مطالبه حضور پر رنگ‌تر زنان در عرصه سیاست و دولت‌داری

زن و مرد در جوهر و ماهیت یگانه و یکسان هستند و تمایزی در حقیقت و ماهیت این دو نیست. زن در تفکر قرآنی، همپای مرد، تکامل پذیرد و اوج‌گراست و در پرتو شناخت و عمل به معراج می‌رود.

در عین حال، تمایزهایی بین زن و مرد وجود دارد و شناخت این وجوه تمایز در شناخت راه صحیح تامین عدالت جنسیتی در جامعه لازم است. از طرفی توزیع استعدادها و توانایی‌ها در زنان و مردان به‌صورت یکسان است و مردان هیچ برتری به لحاظ هوش و استعداد نسبت به زنان ندارند. در نتیجه باید در جهت فراهم کردن شانس برابر در تخصیص فرصت‌های شغلی مدیریتی برای زنان و مردان تلاش کرد.

در سال‌های اخیر دختران جوان در تحصیلات و جذب در دانشگاه موفق‌تر عمل کرده‌اند و توانسته‌اند نسبت بیشتری از صندلی‌های تحصیلات دانشگاهی را به خود اختصاص دهند ولی در همین سال‌ها میزان مشارکت در نیروی کار زنان با کاهش مواجه بوده است.

در محیط اقتصادی که زنان دستمزد مورد انتظارشان را دریافت نکنند یا شانس استخدام و یافتن شغل برای آنها پایین باشد از کار کردن یا جست‌وجوی کار مأیوس و سرخورده شده و تمایل کمتری به مشارکت در نیروی کار خواهند داشت و نرخ مشارکت اقتصادی‌شان کاهش خواهد یافت.

اگر آمار نرخ مشارکت اقتصادی زنان و مردان به تفکیک گروه‌های سنی بررسی شود، دیده می‌شود که در کلیه رده‌های سنی، زنان سهم کمتری نسبت به مردان دارند ولی واقعیت دیگری که از خلال مطالعه آمار فوق به دست می‌آید، این است که نرخ مشارکت زنان از بعد از 30سالگی کاهش زیادی دارد. واکاوی این مساله بسیاری از حقایق محیط اقتصادی کشور را روشن می‌کند.

شاید نخستین دلیلی که بر ذهن متبادر شود، ازدواج و شروع مسوولیت خانه‌داری برای زنان باشد. دلیل دومی که در این نوشتار سعی به اشاره و پررنگ کردن آن شده است، ترک کار توسط زنان به علت عدم وجود افق دیدی مثبت جهت ارتقا و راه یافتن به رده‌های بالاتر کاری و مدیریتی است.

یکی از شاخص‌های سنجش توسعه انسانی در کشورها زنان شاغل در رده‌های بالای مدیریتی و سیاسی است. - به عنوان مثال شاخص تعداد زنان در مجلس هر کشور یا تعداد زنان در کابینه هر کشور. -منطقی که در پشت این شاخص پنهان است، منطبق بر وجود یا عدم وجود تبعیض جنسیتی در کشورهاست. اگر در کشوری در تمام مراحل رشد و بالندگی دو جنس مانع جنسیتی وجود نداشته باشد، مشارکت زنان و مردان در مراحل مختلف آموزش، اشتغال و سیاست تابعی از ویژگی‌ها و استعدادهای خدادادی آنها خواهد بود با اعتقاد به عدم وجود اختلاف معنادار در ویژگی‌های انسانی دو جنس باید شاهد حضور تقریبا برابر دو جنس در کلیه مراحل بود ولی حقیقت این است که به دلیل مسائل و تبعیض‌های تاریخی، مسوولیت‌های تعریف شده برای زنان، وجود تعاریف جنسیتی روی مشاغلی که نیازمندی‌ و توانایی‌های خاصی نمی‌طلبد در بیشتر کشورها سبب عدم تحقق نسبت برابر زنان در تمامی عرضه‌های اقتصادی و سیاسی می‌شود.

در ایران به دلیل وجود و قدرت باورهای سنتی و تاریخی به هیچ عنوان روش انجام تبعیض مثبت پیشنهاد نمی‌شود با توجه به موج زنان تحصیل کرده که هر سال می‌توانند وارد بازار کار شوند فقط اگر سعی در کم رنگ کردن نگاه‌های جنسیتی در کشور شود، عدالت جنسیتی برقرار خواهد شد. در اینجا مجدد تاکید می‌شود منظور از عدالت جنسیتی لزوما به عنوان مثال وجود کابینه با ترکیب برابر جنسیتی نیست بلکه به مفهوم جنسیت‌زدایی در تفکرها و انتخاب‌هاست.

نقطه شروع در این زمینه در بالاترین سطح و رأس امور اجرایی است. دولت به عنوان موتور محرکه و بالا کشنده ریسمان زنان جهت رسیدن به حقوق خود باید اقدام عملی انجام دهد. باور اینکه در تمامی وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی در دولت گذشته هیچ زنی شایستگی بیشتری جهت پست وزارت را ندارد غیرممکن است.

دولت‌های پیشین به جهت عدم انتخاب زنان به عنوان وزیر دارای ضعف بودند ولی از طرفی هم حرکت‌هایی- هر چند با اثرگذاری اندک- جهت برقراری عدالت جنسیتی انجام داد. ازجمله سخنگوی دولت و معاونان و سفیر زن یا انجام تغییرات در آزمون‌های استخدامی در جهت برقراری عدالت.

البته این برداشت که همه تغییرات باید توسط دولت و با برنامه‌ریزی دولتی انجام شود، باوری غلط است. تک تک افراد، خانواده‌ها و مجموعه رسانه‌ها در این زمینه دارای مسوولیت هستند و باید در دامنه اختیارات خود در جهت برقراری عدالت آموزشی حرکت کنند.

البته باید در نظر داشت اگر تمرکز روی رفع تبعیض جنسیتی در مشاغل مدیریتی با هدف بهبود عملکرد سازمان‌ها و شرکت‌ها باشد، گام اول رفع تبعیض توسط دولت‌ها برداشته می‌شود، تابو عدم کفایت زنان برای مدیریت در رده بالا باید شکسته شود تا به تدریج در ادارات و کارخانجات مردانی که دارای کارفرما و مدیر زن هستند به دیده تحقیر نگریسته نشوند.

در این راستا و با هدف بهبود استفاده از ظرفیت‌ها و منابع انسانی قویا انتظار می‌رود در دولت آتی شاهد حضور حداقل 30درصدی زنان در کابینه و نیز مشاغل کلیدی دیگر باشیم.