احیای تجارت با «بریتانیا»
هیات انگلیسی به تهران می‌آید
تعادل|
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا یک «فرصت تاریخی» برای ایران به شمار می‌رود که باید از آن نهایت بهره را برد؛ چراکه در چنین شرایطی، انگلیسی‌ها به دنبال گزینه‌های جایگزین برای انجام مراودات تجاری و اقتصادی خود هستند؛ از این رو یکی از بهترین گزینه‌های پیش روی انگلستان، ایران پساتحریم است که خواهان احیا و از سرگیری روابط تجاری خود با شرکای قبلی است. در این میان دولت انگلیس نیز تجار کشورش را به بهره‌برداری از فرصت‌های تجاری به وجود آمده با ایران ترغیب می‌کند. در مقابل دولت ایران هم که به دنبال جذب سرمایه خارجی است، می‌تواند با بهره‌مندی از این فرصت زمینه را برای حضور شرکت‌های انگلیسی در کشور فراهم کند. در همین راستا، سفیر ایران در انگلیس در دیدار با رییس پارلمان بخش خصوصی نیز بر این موضوع تاکید می‌کند که در هیچ زمانی چنین فضایی برای همکاری دو طرف نبوده و درحال حاضر علاقه و میل جدیدی در میان انگلیسی‌ها برای کار با ایران وجود دارد. به گفته حمید بعیدی‌نژاد با خروج این کشور از اتحادیه اروپا، تجار انگلیسی به بازارهای جدید می‌اندیشند و در این میان به ظرفیت‌های ایران هم واقف هستند. او همچنین با اشاره به وجود محدودیت‌های بانکی و مالی بین ایران و انگلستان اظهار کرد که با گسترش روابط اقتصادی و تجاری بین دو کشور، طرف‌های انگلیسی خودشان مشکلات و موانع بانکی را با روش‌های مبتکرانه حل خواهند کرد.
نمای تجارت با لندن
بررسی تحولات یک سال گذشته در روابط ایران و انگلیس نشانگر ابراز تمایل و تلاش مقامات دو کشور برای گسترش مناسبات سیاسی و نیز تعاملات اقتصادی با وجود ادامه مشکلات بانکی و کارگزاری است. همچنین در سال 1395 شاهد تحولات زیادی چون ارتقای سطح مناسبات دیپلماتیک، افزایش دیدارهای مقامات دو کشور، برگزاری نشست‌های اقتصادی در ارتباط با ایران و نیز تاکیدات مکرر مقامات انگلیسی بر اهمیت و اجرای برجام بودیم. به طوری که اواسط شهریور ماه سال 1394 وزارت خارجه انگلیس در بیانیه‌یی با اعلام ارتقای سطح روابط دیپلماتیک لندن و تهران «نیکلاس هاپتون» را به عنوان سفیر این کشور در ایران منصوب کرد. به گفته وزارت خارجه انگلیس، این برای نخستین بار از سال 2011میلادی است که این کشور سفیری را برای ایران معرفی می‌کند. از سوی دیگر در سال گذشته، دومین کنفرانس تجاری ایران با عنوان «چشم‌انداز تجارت و سرمایه‌گذاری انگلیس و ایران» با حضور شماری از مقامات ارشد انگلیسی و نیز سفیر ایران در لندن گشایش یافت.
