تشکیل دولت‌های محلی نیاز به زمان دارد
بهرام فریور صدری، کارشناس مسائل شهری در گفت‌وگو با «تعادل» در خصوص دولت‌های محلی گفت: به نظر من لغت دولت واژه مناسبی نیست و ممکن ایجاد عدم تفاهم کند. وظیفه دولت مرکزی توسعه در مقیاس ملی است اما اشکال نظام مدیریتی ما تمرکز بیش از حد تصمیم‌گیری در این نظام است و دولت به جای همه‌چیز و همه کس تصمیم می‌گیرد. وی ادامه داد: این شکل از نظام مدیریتی از زمان رضا شاه در کشور شکل گرفت. در واقع رضا شاه برای ایجاد یک‌سری تغییرات تمام قدرت‌های محلی را سرکوب کرد وحکومت‌های کوچک محلی در مناطق مختلف را از بین برد و هر گونه تصمیم‌گیری را به دولت مرکزی و شخص شاه محدود کرد. در نتیجه دولت تبدیل به یک نظام‌بخشی شد. یعنی هر وزارتخانه‌یی به نخست‌وزیر یا شخص شاه وصل می‌شد واین وضعیت همین طور ادامه پیدا کرد.
وی با بیان اینکه در زمان انقلاب نیز شرایط به گونه‌یی بود که باید تصمیم‌ها در دولت مرکزی گرفته می‌شد، تصریح کرد: با گذشت چندین سال از انقلاب اکنون شرایط فراهم است تا دولت مرکزی برخی اختیارات مربوط به شهرها را به حکومت‌های شهری یا همان شهرداری‌ها واگذار کند. اکنون دریافت آب بهای تمام منازل در کل کشور توسط دولت مرکزی و وزارت نیرو انجام می‌شود که این کاری خنده‌دار است. مساله تامین آب می‌تواند موضوعی ملی باشد اما توزیع آب یک مساله محلی است که باید به شهرداری‌ها واگذار شود.
وی تاکید کرد: در مدیریت یکپارچه شهری تمام آیتم‌ها زیرنظر یک فرماندهی قرار می‌گیرد؛ اکنون وقتی قرار است یک خیابان بهسازی شود، آب و فاضلاب برای خودش با اولویت‌های مخصوص خودش یک برنامه جداگانه دارد. شرکت گاز و دیگر نهادها نیز همین طور هستند و هیچ کدام با مدیریت واحد شهری و شهردار هماهنگ نخواهد کرد. در شهرهای بزرگ دنیا، شهردار تمام‌کننده و هماهنگ‌کننده است. وی تصریح داشت: تمام واحدها و نهادهای شهری باید به صورت یکپارچه تحت فرماندهی واحد برنامه‌ریزی کنند و باید قوانینی تبیین شود تا از یک مدیر دستور بگیرند. در مورد درآمد پایدار شهرداری‌ها نیز باید مشخص کنیم شهرداری برای اداره شهری نیازمند قانون است.
وی افزود: تمام امور مدیریتی و اجرایی شهرها را باید به شهرداری‌ها واگذار کنیم و شهرداری می‌تواند به عنوان دولت محلی عمل کند و شوراها نیز به عنوان پارلمان محلی نظارت کنند. مباحث حاکمیتی را نیز همچنان دولت در اختیار داشته باشد.
وی افزود: البته این واگذاری‌ها در قالب لایحه مدیریت یکپارچه شهری قرار است انجام شود که هر چند چندان دردی را دوا نمی‌کند اما باز قدمی رو به جلوست. طرح اولیه آن خوب بود اما آن را تضعیف کردند. دولت اگر واقعا به این ایده اعتقاد دارد باید در درجه اول وظایف وزارت راه و شهرسازی که در حیطه شهرداری‌ها قرار دارد را به آنها واگذار کند.
وی ادامه داد: نظام آموزش و پرورش یک بحث ملی است اما ساخت مدارس باید در حوزه اختیارات شهرداری‌ها قرار گیرد. بهداشت و درمان نیز به همین منوال. بخشی از مسائل مرتبط با بهداشت در حوزه وظایف دولت ملی است اما ساخت درمانگاه و بیمارستان باید در حوزه اختیارات شهرداری‌ها باشد.
به گفته این کارشناس شهری برخی معتقدند شهرداری‌ها آمادگی پذیرش این مسوولیت‌ها را ندارند در حالی که این گفته درست نیست و باید آرام آرام دولت مسوولیت‌های خود را به حکومت‌های محلی واگذارکند. تا شهرداری‌ها آن را پذیرفته و بتوانند روی پای خود بایستند. با این کار شهرداری‌ها از فروش تراکم و شهرفروشی نیز فاصله خواهند گرفت. این کار باید به عنوان یک نقشه راه در دستور کار قرار گیرد و قدم به قدم پیش رود.
وی با بیان اینکه اکنون شهر تهران به دلیل نبود مدیریت یکپارچه با مشکلات بسیاری رو‌به‌روست، تصریح کرد: حدود 22 نهاد که در تهران مسوول خدمات شهری تهران هستند، فعالیت دارند و از طرفی هم با یکدیگر هماهنگی لازم را ندارند، استانداری جداگانه کار خود را انجام می‌دهد فرمانداری و شهرداری نیز همین‌طور و تا زمانی که هماهنگی وجود نداشته باشد، هیچ پیشرفتی رخ نمی‌دهد.
وی گفت: مدیریت یکپارچه آن هم در کلان‌شهر تهران موضوعی نیست که بتوان آن را یک‌شبه عملیاتی کرد چرا که دامنه آن بسیار گسترده است و برای تحقق این مهم باید تمام دستگاه‌ها با مشخص کردن حیطه وظایف‌شان از موازی‌کاری جلوگیری کرده و در انجام آن با یکدیگر هماهنگ عمل کنند. اجرای مدیریت یکپارچه شهری بی‌تردید نیازمند زمان بیشتری است، اگرچه عزم جدی مسوولان ارشد اجرایی کشور همانند وزیر‌راه و شهرسازی و شهردار تهران می‌تواند نقطه قوتی برای اجرای این مهم باشد.
