکنون 4 معامله قطعیت پیدا کرده که از کارگزاری سهم آشنا به عنوان کارگزار پیشرو در این حوزه نام برد. در حالی این معاملات صورت پذیرفته است که تاکنون بیش از 140 مورد اختراع و طرح صنعتی در لیست عرضه دارایی فکری فرابورس قرار گرفته‌اند و سرمایه‌گذاران در این حوزه و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با مراجعه به سایت فرابورس و مشاهده لیست عرضه بازار دارایی فکری، از جزئیات این اختراعات مطلع و در صورتی که متقاضی هریک از اختراعات یا طرح حای صنعتی هستند، درخواست مذاکره به کارگزار عرضه‌کننده بدهند.
آخرین معامله صورت گرفته در این بازار، که از نظر ارزش ریالی نیز بالاترین معامله صورت گرفته در بازار دارایی فکری است، مربوط به گواهی ثبت اختراع با عنوان «فیلتر شیکونین جاذب مواد مضر و سرطانزای دود سیگار» است که در سال 1386 ثبت اختراع گردیده بود و تاکنون تجاری‌سازی نشده بود. در این معامله حق بهره‌برداری و کلیه حقوق ناشی از این دارایی فکری به‌صورت دایم و قطعی {به ارزش 16میلیارد ریال} واگذار شد.
با توجه به حمایت‌های صورت گرفته از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و نقش موثر پارک‌های علم و فناوری در توسعه بازار دارایی فکری، این بازار چشم‌انداز روشنی پیشرو خواهد داشت.