این در شرایطی است که در پی تشدید تحریم‌های غرب علیه ایران، مبادلات تجاری ایران با کشورهای اروپایی ازجمله انگلیس کاهش قابل توجهی داشت. به طوری که براساس آمارهای منتشره توسط کمیسیون اروپا(یورو استات) واردات انگلیس از ایران در سال ۲۰۱۱، معادل ۴۲۰میلیون یورو بوده که این رقم در سال‌های تشدید تحریم‌ها کاهش یافته و در سال ۲۰۱۴ به ۳۹میلیون یورو رسید. صادرات انگلیس به ایران نیز پیش از تشدید تحریم‌ها در سال ۲۰۱۱ بالغ بر ۲۰۳میلیون یورو گزارش شده است. این رقم در سال‌های بعد کاهش یافت و در سال ۲۰۱۴ به ۱۱۳میلیون یورو رسید. حال براساس جدیدترین آمار گمرک ایران در 5 ماه منتهی به مرداد سال 96 «انگلستان» دهمین کشور صادرکننده کالا به ایران است که در همین مدت توانسته معادل 578 میلیون دلار کالا به بازارهای ایران صادرات داشته باشد که هم از نظر ارزشی و هم وزنی با رشد صادراتی به ایران مواجه بوده است. به طوری که در همین رابطه وزارت تجارت بین‌الملل انگلیس در گزارشی از ایران به عنوان یکی از بازارهای هدف صادراتی‌اش در سال 2017میلادی یاد کرد.
انگلیس به دنبال بازارهای جدید
حال با جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا فرصتی فراهم شده تا ایران بار دیگر بتواند روابط سیاسی و اقتصادی خود را با این کشور را به رغم کارشکنی‌های«دونالد ترامپ» رییس‌جمهور امریکا مستحکم کند. همچنین به گفته موافقان خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، ایران می‌تواند فارغ از موانع و محدودیت‌های قانونی و اداری اتحادیه اروپا مستقیم روابط اقتصادی دو جانبه را با لندن گسترش و افزایش دهد. در همین رابطه «جک استراو» وزیر خارجه پیشین انگلیس نیز در گفت‌وگویی با ایرنا مدعی شده بود که آمار واقعی مراودات تجاری میان انگلیس و ایران طی یک سال گذشته فراتر از 42درصد بوده و افزود:«بسیاری از تعاملات تجاری میان شرکت‌های انگلیسی و ایرانی خارج از نظام بانکی انگلیس صورت گرفته» که در آمار رسمی دولت ثبت نشده است. وی در همین حال برقراری کامل روابط کارگزاری میان بانک‌های بزرگ انگلیسی و ایرانی را حائز اهمیت توصیف کرد و افزود: دولت انگلیس باید برای حل این مساله «آستین بالا بزند» این سیاستمدار کهنه‌کار انگلیسی همچنین در اظهاراتی عنوان کرده بود که انگلیس به اجرای کامل برجام و تعهداتش پایبند خواهد بود و موضع انگلیس با کاخ سفید متفاوت است.»
در همین رابطه سفیر ایران در انگلیس در دیدار با رییس پارلمان بخش خصوصی با اشاره به آغاز روند خروج انگلیس از اتحادیه اروپا گفت: با خروج این کشور از اتحادیه اروپا، انگلیسی‌ها به دنبال جایگزین‌هایی برای روابط اقتصادی خود هستند و درحال حاضر هم با کشورهایی مانند هند و امریکا و کانادا در این زمینه مذاکراتی داشته‌اند. به گفته حمید بعیدی‌نژاد، این کشور به بازارهای جدید فکر می‌کند و در این میان به ظرفیت‌های ایران هم واقف است. سفیر ایران در انگلیس در عین حال بر وجود محدودیت‌های بانکی و مالی در روابط دو کشور اشاره کرد و گفت: بانک‌های انگلیسی نزدیکی زیادی با بانک‌های امریکایی دارند اما تجربه نشان داده اگر توافق و کار مشترک پیش آید، طرف‌های انگلیسی خودشان مشکلات و موانع بانکی را با روش‌های مبتکرانه حل می‌کنند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر وجود ظرفیت‌های همکاری بسیار برای توسعه روابط اقتصادی میان و انگلیس گفت: در هیچ زمانی چنین فضایی برای همکاری دو طرف نبوده