واکنش مطبوعات به پیمان نظامی ایران و امریکا

پانزدهم مهر 1326 مطبوعات ایران با تیترهایی درباره پیمان نظامی بین ایران و امریکا منتشر شدند.

محمود جم، وزیر جنگ ایران و جورج آلن، سفیر امریکا در تهران یک پیمان نظامی امضا کردند که به موجب این پیمان، ایران تعهد کرد پیش از جلب موافقت امریکا از سایر کشورها، کمک نظامی دریافت نکند. همچنین مقرر شد شماری از افسران امریکایی برای بهبود وضع ارتش ایران عازم ایران شوند.

برخی مطبوعات نوشته بودند که این پیمان به معنای نابودی و دگرگونی هویت ارتش و مسلط کردن رایزنان نظامی امریکا بر نیروهای مسلح ایران است.

به موجب این قرارداد که مشتمل بر 5 فصل و 25ماده بود، دولت ایران تمام اسرار و اطلاعات فنی خود را در اختیار مستشاران امریکا قرار می‌داد. قرارداد بدون اجازه و تصویب مجلس شورای ملی به اجرا گذارده شد و در سال‌های بعد با تغییرات عبارتی مختصر مرتبا تمدید شد و تا سقوط رژیم شاه همچنان به قوت خود باقی ماند.

در آن زمان منابع خبری امریکا، حجم معامله نظامی آن کشور با ایران را به مراتب بیشتر از آنچه مقامات سیاسی دو کشور به ‌آن اشاره کرده بودند، اعلام کردند.

به نوشته روزنامه‌های امریکایی و اظهارات هنری والاس، معاون ریاست‌جمهوری و وزیر بازرگانی سابق آن کشور، بهای واقعی جنگ‌افزارها و وسایل مزبور سر به 70میلیون دلار می‌زد. با این حال دولت امریکا هنوز این مقدار جنگ‌افزار را برای تقویت ارتش ایران کافی نمی‌دانست. از این رو با استناد به «اصل 4 ترومن» که در 30دی 1327 به تصویب کنگره رسیده بود، تلاش کرد تا کمک‌های بیشتری در اختیار ایران و سایر کشورهایی که در چارچوب منافع منطقه‌یی امریکا باید تسلیح و تقویت می‌شدند، قرار دهد.

برخی، انعقاد قرارداد جم با دولت امریکا را باعث کنترل دولت شوروی در منطقه می‌دانستند اما در مقابل، منتقدان معتقد بودند که با این پیمان، ارتش امریکا به ارتش ایران و اطلاعات نظامی کشور مسلط می‌شد.