و درحال حاضر علاقه و میل جدیدی در میان انگلیسی‌ها برای کار با ایران وجود دارد، افزود: در مورد کارهای اقتصادی با ایران همه بر این باورند که هیچ حد و مرزی نیست و بدون هیچ محدودیتی می‌توان از ظرفیت‌های اقتصادی دو طرف استفاده کرد. بعیدی‌نژاد همچنین از برگزاری همایش مشترک ایران و انگلیس در لندن در آینده نزدیک خبر داد و از رییس اتاق ایران برای شرکت در این همایش دعوت کرد. او افزود: اگر هیات ایرانی در همایش‌های مشترک یا پروژه‌های مشخص سرمایه‌گذاری شرکت کرده و پروژه‌ها را به طرف‌های انگلیسی ارائه کنند، نتایج بسیار خوبی از همکاری‌های دو طرف شکل می‌گیرد. سفیر ایران در انگلیس در بخش دیگری از سخنان خود به رویکرد جدید وزارت امور خارجه در موضوعات اقتصادی اشاره کرد و گفت: در همین رابطه ساختار وزارت خارجه تغییراتی می‌کند و معاونت اقتصادی برای پیگیری مباحث اقتصادی با کشورهای دیگر تشکیل می‌شود. بعیدی‌نژاد افزود: موضوعات اقتصادی و توسعه روابط اقتصادی با کشورها در صدر موضوعات مهم وزارت خارجه است و ما بر این باوریم توسعه روابط اقتصادی می‌تواند ظرفیت‌های زیادی برای کشور به همراه داشته باشد.
هیات انگلیسی به تهران می‌آید
از آن سو رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در این دیدار و در مورد سابقه روابط تجاری با انگلیس گفت: ارتباط تجاری ایران و انگلیس ریشه‌های عمیقی دارد و این کشور از گذشته در جای جای صنعت ایران حضور داشته است. به عنوان مثال پایه‌گذاران صنعت نساجی و اتومبیل‌سازی در کشور ما انگلیسی‌ها بوده‌اند. درحال حاضر هم فعالان اقتصادی ما به دنبال جبران زمانی هستند که در روابط اقتصادی دو کشور وقفه افتاده است؛ تقاضاهای زیادی از سوی طرف‌های ایرانی مطرح است و باید به این درخواست‌ها، پاسخ مناسبی داده شود. رییس اتاق ایران همچنین از سفر هیات تجاری انگلیس به تهران در بهمن‌ماه امسال و برگزاری همایش مشترک با فعالان اقتصادی این کشور خبر داد و خواستار همراهی وزارت خارجه در این زمینه شد. شافعی سرمایه‌گذاری را از زمینه‌های مهم همکاری دو کشور برشمرد و گفت: جذب سرمایه خارجی در ایران یک امر حیاتی و واجب است و ما باید به آنچه در برنامه ششم پیش‌بینی‌شده است، برسیم. رییس اتاق در پاسخ به سخنان بعیدی‌نژاد در مورد لزوم تعریف پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشترک گفت: در کشور 200میلیارد دلار پروژه در صنایع بزرگ و بخش‌هایی مانند انرژی و نفت و گاز و زیرساخت تعریف شده و آماده ارائه به سرمایه‌گذاران است. به گفته شافعی اطلاعات این پروژه‌ها در دستگاه‌های مختلف دولتی و همچنین بخش خصوصی موجود است و اتاق می‌تواند در این زمینه اطلاعات لازم را ارائه کند. شافعی همچنین بر تسهیل صدور ویزا برای فعالان اقتصادی هم در تهران و هم در لندن تاکید کرد و خواستار همکاری سفارتخانه‌های دو کشور در این زمینه شد.
رییس پارلمان بخش خصوصی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه ارتباط و تعامل سازنده‌یی میان بخش‌های خصوصی دو کشور وجود دارد؛ تصریح کرد: چنین ارتباطی در طول 30سال گذشته سابقه نداشته و البته رویکرد جدید وزارت خارجه هم در این زمینه اثرگذار بوده است. شافعی به این مطلب نیز اشاره کرد: تاکید وزارت خارجه بر نقش بخش خصوصی در توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشورهای دیگر بسیار قابل تحسین است و فرصت‌های بی‌بدیلی برای کشور و بخش خصوصی به وجود می‌آورد.
